پیام‌های کلیدی
• مداخلات موسیقی و آواز در مقایسه با مراقبت‌های استاندارد احتمالا ضربان قلب را در نوزادان نارس در طول مداخله کاهش می‌دهند. این تاثیر سودمند پس از مداخله حتی قابل‌توجه‌تر و مطمئن‌تر بود که نشان‌دهنده تاثیر آرام‌سازی و تثبیت‌کنندگی طولانی‌مدت مداخله است.
• هیچ تاثیر مضری را از موسیقی و آواز پیدا نکردیم. با این حال، بسیاری از مطالعات به صراحت احتمال بروز تاثیرات ناخواسته را بررسی نکردند.
• هیچ شواهدی را دال بر دیگر تاثیرات بارز مفید یا مضر ناشی از مداخلات بر نوزادان، والدین آنها و پیوند والد-نوزاد، نیافتیم. پیش از اخذ نتیجه‌گیری‌های محکم، دستیابی به شواهد بیشتر و با کیفیت خوب مورد نیاز است.
نوزاد نارس چیست؟
نوزادان نارس، نوزادانی هستند که پیش از سن بارداری 37 هفته متولد شده و اغلب برای زنده ماندن باید هفته‌ها تا ماه‌ها در محیط پُر از استرس بخش مراقبت‌های ویژه نوزادان تحت درمان قرار گیرند.
چرا مزایای بالقوه مداخلات موسیقی و آواز را برای نوزادان نارس و والدین آنها بررسی می‌کنیم؟
نوزادان نارس در معرض خطرات مختلف سلامت قرار دارند. تولد زودرس یک رویداد تروماتیک برای والدین نیز هست. بنابراین، رویکردهای مکمل مانند مداخلات موسیقی و آواز در بخش مراقبت نوزادان برای بهبود سلامت جسمانی و روانی نوزادان نارس و والدین آنها، به‌طور فزاینده‌ای استفاده می‌شوند. با این حال، مطالعات و مرورهای مختلف نتایج مبهمی را در اثربخشی انواع مداخلات موسیقی و آواز نشان می‌دهند. برای رسیدگی به تناقض در داده‌ها و مرورها، به یک مرور سیستماتیک جامع‌تر و دقیق‌تر نیاز است.
ما به دنبال چه یافته‌ای بودیم؟
می‌خواستیم بدانیم که مداخلات موسیقی و آواز مزیتی را برای موارد زیر به همراه دارند یا خیر:
• سلامت و رشد و تکامل نوزاد نارس
• سلامت روان والدین و پیوند آنها با نوزاد
می‌خواستیم بدانیم کدام نوع، روش ارائه، مدت زمان و فراوانی اعمال مداخلات موسیقی و آواز به بهترین وجه از نوزادان و والدین حمایت می‌کند. هدف ما این بود که بدانیم این نوع مداخله می‌تواند تاثیرات مضری ایجاد کند یا خیر.
ما چه کاری را انجام دادیم؟
در جست‌وجوی مطالعاتی بودیم که موارد زیر را مقایسه کردند:
• مداخلات موسیقی و آواز برای نوزادان نارس (و والدین) در مقایسه با مراقبت‌های استاندارد معمول در بخش نوزادان که شامل هیچ گونه مداخله موسیقی یا آواز نبود.
نتایج آنها را مقایسه و خلاصه کرده، و سطح اعتماد خود را به شواهد، بر اساس عواملی مانند روش‌های انجام و حجم نمونه مطالعه، رتبه‌بندی کردیم.
ما به چه نتایجی رسیدیم؟
تعداد 25 مطالعه را پیدا کردیم که شامل 1532 نوزاد نارس و 691 والد بودند. بزرگ‌ترین مطالعه شامل 272 و کوچک‌ترین آن دربرگیرنده 17 نوزاد نارس بودند. طی مطالعات انجام شده در سراسر جهان، تاثیر فوری موسیقی و آواز عمدتا در لحظات اعمال مداخله و دقایق پس از مداخله مورد بررسی قرار گرفت، در حالی که دو مطالعه خواستند بدانند که تاثیر مفیدی بر رشد و تکامل طولانی‌مدت در دو سال وجود داشت یا خیر. بیشتر مطالعات توسط صندوق‌های پژوهشی دانشگاه/بخش سلامت/بیمارستان و بنیادهای پزشکی/سلامت محلی تامین مالی شدند. مداخلات موسیقی و آواز گزارش شده، از نظر نوع، روش ارائه، فراوانی، و مدت زمان، بسیار متفاوت بودند. آنها عمدتا با پارامترهای آرام، ملایم و موسیقایی در سبک لالایی مشخص شدند، اغلب صدای مادر را به صورت زنده یا ضبط شده با آن یکپارچه کردند، و به این صورت تعریف شد: نوعی موسیقی درمانی که توسط یک موسیقی‌درمانگر درون یک رابطه درمانی ارائه شد، یا موسیقی پزشکی (music medicine) که در قالب «دارو» توسط متخصصان پزشکی و مراقبت سلامت ارائه شد.
