پیامهای کلیدی
-
تست Xpert Ultra (Xpert Ultra) برای تشخیص سل ریوی در افراد مشکوک به ابتلا به سل براساس علائم، نشانهها، یا رادیوگرافی غیرطبیعی قفسه سینه، از حساسیت (sensitivity) (افراد مبتلا به سل که بهدرستی بهعنوان مبتلا به این بیماری تشخیص داده شوند) و ویژگی (specificity) (افراد بدون سل که بهدرستی بهعنوان غیرمبتلا به این بیماری تشخیص داده شوند) بالایی برخوردار است.
-
تست Xpert Ultra برای تشخیص مقاومت به ریفامپیسین (یک درمان مهم برای سل)، حساسیت (افرادی که مقاومت به ریفامپیسین دارند بهدرستی بهعنوان افراد دارای مقاومت تشخیص داده میشوند) و ویژگی (افرادی که مقاومت به ریفامپیسین ندارند و بهدرستی بهعنوان افراد بدون مقاومت تشخیص داده میشوند) بالایی دارد.
-
تست Xpert Ultra کاهش حساسیت را میان افراد مبتلا به سل با اسمیر خلط-منفی (مخاط سرفه شده از دستگاه تنفسی که زیر میکروسکوپ بررسی میشود و باکتریهای سل دیده نمیشوند) و کاهش ویژگی را بین افراد مبتلا به سل قبلی نشان میدهد.
چرا بهبود تشخیص سل ریوی حائز اهمیت است؟
سل ریوی یک بیماری ریوی است که توسط یک باکتری (یک میکروب) ایجاد شده و از طریق قطرات ریز از فرد آلوده در هوا پخش میشود. در مراحل اولیه، این ویروس خفته باقی میماند (تکثیر نمیشود) و نشانههایی را مانند تب، سرفه، کاهش وزن، و تعریق شبانه نشان میدهد. سل یکی از علل اصلی مرگومیر در سراسر جهان است. هنگامی که افراد تحت درمان مناسب و بهموقع قرار میگیرند، سل معمولا قابل درمان است. یکی از مشکلات مربوط به مدیریت درمانی سل این است که باکتریها در برابر ریفامپیسین (یک آنتیبیوتیک) مقاوم میشوند، به این معنی که این دارو دیگر در آنها موثر نیست. تاخیر در تشخیص و درمان نامناسب سل، در زمانی که افراد به ریفامپیسین مقاوم هستند، تهدید برای کنترل سل محسوب میشود. افراد مبتلا به عفونت HIV در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به سل قرار دارند.
تست Xpert Ultra چیست؟
سازمان جهانی بهداشت (یک سازمان بینالمللی شناختهشده با تمرکز بر سلامت جهانی) انجام تست Xpert Ultra را بهعنوان یک آزمایش سریع، که همزمان سل و مقاومت به ریفامپیسین را تشخیص میدهد، توصیه میکند.
ما به دنبال چه یافتهای بودیم؟
ما خواستیم صحت Xpert Ultra را برای تشخیص سل ریوی و مقاومت به ریفامپیسین در بزرگسالان (15 سال و بالاتر) و نوجوانان (10 تا 14 سال) تعیین کنیم.
ما چهکاری را انجام دادیم؟
ما به دنبال مطالعاتی بودیم که صحت تست Xpert Ultra را در تشخیص سل ریوی و مقاومت به ریفامپیسین بررسی کردند.
ما به چه نتایجی رسیدیم؟
ما 32 مطالعه (12,529 نفر) را یافتیم که تست Xpert Ultra را برای تشخیص سل ریوی، و 10 مطالعه (1644 نفر) را که تست Xpert Ultra را برای مقاومت به ریفامپیسین ارزیابی کردند.
برای تشخیص سل، Xpert Ultra موارد زیر را نشان داد:
-
حساسیت بالا (91 نفر از 100 فرد مبتلا به سل بهدرستی مبتلا به این بیماری تشخیص داده شدند؛ 9 مورد با تست Xpert Ultra تشخیص داده نشدند)؛
-
ویژگی بالا (95 نفر از 100 فرد بدون سل بهدرستی تشخیص داده شدند که مبتلا به این بیماری نیستند؛ 5 مورد با تست Xpert Ultra بیمار تشخیص داده شدند).
حساسیت تست Xpert Ultra در افراد مبتلا به سل با اسمیر-منفی خلط (مخاط که با سرفه از دستگاه تنفسی بیرون میآید و از نظر سل منفی است) کمتر، و ویژگی آن در افراد با سابقه قبلی سل کمتر بود.
برای تشخیص مقاومت به ریفامپیسین، تست Xpert Ultra موارد زیر را نشان داد:
-
حساسیت بالا (96 مورد از 100 فرد دارای مقاومت به ریفامپیسین بهدرستی به عنوان مقاوم تشخیص داده شدند؛ 4 مورد با تست Xpert Ultra تشخیص داده نشدند)؛
-
ویژگی بالا (98 مورد از 100 فرد بدون مقاومت به ریفامپیسین بهدرستی به عنوان بدون مقاومت شناسایی شدند؛ تست Xpert Ultra نتوانست عدم مقاومت 2 مورد را درست تشخیص دهد).
