پیام‌های کلیدی
مطالعات موجود در این مرور نشان می‌دهند که اندازه‌گیری سطح بیلی‌روبین از طریق پوست بدون استفاده از سوزن می‌تواند سطوح بالای بیلی‌روبین را در نوزادان تشخیص دهد.
چرا تشخیص سطوح بالای بیلی‌روبین در نوزادان مهم است؟
بیلی‌روبین ماده‌ای است که از تجزیه گلبول‌های قرمز خون تولید می‌شود. زردی (jaundice) یک مشکل بسیار شایع در دوران نوزادی بوده و ناشی از سطوح بالای بیلی‌روبین در خون (هیپربیلی‌روبینمی (hyperbilirubinaemia)) است. تشخیص زودهنگام هیپربیلی‌روبینمی برای پیشگیری از بروز عواقب ناخواسته مانند آسیب مغزی مهم است.
اندازه‌گیری بیلی‌روبین از راه پوست چیست؟
پروسیجر معمول برای اندازه‌گیری بیلی‌روبین در نوزادان، جمع‌آوری نمونه خون (با ایجاد بریدگی کوچک در پاشنه پا یا فرو کردن یک سوزن در ورید که می‌تواند برای نوزاد دردناک باشد) و تست آن در آزمایشگاه (اندازه‌گیری بیلی‌روبین توتال سرم) است. با این حال، دستگاه‌هایی وجود دارند که سطح بیلی‌روبین را با ارسال اشعه نور از طریق پوست (اندازه‌گیری بیلی‌روبین از راه پوست) اندازه‌گیری می‌کنند. این روش بدون درد است و نتیجه آن تقریبا فوری به دست می‌آید.
ما به دنبال چه یافته‌ای بودیم؟
می‌خواستیم بفهمیم که دستگاه‌های اندازه‌گیری بیلی‌روبین از راه پوست می‌توانند به‌طور دقیق هیپربیلی‌روبینمی را تشخیص دهند یا خیر.
ما چه کاری را انجام دادیم؟
در جست‌وجوی مطالعاتی بودیم که صحت (accuracy) اندازه‌گیری بیلی‌روبین را از راه پوست در مقایسه با اندازه‌گیری بیلی‌روبین توتال سرم بررسی کردند. قصد داشتیم نتایج را در مطالعات مختلف با استفاده از روش‌های آماری ترکیب کنیم، اما نتوانستیم؛ در عوض، نتایج را به صورت نقل قول (narrative) ارائه دادیم.
ما به چه نتایجی رسیدیم؟
تعداد 23 مطالعه (5058 شرکت‌کننده) را پیدا کردیم که در کشورها و محیط‌های مختلف انجام شدند، از دستگاه‌های مختلف اندازه‌گیری بیلی‌روبین از راه پوست استفاده کرده، و هیپربیلی‌روبینمی را با مقادیر مختلف بیلی‌روبین تعریف کردند. برخی از نوزادان نارس بودند و برخی دیگر در دوران ترم (از هفته 37 بارداری) به دنیا آمدند؛ سن آنها از تولد تا یک ماهگی متغیر بود. به‌طور کلی، یافته‌های مطالعات نشان می‌دهند که اندازه‌گیری بیلی‌روبین از طریق پوست یک ابزار غربالگری خوب برای تشخیص هیپربیلی‌روبینمی در نوزادان است. مطالعات وارد شده درجات یا سطوح مختلفی را از صحت برای استفاده از اندازه‌گیری بیلی‌روبین از راه پوست یافتند. با این حال، به دلیل تفاوت میان مطالعات، نتوانستیم یک خلاصه کلی را از صحت تست‌های مختلف ارائه دهیم. تفاوت‌ها در این مطالعات شامل عواملی مانند مقادیر حد آستانه (threshold) برای هیپربیلی‌روبینمی، انواع دستگاه‌های اندازه‌گیری بیلی‌روبین از راه پوست، و سن و قومیت/رنگ پوست نوزادان مورد بررسی بودند.
محدودیت‌های شواهد چه هستند؟
مطالعات وارد شده، کیفیت روش‌شناسی (methodology) بالایی داشتند. با این حال، نتایج را به صورت نقل قول (narrative) گزارش کرده و کیفیت شواهد را با استفاده از رویکرد درجه‌بندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (Grading of Recommendations Assessment, Development and Evaluation; GRADE) به‌طور رسمی ارزیابی نکردیم.