نتایج اصلی
در نوزادان نارس (و والدین آنها)، در مقایسه با مراقبت‌های استاندارد بدون هیچ گونه مداخله موسیقی و آواز:
• موسیقی و آواز هیچ تفاوتی را در اشباع اکسیژن در طول مداخله ایجاد نکرده (10 مطالعه با 958 نوزاد) و ممکن است پس از مداخله نیز هیچ تفاوتی نداشته باشند (7 مطالعه با 800 نوزاد).
• موسیقی و آواز ممکن است هیچ تفاوتی را از لحاظ تعداد تنفس در طول مداخله (7 مطالعه با 750 نوزاد) و پس از مداخله (5 مطالعه با 636 نوزاد) ایجاد نکنند.
• موسیقی و آواز ممکن است به کاهش سودمند ضربان قلب نوزادان منجر شود (11 مطالعه با 1014 نوزاد). این تاثیر مفید حتی پس از مداخله نیز قابل‌توجه‌تر و مطمئن‌تر بود و منجر به کاهش سودمند متوسط تا بزرگی در تعداد ضربان قلب شد (5 مطالعه با 636 نوزاد).
• ما مطمئن نیستیم که مداخله مذکور بر رشد طولانی‌مدت نوزاد در دو سالگی تاثیر می‌گذارد (2 مطالعه با 69 نوزاد).
• در مورد تاثیر احتمالی موسیقی درمانی بر اضطراب والدین (4 مطالعه با 97 شرکت‌کننده) و افسردگی پس از زایمان (2 مطالعه با 67 نوزاد) نامطمئن هستیم.
• در مورد تاثیر احتمالی مداخله بر اضطراب والدین بسیار نامطمئن هستیم (3 مطالعه با 87 والد).
• هیچ مطالعه‌ای را پیدا نکردیم که تاثیرات مضر موسیقی یا آواز را گزارش کرده باشد.
محدودیت‌های شواهد چه هستند؟
ما مطمئن هستیم که موسیقی و آواز در مقایسه با مراقبت‌های استاندارد، میزان اشباع اکسیژن را در طول مداخله کاهش نمی‌دهند. به نتایج خود در مورد تاثیر مفید قابل‌توجه بر تعداد ضربان قلب در نوزادان نارس پس از مداخله اطمینان داریم. برای اطمینان یافتن از نتایج پیامدهای دیگری که در نوزادان و والدین آنها ارزیابی کردیم، مطالعاتی با دقت کافی (بسیاری از مطالعات کوچک با استانداردهای ثبت نامناسب) وجود ندارند. در مورد روش ارائه موسیقی و اینکه چه مدت زمان و چه فراوانی از موسیقی بهتر عمل می‌کند، عدم قطعیت زیادی وجود دارد.
این شواهد تا چه زمانی به‌روز است؟
شواهد تا 12 نوامبر 2021 به‌روز است.
مداخلات موسیقی/آواز باعث افزایش اشباع اکسیژن در طول مداخله و احتمالا پس از آن در مقایسه با مراقبت‌های استاندارد نمی‌شود. شواهد نشان می‌دهد که موسیقی و آواز باعث افزایش تکامل نوزاد (BSID) یا کاهش اضطراب آشکار والدین نمی‌شود. این مداخله احتمالا تعداد تنفس را در نوزادان نارس کاهش نمی‌دهد. با این حال، مداخلات موسیقی/آواز احتمالا ضربان قلب نوزادان نارس را در طول مداخله کاهش می‌دهند، و این تاثیر مفید حتی پس از مداخله قوی‌تر است و این امر نشان می‌دهد که مداخلات موسیقی/آواز ضربان قلب نوزادان نارس را پس از مداخله کاهش می‌دهند. هیچ گزارشی را از عوارض جانبی موسیقی و آواز پیدا نکردیم. به دلیل وجود شواهدی با قطعیت پائین برای همه پیامدهای دیگر، نمی‌توانیم نتیجه‌گیری‌های بیشتری در مورد اثربخشی کلی یا تاثیر احتمالی انواع مختلف مداخله، فراوانی‌ها، یا مدت زمان آنها انجام دهیم. انجام پژوهش‌های بیشتر با قدرت و توان آزمون بیشتر، خطرات سوگیری کمتر، و پیامدهای حساس‌تر و مرتبط از نظر بالینی، مورد نیاز است.