محدودیتهای شواهد چه هستند؟
شش مورد از 32 مطالعهای که سل را تشخیص داده و سه مورد از 10 مطالعهای که مقاومت به ریفامپیسین را تشخیص دادند، در بیمارستانهای تخصصی انجام شدند و بنابراین این نتایج ممکن است برای افراد در کلینیکهای عمومی و بیمارستانهای محلی صدق نکنند.
نتایج مربوط به تشخیص سل در نوجوانان با تست Xpert Ultra براساس شش مطالعه با فقط 160 نوجوان بودند که یافتهها را محدود میکنند.
ما نتوانستیم صحت تست Xpert Ultra را برای بررسی مقاومت به ریفامپیسین میان افراد مبتلا به HIV تخمین بزنیم، زیرا هیچ مطالعهای را پیدا نکردیم.
این شواهد تا چه زمانی بهروز است؟
این مرور براساس جستوجو در بانک اطلاعاتی است که در 16 اکتبر 2023 انجام شد. این نتایج با نتایج حاصل از فراخوان عمومی سازمان جهانی بهداشت برای مطالعات در حال انجام و منتشرنشده بین 30 نوامبر 2023 و 15 فوریه 2024 تکمیل شد. ما با متخصصانی که بر تشخیصهای جدید سل کار میکنند نیز تماس گرفتیم.
مطالعه چکیده کامل
تست Xpert MTB/RIF Ultra (Xpert Ultra)، یک تست تشخیصی سریع مولکولی توصیهشده توسط سازمان جهانی بهداشت (WHO) است که بهطور همزمان توبرکلوز (tuberculosis) و مقاومت به ریفامپیسین را تشخیص میدهد. این مطالعه، یک مرور کاکرین را در مورد مقایسه صحت Xpert MTB/RIF و Xpert Ultra بهروز میکند، زیرا Xpert Ultra جایگزین Xpert MTB/RIF شده است.
اهداف
تعیین صحت تشخیصی Xpert MTB/RIF Ultra (Xpert Ultra) برای تشخیص سل ریوی و مقاومت به ریفامپیسین در بزرگسالان و نوجوانان مشکوک به ابتلا به سل براساس علائم یا نشانهها یا با رادیوگرافی غیرطبیعی قفسه سینه که نشاندهنده وجود سل است.
روشهای جستوجو
ما هفت بانکهای اطلاعاتی را از جمله CENTRAL؛ MEDLINE و Embase، به همراه دو پایگاه ثبت کارآزمایی (ClinicalTrials.gov و WHO ICTRP) تا 16 اکتبر 2023، بدون محدودیت زبانی جستوجو کردیم. فراخوان عمومی WHO برای مطالعات در حال انجام و منتشرنشده بین 30 نوامبر 2023 و 15 فوریه 2024 انجام شد.
معیارهای انتخاب
ما مطالعات مقطعی (cross-sectional)، مطالعات کوهورت و کارآزمایی تصادفیسازی و کنترلشده را انتخاب کردیم که دادههایی را در مورد صحت تشخیصی Xpert Ultra با استفاده از نمونههای تنفسی در نوجوانان (10 تا 14 سال) و بزرگسالان (15 سال و بالاتر) مبتلا به سل ریوی احتمالی، ارائه دادند. استانداردهای مرجع برای تشخیص سل ریوی عبارت بودند از کشت و ترکیبی از چند استاندارد مرجع. برای مقاومت به ریفامپیسین، استانداردهای مرجع، شامل آزمایش حساسیت دارویی فنوتیپیک (phenotypic) مبتنی بر کشت با یا بدون توالییابی کل ژنوم بودند.
گردآوری و تجزیهوتحلیل دادهها
دو نویسنده مرور بهطور مستقل از هم دادهها را با استفاده از فرمهای استانداردشده استخراج کردند. خطر سوگیری (bias) را با استفاده از QUADAS-2 ارزیابی کردیم. با استفاده از یک مدل دو متغیره (bivariate model)، متاآنالیزها را انجام دادیم تا جمعبندی حساسیتها و ویژگیها را بهطور جداگانه برای تشخیص سل ریوی و تشخیص مقاومت به ریفامپین ارائه دهیم. آنالیزهای زیرگروه را براساس وضعیت اسمیر، وضعیت HIV، و سابقه ابتلا به سل انجام دادیم. نتایج مثبت-ضعیف Xpert Ultra را جمعبندی کردیم.
