سوال مطالعه مروری
ما شواهد مربوط به اثرات دی‌هیدروکدئین (DHC) را برای کاهش مصرف مواد مخدر غیرقانونی میان نوجوانان بیشتر از 15 سال و بزرگسالان بررسی کردیم.
پیشینه
استفاده از مواد مخدر غیرقانونی مانند هروئین یک مشکل جهانی است و می‌تواند منجر به مسائل دیگر شود. آنچه به خصوص مایه نگرانی است، به عواقب سلامت دور از دسترس استفاده از این مواد مخدر برمی‌گردد. این موارد شامل تعداد زیاد مرگ‌ومیر ناشی از مصرف بیش از حد هروئین و دیگر مواد مخدر بوده، و این واقعیت که آن، یک عامل خطر برای هپاتیت C و HIV است، به خصوص در میان کسانی که مواد مخدر خود را تزریق می‌کنند.
ما می‌خواستیم بدانیم که DHC دارای اثر مثبت بر کاهش این نوع استفاده از مواد مخدر میان نوجوانان و بزرگسالان است یا خیر. DHC یک نوع مواد اوپیوئیدی است که پایه کدئین دارد.
تاریخ جست‌وجو
شواهد تا فوریه 2019 به‌روز هستند.
ویژگی‌های مطالعه
ما سه مطالعه را با 385 شرکت‌کننده در مجموع، با دوره‌های پیگیری مختلف در این مرور وارد کردیم. دو مطالعه با 150 شرکت‌کننده به مقایسه DHC با بوپرنورفین (buprenorphine) برای سم‌زدایی (مدیریت علائم فیزیکی ترک مواد) پرداختند، در حالی که یک مطالعه با 235 فرد به مقایسه DHC با متادون برای درمان جایگزینی نگهدارنده (ارائه ماده مخدر قانونی به منظور کاهش رفتار خطر و آسیب‌های دیگر مربوط به مصرف مواد مخدر در طول یک دوره طولانی‌تر) پرداخت. تمام مطالعات در انگلستان صورت گرفتند.
پیامد اولیه ما پرهیز یا عدم استفاده از مواد مخدر غیرقانونی بود؛ پیامدهای ثانویه عبارت بودند از درمان در حال تکمیل، همچنین عواقب مربوط به سلامت ناشی از مصرف مواد مخدر، و دیگر رفتارهایی که اغلب به استفاده از مواد مخدر مرتبط می‌شوند، مانند فعالیت‌های غیرقانونی. ما همچنین ایمنی DHC را ارزیابی کردیم.
نتایج کلیدی
برای سم‌زدایی از مواد مخدر غیرقانونی مانند هروئین، DHC ممکن است بهتر از بوپرنورفین در کاهش استفاده از مواد مخدر، نگه داشتن افراد روی درمان و سایر رفتارها عمل نکند. این الگو برای وقت ملاقات پیگیری همچنان یکسان باقی ماند.
برای درمان نگهدارنده، DHC همچنین ممکن است بهتر از متادون در کاهش استفاده از مواد مخدر یا هر یک از پیامدهای ثانویه عمل نکند، اما شرکت‌کنندگان ممکن است به احتمال زیاد، بیشتر روی درمان باقی بمانند. این یافته در طول دوره پیگیری طولانی‌مدت نیز باقی ماند.
تنها عارضه جانبی گزارش شده، یک مورد مرگ ناشی از مصرف بیش از حد متادون در مطالعه‌ای بود که به مقایسه DHC با متادون به عنوان درمان نگهدارنده پرداخته بود.
الگوی نتایج نشان می‌دهد که افراد دریافت کننده DHC عموما ممکن است عملکرد بهتری در کاهش استفاده از مواد مخدر، تکمیل درمان یا دیگر معیارهای رفتاری مرتبط با مواد مخدر، در مقایسه با کسانی که دیگر انواع دارو را دریافت می‌کنند، نداشته باشند. با این حال زود است که به اظهارنظر قطعی در مورد اثربخشی DHC برای کاهش استفاده از مواد مخدر غیرقانونی بپردازیم، زیرا شواهد کیفیت پائینی داشتند.
کیفیت شواهد
به‌طور کلی، کیفیت شواهد پایین بود. دو موضوع عمده در این مطالعات وجود داشت. شرکت‌کنندگان یا افراد ارزیابی کننده پیامدها کورسازی نشده بودند، بنابراین از گروه درمانی خود مطلع بودند. همچنین سطح بالایی از شرکت‌کنندگان از دو مطالعه کنار رفتند.
منابع تامین مالی مطالعه
هر سه مطالعه توسط دولت یا سازمان‌های بنیاد تحقیقات تامین مالی شدند.
ما شواهدی را با کیفیت پائین یافتیم که DHC ممکن است موثرتر از دیگر مداخلات دارویی مورد استفاده در کاهش مصرف اوپیوئیدهای غیرقانونی نباشد. با این حال زود است که به اظهارنظر قطعی در مورد اثربخشی DHC بپردازیم، و پیشنهاد می‌شود که مطالعات بیشتری با کیفیت بالا، به‌ویژه در کشورهای با درآمد کم و متوسط انجام شوند.
