ความเป็นมา
ผู้ที่มีอาการป่วยทางจิตขั้นรุนแรง เช่น โรคจิตเภท อาจพบกับความผิดปกติอย่างรุนแรงในกระบวนการคิด ซึ่งอาจนำไปสู่อาการหลงผิด (ความเชื่อที่ไม่ได้อยู่บนพื้นฐานของความเป็นจริง) และภาพหลอน (เห็นและได้ยินสิ่งที่ไม่มีอยู่จริง) การดูแลผู้ป่วยจิตเภทแบบมาตรฐานคือการรักษาด้วยยารักษาโรคจิต แต่ยาเหล่านี้ไม่ประสบความสำเร็จเสมอไป และการรักษาเพิ่มเติม เช่น การบำบัดทางจิตสังคม (รวมถึงการบำบัดทางความคิดและพฤติกรรม (CBT) ได้รับการแนะนำว่าเหมาะสำหรับผู้ที่เป็นโรคจิตเภท CBT มีเป้าหมายเพื่อช่วยให้บุคคลประเมินความคิดเห็นเกี่ยวกับอาการของตนเองใหม่ กระบวนการนี้ช่วยลดความทุกข์ใจและเปลี่ยนพฤติกรรม มักใช้บ่อยในผู้ที่มีอาการป่วยเช่นภาวะวิตกกังวลและภาวะซึมเศร้า อย่างไรก็ตาม CBT มีราคาแพงและหลักฐานสำหรับประสิทธิผลไม่ชัดเจน โดยเฉพาะอย่างยิ่งสำหรับผู้ที่เป็นโรคจิตเภท
การค้นหา
ผู้เชี่ยวชาญด้านข้อมูลของ Cochrane Schizophrenia ได้สืบค้นจากทะเบียนเฉพาะของพวกเขาสำหรับการทดลองที่จัดสรรผู้ป่วยโรคจิตเภทให้ได้รับ CBT หรือการบำบัดทางจิตสังคมประเภทอื่นจนถึงเดือนมีนาคม 2017 การสืบค้นนี้พบงานวิจัยจำนวน 4117 รายการ ผู้ทบทวนวรรณกรรมตรวจสอบและคัดกรองงานวิจัยเหล่านี้
ผลลัพธ์หลัก
มีการทดลองแบบสุ่มที่มีกลุ่มควบคุมจำนวน 36 รายการ โดยสามารถสุ่มผู้ป่วยโรคจิตเภทเข้าโครงการวิจัยได้ทั้งหมด 3542 คน คุณภาพของหลักฐานจากการทดลองเหล่านี้อยู่ในระดับต่ำถึงต่ำมาก สำหรับผลลัพธ์ที่สำคัญ เช่น การกลับเป็นซ้ำ การรักษาในโรงพยาบาล สภาพจิต การเสียชีวิต การทำหน้าที่ทางสังคม คุณภาพชีวิต ไม่พบความแตกต่างที่ชัดเจนระหว่าง CBT กับการรักษาทางจิตสังคมรูปแบบอื่นๆ จำนวนผู้เข้าร่วมวิจัยที่ออกจากการศึกษาก่อนกำหนด ถูกใช้เป็นการวัดทางอ้อมเพื่อประเมินความพึงพอใจต่อการรักษา พบว่ามีกลุ่มตัวอย่างที่ได้รับการบำบัดทางจิตสังคมในรูปแบบอื่นๆออกจากการศึกษาก่อนกำหนดมากกว่ากลุ่มตัวอย่างที่ได้รับ CBT จำนวนเล็กน้อย ผลลัพธ์ไม่มีน้ำหนักเพียงพอที่จะสรุปได้อย่างแน่ชัด
ข้อสรุป
ไม่มีข้อสรุปที่ชัดเจนเกี่ยวกับประสิทธิผลของ CBT เมื่อเปรียบเทียบกับการรักษาทางจิตสังคมรูปแบบอื่นๆ สำหรับผู้ที่เป็นโรคจิตเภท จนกว่าจะได้ผลลัพธ์จากการทดลองที่มีคุณภาพที่ดีเพิ่มเติม
Read the full abstract
การบำบัดทางความคิดและพฤติกรรม (CBT) เป็นการรักษาทางจิตสังคมที่มีจุดมุ่งหมายเพื่อช่วยให้บุคคลประเมินการรับรู้ต่อประสบการณ์ของตนใหม่ซึ่งอาจส่งผลต่อระดับความทุกข์ใจและพฤติกรรมที่เป็นปัญหา ปัจจุบัน CBT ได้รับการแนะนำโดยสถาบัน National Institute for Health and Care Excellence (NICE) เพื่อเป็นการรักษาเพิ่มเติมสำหรับผู้ที่เป็นโรคจิตเภท การบำบัดทางจิตสังคมรูปแบบอื่นๆ ที่มีราคาถูกกว่าก็มีให้ใช้เป็นการรักษาเสริมสำหรับผู้ที่เป็นโรคจิตเภท การทบทวนนี้เป็นส่วนหนึ่งของกลุ่ม Cochrane Reviews เกี่ยวกับ CBT สำหรับผู้ที่เป็นโรคจิตเภท
