Belangrijkste boodschappen

• Medicijnen, zoals atropine, die als oogdruppels worden gegeven, kunnen de ontwikkeling van bijziendheid (myopie) bij kinderen vertragen en ook de verlenging van de oogbol door bijziendheid verminderen. Hogere doseringen atropine geven het beste resultaat. We zijn onzeker over de werking van lagere doseringen atropine.

• Verschillende behandelingen, waaronder speciale soorten brillenglazen, contactlenzen en een nieuwe therapie met zwak rood licht, kunnen de ontwikkeling van bijziendheid vertragen. Het is nog niet zeker hoe goed deze behandelingen werken. Er is onvoldoende informatie over het risico op ongewenste bijwerkingen van behandelingen om bijziendheid onder controle te houden.

• Het is ook onduidelijk of het beschreven voordeel van behandelingen om de ontwikkeling van bijziendheid te vertragen door de jaren heen blijft bestaan.

Wat is bijziendheid?

Bijziendheid (ook wel myopie genoemd) betekent dat mensen dingen die ver weg zijn niet scherp kunnen zien, maar dingen die dichtbij zijn wel scherp zien. Het komt over de hele wereld veel voor en meer dan de helft van de kinderen in China en Zuidoost-Azië hebben het. Bijziendheid kan veel onderdelen van het leven moeilijker maken, waaronder school en werk. Bijziende mensen hebben langere ogen, wat betekent dat het netvlies uitgerekt wordt. Hierdoor heeft het oog op latere leeftijd een grotere kans op oogziekten, zoals glaucoom, maculopathie en netvliesloslating.

Hoe wordt bijziendheid behandeld?

Hoewel gewone brillenglazen of contactlenzen bijziendheid kunnen corrigeren, vertragen ze de ontwikkeling ervan niet. Er zijn een aantal optische behandelingen (brillen en contactlenzen) en medicijnen beschikbaar om de ontwikkeling van bijziendheid te vertragen. Deze moeten worden gegeven in de kindertijd, wanneer bijziendheid zich het snelst ontwikkelt. Medicijnen, zoals atropine oogdruppels, kunnen helpen, maar zorgen voor meer gevoeligheid voor licht en voor problemen met lezen, vooral bij de hogere doseringen. Er zijn ook speciale brillenglazen verkrijgbaar met meer dan één sterkte in het brillenglas (multifocale of perifere plus brillenglazen). Deze kunnen ook worden geleverd als zachte contactlenzen. Andere contactlenzen, orthokeratologie genoemd, zijn bedoeld om de vorm van het oogoppervlak tijdelijk te veranderen. Ze worden tijdens de slaap gedragen en overdag verwijderd. Zowel zachte contactlenzen als orthokeratologie-lenzen kunnen de kans op oogontstekingen vergroten. Een nieuwe behandeling gebruikt meerdere keren kort zacht rood licht op het oog.

Wat wilden we onderzoeken?

We wilden onderzoeken of medicijnen in de vorm van oogdruppels, lichttherapie en speciale brillenglazen of contactlenzen de ontwikkeling van bijziendheid en de verlenging van de oogbol kunnen vertragen. We hebben ook beschreven welke bijwerkingen er kunnen zijn als je deze behandelingen gebruikt.

Wat hebben we gedaan?

We zochten naar onderzoeken die medicijnen, brillenglazen, contactlenzen en lichttherapie testten om de ontwikkeling van bijziendheid bij kinderen te vertragen. In deze onderzoeken werden deze behandelingen vergeleken met een controlegroep of met andere medicijnen, brillenglazen of lenzen. De meeste controlegroepen kregen een placebobehandeling (schijnbehandeling) of een bril of contactlenzen met één sterkte.

Wat hebben we gevonden?

We hebben 104 onderzoeken meegenomen (waarvan 40 nieuw in deze update), waarin in totaal 17.509 kinderen met bijziendheid willekeurig in groepen werden verdeeld.

• Hogere doseringen atropine kunnen de ontwikkeling van bijziendheid verminderen, maar de werking van lage doseringen atropine is misschien klein en niet zeker.

• Uit korte onderzoeken blijkt dat, van de behandelingen met brillenglazen of contactlenzen, orthokeratologie het beste werkt om verlenging van de oogbol te voorkomen. Maar deze lenzen werden vaak slecht verdragen en in sommige onderzoeken maakte meer dan de helft van de kinderen de behandeling niet af.

• Andere soorten contactlenzen, bekend als multifocale zachte lenzen, en speciale brillenglazen tegen bijziendheid kunnen ook de ontwikkeling van bijziendheid verminderen. Maar, nogmaals, we zijn niet zeker over de voordelen ervan.

• Hoewel korte onderzoeken bij Chinese kinderen laten zien dat behandeling met rood licht de ontwikkeling van bijziendheid misschien kan vertragen, zijn we onzeker over deze resultaten.

• Bijwerkingen van behandelingen om bijziendheid onder controle te houden werden niet altijd op dezelfde manier beschreven. Last van de ogen bij fel licht en dichtbij wazig zien waren de meest voorkomende bijwerkingen in onderzoeken met atropine. Lagere doseringen atropine lijken minder bijwerkingen te hebben.

• Hoewel onderzoeken waarin contactlenzen werden getest geen ernstige bijwerkingen meldden, weten we nog niet goed hoe vaak bijwerkingen voorkomen bij kinderen die buiten een onderzoek contactlenzen dragen, of als ze de lenzen langere tijd gebruiken.

Wat zijn de beperkingen van het bewijs?

Het meeste bewijs komt van onderzoeken die op zo'n manier werden uitgevoerd dat de resultaten mogelijk niet kloppen, en mogelijke bijwerkingen zijn niet goed beschreven. De meeste onderzoeken volgden de deelnemers twee jaar of minder. Daarom is er onvoldoende bewijs om te weten of de voordelen na een paar jaar groter worden en of de resultaten blijven.

Hoe up-to-date is het bewijs?

Dit literatuuroverzicht is up-to-date tot februari 2024.