Kluczowe informacje

• U chorych na przewlekłą chorobę nerek (PChN; przewlekły stan, w którym nerki nie pracują prawidłowo) jednoczesne występowanie cukrzycy (przewlekłego schorzenia związanego ze zwiększonym stężeniem cukru we krwi) zwiększa ryzyko wystąpienia przedwczesnego zgonu, zawału serca, udaru mózgu oraz wiąże się z gorszą jakością życia.

• Stosowanie agonistów receptora GLP-1 (leków stosowanych w celu zmniejszenia stężenia glukozy we krwi) prawdopodobnie zmniejsza ryzyko zgonu z jakiejkolwiek przyczyny, ale może mieć niewielki lub żaden wpływ na ryzyko zgonu z powodu zawału serca u chorych na PChN i cukrzycę.

• Stosowanie agonistów receptora GLP-1 prawdopodobnie zmniejsza ryzyko wystąpienia poważnych zdarzeń sercowo-naczyniowych (udaru mózgu, zawału serca niezakończonego zgonem i zgonu z powodu zawału serca), ale ma niewielki lub żaden wpływ na ryzyko wystąpienia niewydolności nerek lub nieprawidłowo małego stężenia cukru we krwi.

W jakim celu można podawać agonistów receptora GLP-1 u chorych na przewlekłą chorobę nerek i cukrzycę?

Przewlekła choroba nerek (PChN; przewlekły stan, w którym nerki nie pracują prawidłowo) i cukrzyca (choroba związana ze stale zwiększonym stężeniem cukru we krwi) to przewlekłe schorzenia, które stwarzają wiele wyzwań dla cierpiących na nie osób, a w szczególności tych ludzi, którzy są dotknięci tymi dwoma chorobami jednocześnie. Cukrzyca może przyspieszyć rozwój choroby nerek i jest główną przyczyną ich niewydolności (stanu, w którym nerki nie funkcjonują już wystarczająco dobrze, aby utrzymać osobę przy życiu). Agoniści receptora GLP-1 to leki zmniejszające stężenie glukozy we krwi, które mogą również wywierać pożądany efekt na podwyższone ciśnienie tętnicze oraz otyłość. Ponadto stosowanie tych leków może zmniejszać ryzyko zgonu, zawału serca, udaru mózgu i niewydolności nerek.

Czego chcieliśmy się dowiedzieć?

Chcieliśmy sprawdzić czy podawanie agonistów receptora GLP-1 u chorych jednocześnie na PChN i cukrzycę poprawia kontrolę glikemii oraz czynność nerek, zmniejsza ryzyko powikłań związanych z nieprawidłowym funkcjonowaniem serca (takich jak zawał serca i udar mózgu) oraz ryzyko wystąpienia niewydolności nerek.

Co zrobiliśmy?

Poszukiwaliśmy wszystkich badań klinicznych, w których oceniano korzyści i szkody związane ze stosowaniem agonistów receptora GLP-1 w leczeniu chorych na PChN i cukrzycę. Porównaliśmy efekty stosowania agonistów receptora GLP-1 z placebo (leczeniem pozorowanym), standardową opieką i innymi lekami zmniejszającymi stężenie glukozy we krwi (na przykład insuliną).

Czego się dowiedzieliśmy?

Do przeglądu włączono 42 badania z randomizacją (RCT) obejmujące 48 148 dorosłych (w wieku ≥18 lat) chorujących jednocześnie na PChN i cukrzycę. Żadne z badań nie obejmowało dzieci. Liczba osób w badaniu wahała się od 7 do 14 691, a przedział wiekowy od 51 do 71 lat. Czas trwania badań wynosił średnio 6 miesięcy. W 21 badaniach agonistów receptora GLP-1 porównywano z placebo, w 16 badaniach z lekami zmniejszającymi stężenie glukozy we krwi, a w 5 badaniach ze standardową opieką. 28 badań miało charakter międzynarodowy.

W porównaniu z placebo, stosowanie agonistów receptora GLP-1 prawdopodobnie zmniejsza ryzyko zgonu z jakiejkolwiek przyczyny, ale może mieć niewielki lub żaden wpływ na ryzyko zgonu z przyczyn sercowych. Gdy przeanalizowano efekt agonistów receptora GLP-1 pod kątem występowania poważnych zdarzeń sercowo-naczyniowych ogółem (zgonu z powodu zawału serca, zawału serca niezakończonego zgonem i udaru mózgu niezakończonego zgonem) stwierdzono, że stosowanie agonistów receptora GLP-1 wydaje się zmniejszać ryzyko wystąpienia tych zdarzeń ocenianych łącznie. Stosowanie agonistów receptora GLP-1 prawdopodobnie ma niewielki lub żaden wpływ na zapobieganie niewydolności nerek i może też mieć niewielki lub żaden wpływ na pojawienie się nieprawidłowo małego stężenia glukozy we krwi.

Efekt stosowania agonistów receptora GLP-1 w porównaniu ze standardową opieką i innymi lekami zmniejszającymi stężenie glukozy we krwi jest niejasny.

Jakie są ograniczenia prezentowanych danych naukowych?

Jesteśmy umiarkowanie pewni, że stosowanie agonistów receptora GLP-1 u osób chorujących jednocześnie na PChN i cukrzycę zmniejsza ryzyko zgonu z jakiejkolwiek przyczyny, zmniejsza liczbę poważnych zdarzeń sercowych i ma niewielki lub żaden wpływ na zapobieganie niewydolności nerek. Jesteśmy mniej pewni wpływu agonistów receptora GLP-1 na ryzyko zgonu z przyczyn sercowych lub nieprawidłowo małego stężenia cukru we krwi.

Jak aktualne są te dane naukowe?

Dane są aktualne do września 2024 roku.