วัตถุประสงค์
เพื่อประเมินผลของ CBT เปรียบเทียบกับการบำบัดทางจิตสังคมรูปแบบอื่น ๆ ที่ใช้เป็นการรักษาเสริมสำหรับผู้ที่เป็นโรคจิตเภท
วิธีการสืบค้น
ผู้วิจัยสืบค้นใน Cochrane Schizophrenia Group's Study-Based Register of Trials (จนถึง 6 มีนาคม 2017) เราสืบค้นอย่างเป็นระบบจากฐานข้อมูลที่สำคัญ (รวมถึง AMED, BIOSIS, CINAHL, Embase, MEDLINE, PsycINFO, PubMed และการลงทะเบียนการทดลองทางคลินิก) และการอัปเดตรายเดือน, การค้นหาด้วยมือ, grey literature และเอกสารประกอบการประชุมทางวิชาการ โดยไม่มีข้อจำกัด เรื่อง ภาษา เวลา ประเภทของเอกสาร หรือ สถานะการพิมพ์
เกณฑ์การคัดเลือก
เราเลือกการศึกษาวิจัยแบบสุ่มที่มีกลุ่มควบคุม (RCTs) ที่คัดเลือกผู้ป่วยโรคจิตเภทที่ได้รับการสุ่มให้ได้ เข้ากลุ่ม CBT หรือกลุ่มการบำบัดทางจิตสังคมรูปแบบอื่นๆเพิ่มเติมไปจากการดูแลตามมาตรฐาน ผลลัพธ์ที่สนใจ ได้แก่ การกลับเป็นซ้ำ สภาวะทั่วไป สภาพจิต เหตุการณ์ไม่พึงประสงค์ การทำหน้าที่ทางสังคม คุณภาพชีวิต และความพึงพอใจต่อการรักษา เรารวบรวมงานวิจัยที่เป็นไปตามเกณฑ์การคัดเข้าและรายงานบนฐานข้อมูลที่ใช้ในการวิเคราะห์
การรวบรวมและวิเคราะห์ข้อมูล
เราคัดกรองข้อมูลรายการเอกสารอ้างอิงและการทดลองที่เลือกไว้อย่างน่าเชื่อถือ ผู้ทบทวนวรรณกรรมได้คัดเลือกงานวิจัย ประเมินคุณภาพของการศึกษาวิจัยและดึงข้อมูลอย่างเป็นอิสระต่อกัน เราวิเคราะห์ข้อมูลแบบ dichotomous data แบบ an intention-to-treat และข้อมูลต่อเนื่องที่มีข้อมูลสมบูรณ์ในอัตรา 60% หากเป็นไปได้ สำหรับข้อมูลแบบ binary เราคำนวณอัตราส่วนความเสี่ยง (RR), สำหรับข้อมูลต่อเนื่อง เราคำนวณความแตกต่างของค่าเฉลี่ย (MD) ทั้งหมด พร้อมด้วยช่วงความเชื่อมั่น 95% (CIs) เราใช้ a fixed-effect model สำหรับการวิเคราะห์ เว้นแต่จะมีความแตกต่างในระดับสูงที่ไม่สามารถอธิบายได้ เราประเมินความเสี่ยงของการมีอคติสำหรับการศึกษาที่รวบรวมไว้ และใช้วิธี GRADE เพื่อสร้างตาราง 'สรุปผลการวิจัย' สำหรับผลลัพธ์หลักที่เราสนใจ
ผลการวิจัย