نتایج اصلی
تشخیص سل ریوی
برای تشخیص سل ریوی، جمعبندی حساسیت (sensitivity) و ویژگی (specificity) تست Xpert Ultra در مقایسه با کشت، 90.7% (95% فاصله اطمینان (CI): 88.2 تا 92.7) و 94.8% (95% CI؛ 92.8 تا 96.3) گزارش شد (32 مطالعه، 12529 شرکتکننده؛ شواهد با قطعیت بالا). اکثر مطالعات در تمام حوزههای QUADAS-2، خطر پائین سوگیری داشتند. اگر تخمینهای نقطهای برای تست Xpert Ultra در یک کوهورت فرضی 1000 نفر اعمال شوند، که در آن 100 نفر از افراد دارای نشانهها، مبتلا به سل ریوی باشند، Xpert Ultra نه مورد را از دست خواهد داد. تعداد افرادی که به اشتباه مبتلا به سل ریوی تشخیص داده میشوند، 47 نفر خواهد بود.
در افراد مبتلا به HIV، جمعبندی حساسیت و ویژگی تست Xpert Ultra، بهترتیب، 87.7% (82.0 تا 91.7) و 95.3% (92.2 تا 97.2) بود (11 مطالعه، 1164 شرکتکننده). میان افراد مبتلا به سل ریوی اسمیر-منفی و کشت-مثبت، جمعبندی حساسیت و ویژگی تست Xpert Ultra، بهترتیب، 80.7% (75.4 تا 85.0) و 94.0% (91.3 تا 95.9) به دست آمد (16 مطالعه، 6460 شرکتکننده). در افرادی با سابقه قبلی ابتلا به سل، جمعبندی حساسیت و ویژگی تست Xpert Ultra، بهترتیب، 84.8% (78.2 تا 89.7) و 86.2% (78.9 تا 91.3) بود (9 مطالعه، 809 شرکتکننده).
نسبتی از نتایج مثبت-ضعیف تست Ultra، که در مقایسه با استاندارد مرجع میکروبیولوژیکی، مثبت واقعی بودند، 38.8% بود. طبقهبندی مجدد نتایج مثبت-ضعیف به عنوان نتایج منفی تست Xpert Ultra، منجر به کاهش حساسیت و افزایش نسبتا کم در ویژگی شد.
تشخیص مقاومت به ریفامپیسین
برای تشخیص مقاومت به ریفامپیسین، جمعبندی حساسیت و ویژگی تست Xpert Ultra، بهترتیب، 95.8% (93.2 تا 97.4) و 98.3% (97.0 تا 99.0) بود (10 مطالعه، 1644 شرکتکننده؛ شواهد با قطعیت بالا). اکثر مطالعات در تمام حوزههای QUADAS-2، خطر پائین سوگیری داشتند. اگر تخمینهای نقطهای برای تست Xpert Ultra در یک گروه کوهورت فرضی 1000 نفر اعمال شوند، که در آن 100 نفر از افراد دارای نشانه، مقاومت به ریفامپیسین داشته باشند، Xpert Ultra چهار مورد را از دست خواهد داد. تعداد افرادی که به اشتباه مقاومت به ریفامپیسین در آنها تشخیص داده شد، 16 مورد از 900 نفری بود که مقاومت به ریفامپیسین نداشتند. تست Xpert Ultra، برای تشخیص مقاومت به ریفامپیسین در افراد مبتلا به سل اسمیر-مثبت و اسمیر-منفی، عملکرد مشابهی داشت.
نتیجهگیریهای نویسندگان
تست Xpert Ultra حساسیت و ویژگی بالایی برای تشخیص سل ریوی مقاوم به ریفامپیسین دارد. تست Xpert Ultra برای تشخیص سل ریوی در افراد مبتلا به سل اسمیر-منفی/کشت-مثبت حساسیت کمتری داشته و در افراد دارای سابقه قبلی ابتلا به سل، حساسیت و ویژگی کمتری دارد. نتایج مثبت-ضعیف Xpert Ultra رایج بودند.
نقاط قوت این مرور شامل رویکرد شناسایی مطالعات مرتبط، تعداد مطالعات و شرکتکنندگان موجود در این مرور سیستماتیک بوده، و اینکه اکثر مطالعات در معرض خطر پائین سوگیری بودند. تعداد کم مطالعات (شش) و شرکتکنندگانی که نوجوان بودند، محدودیتی برای تخمینهای صحت تست در این گروه سنی است.
تستهای Xpert MTB/RIF و Xpert Ultra نتایج دقیقی را فراهم میکنند و میتوانند آغاز سریع درمان را برای سل مقاوم به چند دارو ممکن سازند.
حمایت مالی
WHO از این مرور سیستماتیک حمایت کرد. دانشکده پزشکی گرمسیری لیورپول (Liverpool School of Tropical Medicine) میزبان پایگاه تحریریه گروه بیماریهای عفونی در کاکرین (CIDG) بود که از نویسندگان در توسعه این بهروزرسانی مرور حمایت کرد. دفتر امور خارجه، کشورهای مشترکالمنافع و توسعه (Foreign, Commonwealth and Development Office)، بودجه CIDG را تامین کرد.
ثبت
پروتکل عمومی در Open Science Framework از طریق https://osf.io/26wg7/wiki/home/ موجود است. نسخههای پروتکل و مرور قبلی از طریق DOI: 10.1002/14651858.CD009593 و DOI: 10.1002/14651858.CD009593.pub5 در دسترس هستند.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.