تولد زودرس با بلوغ مغز تداخل دارد، و رویدادها و مداخلات بالینی بعدی ممکن است تاثیرات مضر دیگری داشته باشند. موسیقی به عنوان درمان، در بخش مراقبت‌های ویژه نوزادان با هدف بهبود پیامدهای سلامت و کیفیت زندگی، هم برای نوزادان نارس و هم برای به‌زیستی (well-being) والدین آنها، به‌طور فزاینده‌ای ارائه می‌شود. مرورهای سیستماتیک با کیفیت روش‌شناسی (methodology) ترکیبی، نتایج مبهمی را برای اثربخشی انواع مختلف تحریک شنوایی نوزادان نارس نشان داده‌اند. برای رسیدگی به اختلافات ناشی از مطالعات و مرورهای ظاهرا متناقض، به انجام یک مرور سیستماتیک جامع‌تر و دقیق‌تر نیاز است.
اثربخشی کلی مداخلات موسیقی و آواز را برای پیامدهای فیزیولوژیکی و تکامل سیستم عصبی در نوزادان نارس (سن بارداری < 37 هفته) در مقایسه با مراقبت‌های استاندارد ارزیابی کردیم. علاوه بر این، هدف ما، تعیین تاثیرات خاص مداخلات مختلف برای پیامدهای فیزیولوژیکی، آنتروپومتریک (anthropometric)، اجتماعی-عاطفی، تکامل سیستم عصبی در کوتاه‌مدت و طولانی‌مدت در نوزادان، به‌زیستی والدین و پیوند نوزاد و والدین بود.
پایگاه مرکزی ثبت کارآزمایی‌های کنترل شده کاکرین (CENTRAL)؛ MEDLINE؛ Embase؛ CINAHL؛ PsycINFO؛ Web of Science؛ RILM Abstracts، و ERIC را در نوامبر 2021 و پایان‌نامه‌های Proquest را در فوریه 2019 جست‌وجو کردیم. فهرست منابع مرورهای سیستماتیک مرتبط و مطالعات انتخاب شده را برای گنجاندن، و پایگاه‌های ثبت کارآزمایی بالینی را نیز جست‌وجو کردیم.
کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده خوشه‌ای را شامل نوزادان نارس در سنین بارداری < 37 هفته در طول دوره بستری در بیمارستان، و والدینی را که در مداخله شرکت داشتند، وارد کردیم. مداخلات شامل هر گونه تحریک با موسیقی یا آواز بود که در مقایسه با مراقبت‌های استاندارد، به صورت زنده یا از طریق ضبط توسط موسیقی‌درمانگر، والدین یا متخصص مراقبت سلامت، ارائه شدند. طول دوره مداخله بیش از پنج دقیقه بود و لازم بود بیش از سه بار انجام شوند.
سه نویسنده مرور به‌طور مستقل از هم، داده‌ها را استخراج کردند. تاثیرات درمان را در کارآزمایی‌های مجزا با استفاده از نرم‌افزار RevMan Web و با کمک یک مدل اثر ثابت (fixed-effect model) برای ترکیب داده‌ها آنالیز کردیم. در مواردی که امکان‌پذیر بود، نتایج را در متاآنالیزها با استفاده از تفاوت‌های میانگین (MD) با 95% CI ارائه کردیم. تست‌های ناهمگونی را انجام دادیم. هنگامی که آماره I 2 بالاتر از 50% بود، منبع ناهمگونی را با آنالیز حساسیت (sensitivity) و زیر گروه ارزیابی کردیم. برای ارزیابی قطعیت شواهد از سیستم درجه‌بندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (Grading of Recommendations Assessment, Development and Evaluation; GRADE) استفاده کردیم.
تعداد 25 کارآزمایی را شامل 1532 نوزاد و 691 والد (21 RCT گروه موازی (parallel-group)، چهار RCT متقاطع (cross-over)) انتخاب کردیم. سن بارداری نوزادان در بدو تولد از 23 تا 36 هفته متغیر بود، این کارآزمایی‌ها در NICUها (سطح 1 تا 3) در سراسر جهان انجام شدند. درون کارآزمایی‌ها، مداخله از نظر نوع، روش ارائه، فراوانی، و مدت زمان، بسیار متفاوت بود. موسیقی و صدا عمدتا با پارامترهای آرام، ملایم و موسیقایی در سبک لالایی مشخص شدند، که اغلب با صدای آواز مادر، به صورت زنده یا ضبط شده، که به صورت موسیقی درمانی یا موسیقی پزشکی (music medicine) تعریف شد، ادغام شدند. خطر سوگیری (bias) کلی در مطالعات وارد شده از پائین تا بالا متغیر بود.
