Programy szkoleniowe dla rodziców stosowane w prewencji niezamierzonych urazów u dzieci

Celem tego przeglądu jest ocena czy edukacja oraz programy szkoleniowe (zwane programami wychowawczymi skierowanymi do rodziców) pomagają rodzicom zapewniać bezpieczne środowisko domowe oraz zmniejszać liczbę urazów wśród dzieci. Niniejszy przegląd przeprowadzono, gdyż wielu czynnikom, mogącym zwiększać ryzyko niezamierzonych urazów dzieci można zapobiec poprzez wprowadzenie programów wychowawczych skierowanych do rodziców, takich jak ocena zdrowia psychicznego matek oraz zaburzeń zachowań u dzieci. Występowanie urazów jest także częstsze w przypadku, gdy rodzice nie potrafią przewidzieć umiejętności dziecka, takich jak wspinanie się po meblach lub otwieranie zamków. Programy wychowawcze mogą być pomocne w rozwijaniu u rodziców oczekiwań adekwatnych do wieku i poziomu rozwoju dziecka. Dlatego też podjęto próbę oceny czy programy wychowawcze skierowane do rodziców zmniejszają ryzyko niezamierzonych urazów wśród dzieci oraz czy rodzice zapewniają bezpieczne środowisko domowe poprzez stosowanie odpowiedniego wyposażenia takiego jak bramki ochronne na schody czy wdrażanie takich zasad jak przechowywanie leków poza zasięgiem dziecka.

Przeszukując bazy danych i strony internetowe odnaleziono 22 badania z randomizacją i bez randomizacji oceniające wpływ programów wychowawczych skierowanych do rodziców na występowanie urazów u dzieci lub na bezpieczeństwo w domu. Piętnaście spośród odnalezionych badań to programy oparte na wizytach domowych obejmujące wsparcie oraz edukację i szkolenia dla rodziców. Zazwyczaj programy te kierowane były do rodzin znajdujących się w trudnej sytuacji, których dzieci były w grupie ryzyka wystąpienia złego stanu zdrowia lub też do rodzin, które mogły odnieść korzyści z dodatkowego wsparcia.

Połączono wyniki 10 badań z grupą kontrolną i randomizacją, które obejmowały łącznie grupę 5074 dzieci. Wykazano, że dzieci z rodzin, objętych programami wychowawczymi skierowanymi do rodziców doznawały mniej obrażeń niż dzieci z rodzin nieuczestniczących w programach. Połączono także wyniki z trzech badań z grupą kontrolną i randomizacją, które oceniały bezpieczeństwo w domu za pomocą Skali Obserwacyjnej do Pomiaru Środowiska Rodzinnego (ang. HOME). Wyniki wspomnianych trzech badań obejmujących łącznie 368 dzieci nie wykazały różnic w punktacji HOME pomiędzy rodzinami biorącymi oraz nie biorącymi udziału w programach. Przytoczone badania były umiarkowanej jakości.

Podsumowując, programy wychowawcze skierowane do rodziców skutecznie zmniejszają liczbę niezamierzonych wypadków u dzieci oraz mogą wpływać na bezpieczeństwo w domu, szczególnie w rodzinach uznawanych za "zagrożone", na przykład wśród nastoletnich lub samotnych matek. Korzystne byłoby wprowadzenie przez instytucje opieki zdrowotnej i społecznej tego typu programów szkoleniowych dla rodzin.

Uwagi do tłumaczenia: 

Tłumaczenie Magdalena Koperny Redakcja Paulina Rolska

Tools
Information