Kluczowe informacje

Obecnie nie jest jasne, czy inhibitory acetylocholinoesterazy są skuteczne w leczeniu podstawowych cech autyzmu. Wynika to z faktu, że przeprowadzono bardzo niewiele badań. 2 znalezione badania były małe i nie raportowano w nich wyników zbyt dokładnie. Aktualnie trwa jednak wiele badań w tej dziedzinie.

Czym są zaburzenia ze spektrum autyzmu?

Zaburzenia ze spektrum autyzmu (ASD) to stan, który wpływa na sposób, w jaki dana osoba myśli, czuje, wchodzi w interakcje z innymi i doświadcza tego co ją otacza. Do podstawowych zachowań w ASD zalicza się: zmniejszone dzielenie się swoimi zainteresowaniami z innymi, trudności z komunikacją niewerbalną (na przykład niewielki kontakt wzrokowy), trudności w tworzeniu i utrzymywaniu relacji oraz ograniczone lub powtarzalne wzorce zachowania lub zainteresowań. Zachowania te mogą mieć różny stopień nasilenia, ale nadal zakłócają codzienne funkcjonowanie danej osoby i jej udział w codziennych aktywnościach. Leki zwane inhibitorami acetylocholinoesterazy (substancje chemiczne blokujące normalny rozkład przekaźników nerwowych) stosuje się w leczeniu choroby Alzheimera (np. donepezil i galantamina). Niedawno zasugerowano, że mogą one również zmniejszać niektóre trudności obserwowane u osób z ASD.

Czego chcieliśmy się dowiedzieć?

Czy inhibitory acetylocholinoesterazy, stosowane samodzielnie lub w skojarzeniu z innymi lekami, zmniejszają nasilenie podstawowych objawów ASD (w zakresie komunikacji i interakcji społecznej, zachowań restrykcyjnych i powtarzalnych), w porównaniu z placebo (tabletką obojętną). Chcieliśmy także dowiedzieć się, czy stosowanie inhibitorów acetylocholinoesterazy wiąże się z występowaniem jakichkolwiek skutków ubocznych.

Co zrobiliśmy?

Szukaliśmy badań, w których sprawdzano, czy istnieją jakieś różnice w zachowaniu osób z ASD po zażyciu inhibitorów acetylocholinoesterazy w porównaniu z osobami, które przyjmowały tabletki placebo. Porównaliśmy i podsumowaliśmy wyniki badań oraz oceniliśmy nasze zaufanie do danych naukowych na podstawie takich czynników jak wielkość i jakość przeprowadzonych badań.

Czego się dowiedzieliśmy?

Znaleźliśmy 2 odpowiednie badania. W jednym z nich sprawdzano, czy inhibitor acetylocholinoesterazy zwany galantaminą w połączeniu z lekiem zwanym rysperydonem (tradycyjnie stosowanym w leczeniu psychozy) jest lepszy niż placebo w połączeniu z rysperydonem. W badaniu wzięło udział 40 dzieci w wieku od 4 do 12 lat, u których rozpoznano ASD. Badanie trwało 10 tygodni i przeprowadzono je w Iranie. W drugim badaniu porównywano inhibitor acetylocholinoesterazy o nazwie donepezil z placebo. W badaniu wzięło udział 34 dzieci z rozpoznanym ASD w wieku od 8 do 17 lat. Przeprowadzono je w USA. We wszystkich badaniach uczestniczyły dzieci leczone ambulatoryjnie.

Jakie są najważniejsze wnioski wynikające z tego przeglądu?

Nie jest jasne, czy stosowanie inhibitorów acetylocholinoesterazy ma jakikolwiek wpływ na podstawowe objawy ASD u dzieci i dorosłych.

Galantamina może powodować niewielką lub żadną różnicę w interakcjach społecznych i umiejętnościach komunikacyjnych oraz poziomie drażliwości u dzieci z ASD po 10 tygodniach leczenia. Nie ma danych naukowych wskazujących na to, czy galantamina zmniejsza uciążliwości związane z ograniczonymi lub powtarzalnymi wzorcami zachowania lub z nadpobudliwością. Galantamina może również powodować pewne skutki uboczne, w tym nerwowość, senność, zwiększony apetyt i drżenia.

Nie ma danych naukowych wskazujących, czy donepezil zmniejsza uciążliwości związane z podstawowymi objawami autyzmu lub związane z nimi problemy wtórne. Nie byliśmy w stanie sprawdzić, czy powoduje on skutki uboczne u dzieci z ASD, ponieważ w badaniu nie raportowano pełnych wyników.

Jakie są ograniczenia danych naukowych?

Mamy niewielkie zaufanie do danych naukowych dotyczących stosowania tego leku w leczeniu problemów związanych z ASD, ponieważ pochodzą one tylko z 2 małych badań, które nie zostały zbyt dobrze przeprowadzone lub nie raportowano w nich dokładnych danych. W każdym badaniu oceniano inny typ inhibitora acetylocholinoesterazy i dostarczano lek w inny sposób. Nie dostarczyły one informacji o wszystkich interesujących nas kwestiach i w różny sposób oceniano w nich skutki uboczne.

Jeśli w przyszłych przeglądach uwzględnionych zostanie więcej badań, wyniki te mogą ulec zmianie.

Jak aktualne są powyższe dane naukowe?

Dane naukowe ujęte w niniejszym przeglądzie są aktualne do listopada 2022 roku.