การทบทวนนี้ประกอบด้วยการทดลอง 36 รายการ มีผู้เข้าร่วมวิจัยจำนวน 3542 คน โดยเปรียบเทียบ CBT กับการบำบัดทางจิตสังคมรูปแบบอื่นๆ ที่เราจัดประเภทเป็นแบบ active (A) (n = 14) หรือ nonactive (NA) (n = 14) การทดลองส่วนใหญ่มีขนาดเล็กและมีความเสี่ยงสูงที่จะมีอคติสูงหรือไม่ชัดเจน เมื่อเปรียบเทียบ CBT กับการบำบัดทางจิตสังคมรูปแบบอื่น ไม่พบความแตกต่างในการกลับมาเป็นซ้ำในระยะยาว (RR 1.05, 95% CI 0.85 ถึง 1.29; ผู้เข้าร่วมวิจัย = 375 คน; การศึกษา = 5 รายการ, หลักฐานคุณภาพระดับต่ำ) ไม่มีข้อมูลการเปลี่ยนแปลงที่สำคัญทางคลินิกในสภาวะทั่วไป แต่มีรายงานข้อมูลสำหรับการเข้ารับการรักษาในโรงพยาบาล ผลการศึกษาพบว่าไม่มีความแตกต่างที่ชัดเจนในการเข้ารับการรักษาในโรงพยาบาลในระยะยาว (RR 0.96, 95% CI 0.82 ถึง 1.14; ผู้เข้าร่วมวิจัย = 943 คน; การศึกษา = 8 รายการ, หลักฐานคุณภาพระดับต่ำ) และไม่มีผลต่อสภาพจิตในระยะยาว (RR 0.82, 95% CI 0.67 ถึง 1.01; ผู้เข้าร่วมวิจัย = 249 คน การศึกษา = 4 รายการหลักฐานคุณภาพระดับต่ำ) ไม่พบความแตกต่างในระยะยาวสำหรับการเสียชีวิต (RR 1.57, 95% CI 0.62 ถึง 3.98; ผู้เข้าร่วมวิจัย = 627; การศึกษา = 6 รายการ, หลักฐานคุณภาพระดับต่ำ) มีเพียงค่าคะแนนเฉลี่ยในการประเมินการทำหน้าที่ทางสังคมและคุณภาพชีวิต คะแนนการทำหน้าที่ทางสังคมมีความคล้ายคลึงกันระหว่างกลุ่มต่างๆ (แบบประเมินการทำหน้าที่ทางสังคมในระยะยาว (SFS): MD 8.80, 95% CI -4.07 ถึง 21.67; ผู้เข้าร่วมวิจัย = 65 คน; การศึกษา = 1 รายการหลักฐานคุณภาพต่ำมาก) และคะแนนคุณภาพชีวิตก็มีความใกล้เคียงกัน (medium term Modular System for Quality of Life (MSQOL): MD -4.50, 95% CI -15.66 to 6.66; ผู้เข้าร่วมวิจัยจำนวน 64 คน; การศึกษา 1 รายการ; หลักฐานคุณภาพต่ำมาก) มีความแตกต่างเล็กน้อยแต่ชัดเจนซึ่งสนับสนุนว่าผู้ที่ได้รับ CBT มีความพึงพอใจในการรักษามากกว่า เมื่อประเมินโดยใช้การออกจากการศึกษาก่อนกำหนด (RR 0.86, 95% CI 0.75 ถึง 0.99; ผู้เข้าร่วมวิจัย = 2392; การศึกษา = 26 รายการ, หลักฐานคุณภาพระดับต่ำ)
ข้อสรุปของผู้วิจัย
หลักฐานจากข้อมูลจากการทดลองแบบสุ่มที่มีกลุ่มควบคุมบ่งชี้ว่าไม่มีความได้เปรียบที่ชัดเจนและน่าเชื่อถือสำหรับการบำบัดทางความคิดและพฤติกรรมมากกว่าการบำบัดทางจิตสังคมรูปแบบอื่นๆ และบางครั้งก็ซับซ้อนน้อยกว่าแต่มีราคาแพงมากสำหรับการบำบัดทางจิตสังคมสำหรับผู้ที่เป็นโรคจิตเภท เป็นที่สังเกตว่าแม้ว่าจะมีการวิจัยในด้านนี้เป็นจำนวนมาก แต่คุณภาพของหลักฐานที่มีอยู่นั้นส่วนใหญ่มีคุณภาพระดับต่ำหรือต่ำมาก จำเป็นต้องมีการวิจัยที่มีคุณภาพดีก่อนจึงจะสามารถสรุปผลการวิจัยได้อย่างแน่ชัด
ผู้แปล สมพร รุ่งเรืองกลกิจ ภาควิชา การพยาบาลจิตเวช คณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่นเมื่อวันที่ 4 กรกฎาคม 2021