درمان‌های دارویی و سم‌زدایی از اختلالات مصرف اوپیوئیدها، شامل تجویز خوراکی آگونیست‌های اوپیوئیدی هستند. درمان جایگزینی دی‌هیدروکدئین (DHC) به‌طور معمول آستانه پائینی دارد و بنابراین دارای ظرفیت برای رسیدن به گروه‌های گسترده‌تری از استفاده کنندگان از اوپیوئیدها است. تصمیم‌گیری برای تجویز DHC به بیماران مبتلا به اختلالات کمتر شدید اوپیوئیدها در ایمنی درک شده آن، کاهش سمیت، نیمه‌عمر کوتاه‌تر و شروع سریع‌تر عملکرد، و حفظ بالقوه بیماران روی درمان نهفته است. این مرور به بررسی اثرات DHC در مقایسه با دیگر اوپیوئیدهای دارویی و دارونماها (placebo) در سم‌زدایی و درمان جایگزینی افراد مبتلا به اختلالات مصرف اوپیوئیدها پرداخت.
بررسی اثربخشی DHC در کاهش مصرف غیرقانونی اوپیوئیدها و دیگر پیامدهای مرتبط با سلامت در بزرگسالان، نسبت به دیگر داروها یا دارونماهای مورد استفاده برای سم‌زدایی یا جایگزینی درمان.
در فوریه 2019، ما به جست‌وجو در پایگاه ثبت تخصصی گروه مواد مخدر و الکل در کاکرین، CENTRAL؛ PubMed؛ Embase و Web of Science پرداختیم. ما همچنین برای مطالعات در حال انجام و منتشر نشده از طریق ClinicalTrials.gov، پلت‌فرم بین‌المللی ثبت کارآزمایی‌های بالینی (ICTRP) سازمان جهانی بهداشت (WHO) و Trialsjournal.com، جست‌وجو کردیم. همه جست‌وجوها شامل منابع علمی غیرانگلیسی زبان نیز بود. ما منابع مرورهای سیستماتیک مرتبط با موضوع و مطالعات وارد شده را به صورت دستی جست‌وجو کردیم.
ما کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده را وارد کردیم که به مقایسه اثر DHC برای سم‌زدایی و درمان جایگزینی نگهدارنده برای نوجوانان (سن 15 سال و بالاتر) و بزرگسالان مصرف کننده اوپیوئیدهای غیرقانونی پرداختند.
پیامدهای اولیه عبارت بودند از پرهیز از مصرف اوپیوئیدهای غیرقانونی پس از سم‌زدایی یا درمان نگهدارنده، که توسط معیار خود-گزارش یا آزمایش ادرار اندازه‌گیری شدند. پیامدهای ثانویه عبارت بودند از باقی ماندن روی درمان و دیگر پیامدهای سلامت و رفتاری.
ما از روش‌های استاندارد روش‌شناسی که توسط کاکرین مشخص شدند، استفاده کردیم. ما از رویکرد GRADE برای ارزیابی کیفیت شواهد استفاده کردیم.
ما سه کارآزمایی (در پنج مقاله) را با 385 شرکت‌کننده مصرف کننده اوپیوئید وارد کردیم که پیامدها را در دوره‌های مختلف پیگیری در این مرور اندازه‌گیری کردند. دو مطالعه با 150 فرد، به مقایسه DHC با بوپرنورفین (buprenorphine) برای سم‌زدایی، و یک مطالعه با 235 شرکت‌کننده به مقایسه DHC با متادون برای درمان جایگزینی نگهدارنده پرداختند. ما کیفیت شواهد را عمدتا به دلیل خطر سوگیری (bias) و عدم دقت کاهش دادیم.
برای دو مطالعه که به مقایسه DHC با بوپرنورفین پرداختند، ما شواهدی را با کیفیت پائین از تفاوت غیرمعنی‌دار بین DHC و بوپرنورفین برای سم‌زدایی در پیگیری شش ماهه (خطر نسبی (RR): 0.59؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.25 تا 1.39؛ P = 0.23) در متاآنالیز برای پیامد اولیه پرهیز از مصرف اوپیوئیدهای غیرقانونی یافتیم. به‌طور مشابه، شواهدی با کیفیت پایین نشان داد که هیچ تفاوتی برای حفظ درمان وجود نداشت (RR: 1.29؛ 95% CI؛ 0.99 تا 1.68؛ P = 0.06).
در کارآزمایی تکی که DHC را با متادون برای درمان جایگزینی نگهدارنده مقایسه کرد، شواهدی با کیفیت پایین وجود داشت، که ممکن است هیچ تفاوتی در اثرات بین DHC و متادون برای پرهیز گزارش شده از اوپیوئیدهای غیرقانونی دیده نشود (تفاوت میانگین (MD): 0.01-؛ 95% CI؛ 0.31- تا 0.29). برای حفظ درمان در شش ماه پیگیری در این کارآزمایی تکی، RR محاسبه شده با آنالیز قصد درمان (intention-to-treat analysis) نیز نشان داد که ممکن است تفاوتی بین DHC و متادون وجود نداشته باشد (RR: 1.04؛ 95% CI؛ 0.94 تا 1.16).
مطالعاتی که به مقایسه DHC با بوپرنورفین پرداختند، هیچ موردی را از عوارض جانبی جدی گزارش نکردند، در حالی که مطالعه DHC در مقابل متادون گزارش یک مورد مرگ را به علت مصرف بیش از حد متادون گزارش کرد.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.