مداخلات موسیقی و آواز در مقایسه با مراقبت‌های استاندارد
مداخلات موسیقی/آواز باعث افزایش اشباع اکسیژن در نوزادان در طول مداخله نمی‌شود (تفاوت میانگین (MD): 0.13؛ 95% CI؛ 0.33- تا 0.59؛ P = 0.59؛ 958 نوزاد، 10 مطالعه؛ شواهد با قطعیت بالا). موسیقی و آواز احتمالا اشباع اکسیژن را پس از مداخله نیز افزایش نمی‌دهند (MD: 0.63؛ 95% CI؛ 0.01- تا 1.26؛ P = 0.05؛ 800 نوزاد، 7 مطالعه؛ شواهد با قطعیت متوسط). این مداخله ممکن است رشد نوزاد را (مقیاس تکاملی شیرخواران و نوپایان بیلی (Bayley Scales of Infant and Toddler Development; BSID)) با نمره ترکیبی شناختی (MD: 0.35؛ 95% CI؛ 4.85- تا 5.55؛ P = 0.90؛ 69 نوزاد، 2 مطالعه؛ شواهد با قطعیت پائین)؛ نمره ترکیبی حرکتی (MD: -0.17؛ 95% CI؛ 5.45- تا 5.11؛ P = 0.95؛ 69 نوزاد، 2 مطالعه؛ شواهد با قطعیت پائین)؛ و نمره ترکیبی زبان (MD: 0.38؛ 95% CI؛ 5.45- تا 6.21؛ P = 0.90؛ 69 نوزاد، 2 مطالعه؛ شواهد با قطعیت پائین)، افزایش ندهد. موسیقی درمانی ممکن است اضطراب آشکار والدین را کاهش ندهد (MD: -1.12؛ 95% CI؛ 3.20- تا 0.96؛ P = 0.29؛ 97 والد، 4 مطالعه؛ شواهد با قطعیت پائین).
مداخله مذکور، احتمالا تعداد تنفس را در طول مداخله (MD: 0.42؛ 95% CI؛ 1.05- تا 1.90؛ P = 0.57؛ 750 نوزاد؛ 7 مطالعه؛ شواهد با قطعیت متوسط) و پس از مداخله (MD: 0.51؛ 95% CI؛ 1.57- تا 2.58؛ P = 0.63؛ 636 نوزاد، 5 مطالعه؛ شواهد با قطعیت متوسط) کاهش نمی‌دهد. با این حال، مداخلات موسیقی/آواز احتمالا تعداد ضربان قلب را در نوزادان نارس در طول مداخله کاهش می‌دهند (MD: -1.38؛ 95% CI؛ 2.63- تا 0.12-؛ P = 0.03؛ 1014 نوزاد؛ 11 مطالعه؛ شواهد با قطعیت متوسط). این تاثیر مفید پس از مداخله حتی قوی‌تر بود. مداخلات موسیقی/آواز ضربان قلب را پس از مداخله کاهش می‌دهند (MD: -3.80؛ 95% CI؛ 5.05- تا 2.55-؛ P < 0.00001؛ 903 نوزاد، 9 مطالعه؛ شواهد با قطعیت بالا)، با CIهای گسترده که حاکی از تاثیرات مفید در ابعاد متوسط تا بزرگ بودند. موسیقی درمانی ممکن است افسردگی پس از زایمان را کاهش ندهد (MD: 0.50؛ 95% CI؛ 1.80- تا 2.81؛ P = 0.67؛ 67 شرکت‌کننده؛ 2 مطالعه؛ شواهد با قطعیت پائین). شواهد در مورد تاثیر موسیقی درمانی بر اضطراب والدین بسیار نامطمئن است (MD: -0.15؛ 95% CI؛ 2.72- تا 2.41؛ P = 0.91؛ 87 والد، 3 مطالعه؛ شواهد با قطعیت بسیار پائین). در مورد تاثیرات بیشتر مداخله بر پیامدهای کوتاه‌مدت و طولانی‌مدت ثانویه دیگر بر نوزادان، به‌زیستی والدین و پیوند/وابستگی نوزاد و والدین، نامطمئن هستیم. دو مطالعه عوارض جانبی را به عنوان یک پیامد مورد نظر ارزیابی کرده و بروز هیچ عارضه جانبی ناشی از موسیقی و آواز را گزارش نکردند.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.