این شواهد تا چه زمانی به‌روز است؟
شواهد تا آگوست 2022 به‌روز است.
حساسیت بالای TcB برای تشخیص هیپربیلی‌روبینمی نشان می‌دهد که دستگاه‌های TcB، تست‌های غربالگری قابل اعتمادی برای رد هیپربیلی‌روبینمی در نوزادان تازه متولد شده هستند. نتایج مثبت تست نیاز به تایید از طریق اندازه‌گیری بیلی‌روبین سرم دارند.
زردی (jaundice) یک وضعیت بسیار شایع در نوزادان است، که تا 60% از نوزادان ترم و 80% از نوزادان نارس را در هفته اول زندگی تحت درگیر می‌کند. این عارضه به دلیل افزایش سطح بیلی‌روبین در خون ناشی از تجزیه گلبول‌های قرمز خون تولید می‌شود. استاندارد طلایی برای اندازه‌گیری سطح بیلی‌روبین، گرفتن نمونه خون و بررسی آن در آزمایشگاه است. با این حال، دستگاه‌های اندازه‌گیری غیر تهاجمی بیلی‌روبین از راه پوست (transcutaneous bilirubin; TcB) به‌طور گسترده‌ای در دسترس بوده و در شرایط متعددی برای تخمین سطح بیلی‌روبین توتال سرم (total serum bilirubin; TSB) استفاده می‌شوند.
تعیین صحت (accuracy) تشخیص اندازه‌گیری بیلی‌روبین از راه پوست برای تشخیص هیپربیلی‌روبینمی (hyperbilirubinaemia) در نوزادان.
CENTRAL؛ MEDLINE؛ Embase؛ CINAHL و پایگاه‌های ثبت کارآزمایی را تا 18 آگوست 2022 جست‌وجو کردیم. هم‌چنین فهرست منابع همه مطالعات وارد شده و مرورهای سیستماتیک مرتبط را برای یافتن دیگر مطالعات بالقوه واجد شرایط بررسی کردیم.
مطالعات مقطعی (cross-sectional) و کوهورت آینده‌نگری را وارد کردیم که صحت هر دستگاه TcB را در مقایسه با اندازه‌گیری TSB در نوزادان ترم یا نارس (در سنین 0 تا 28 روز پس از زایمان) ارزیابی کردند. همه مطالعات وارد شده، داده‌ها و اطلاعات کافی را برای ایجاد یک جدول 2×2 به منظور محاسبه معیارهای صحت تشخیصی، از جمله حساسیت‌ها و ویژگی‌ها، ارائه کردند. مطالعاتی را که فقط ضرایب همبستگی (correlation coefficients) را گزارش کردند، کنار گذاشتیم.
دو نویسنده مرور به‌طور مستقل از هم معیارهای واجد شرایط بودن را برای همه استنادات به دست آمده از جست‌وجو اعمال کرده، و داده‌ها را از مطالعات وارد شده با استفاده از فرم استاندارد استخراج داده، استخراج کردند. نتایج موجود را به صورت نقل قول (narrative) خلاصه کرده و، در جایی که امکان‌پذیر بود، داده‌های مطالعه را در یک متاآنالیز ترکیب کردیم.
تعداد 23 مطالعه را با حضور 5058 شرکت‌کننده وارد کردیم. همه مطالعات، در اندازه‌گیری با استفاده از ابزار QUADAS 2، دارای خطر پائین سوگیری (bias) بودند. مطالعات در کشورها و محیط‌های مختلف انجام شدند، شامل نوزادان در سنین مختلف بارداری و پس از زایمان بودند، دستگاه‌های مختلف TcB (از جمله JM 101؛ JM 102؛ JM 103؛ BiliChek؛ Bilitest و JH20-1C) را مقایسه کردند، و از مقادیر برش (cutoff) متفاوتی برای نتیجه مثبت بهره بردند. در بیشتر مطالعات، اندازه‌گیری TcB از پیشانی، استخوان جناغ سینه (sternum)، یا هر دو، گرفته شد. حساسیت (sensitivity) مقادیر مختلف برش TcB برای تشخیص هیپربیلی‌روبینمی قابل‌توجه از 74% تا 100%، و ویژگی (specificity) از 18% تا 89% متغیر بود.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.