Dlaczego ten przegląd jest ważny?

Wiele dzieci i młodych ludzi doświadcza problemów z poczuciem lęku. Dzieci i młodzież z zaburzeniami lękowymi częściej niż ich rówieśnicy mają trudności z nawiązywaniem przyjaźni, życiem rodzinnym i szkołą, a pojawienie się u nich problemów ze zdrowiem psychicznym w późniejszym życiu jest bardziej prawdopodobne. Terapie takie jak terapia poznawczo-behawioralna (ang. cognitive behavioural therapy, CBT) mogą pomóc dzieciom i młodzieży w przezwyciężeniu trudności związanych z lękiem poprzez zastosowanie nowych sposobów myślenia i stawianie czoła swoim lękom.

Kto może być zainteresowany wynikami tego przeglądu?

Rodzice, dzieci i młodzież, osoby pracujące w szkolnictwie i służbie zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży oraz lekarze pierwszego kontaktu.

Na jakie pytania odpowiada ten przegląd?

Niniejszy przegląd aktualizuje i zastępuje wcześniejsze przeglądy Cochrane z 2005 r. i 2015 r., w których wykazano, że CBT jest skuteczną metodą leczenia dzieci i młodzieży z zaburzeniami lękowymi.

Przegląd ten ma na celu ustalenie odpowiedzi na następujące pytania:

• Czy CBT jest bardziej skuteczna niż wpisanie na listę oczekujących na leczenie lub niestosowanie leczenia?

• Czy CBT jest bardziej skuteczna niż inne metody leczenia i leki?

• Czy CBT pomaga zredukować lęk u dzieci i młodzieży w dłuższej perspektywie czasu?

• Czy niektóre rodzaje CBT są bardziej skuteczne niż inne? (np. terapia indywidualna w porównaniu z grupową)

• Czy CBT jest skuteczna u konkretnych grup? (np. u dzieci z autyzmem)

Jakie badania uwzględniono w przeglądzie?

Przeszukano bazy danych w celu znalezienia wszystkich badań dotyczących stosowania CBT w zaburzeniach lękowych u dzieci i młodzieży, opublikowanych do października 2019 roku. Do przeglądu włączono jedynie badania z randomizacją (RCT; jest to rodzaj badania, w którym losowo przydziela się uczestników do jednej z dwóch lub więcej grup badanych) obejmujące młodych ludzi w wieku poniżej 19 lat z rozpoznaniem zaburzenia lękowego. Do przeglądu włączono 87 badań, w których uczestniczyło łącznie 5964 osoby.

Jakich danych dostarcza ten przegląd?

Jakość danych naukowych została oceniona jako umiarkowana lub niska. Istnieją dowody na to, że CBT jest skuteczniejsza w zmniejszaniu lęku u dzieci i młodzieży niż wpisanie na listę oczekujących na leczenie lub niestosowanie leczenia, chociaż wyniki różniły się między badaniami. Nie ma jednoznacznych dowodów na to, że CBT jest skuteczniejsza niż inne metody leczenia. W niewielkiej liczbie badań sprawdzano wyniki po 6 miesiącach od zastosowania CBT i wykazano, że redukcja lęku utrzymywała się. Nie znaleziono jednoznacznych dowodów na to, że jeden sposób prowadzenia CBT jest bardziej skuteczny niż inny (np. w grupie, dłuższe terapie, z udziałem rodziców) lub że CBT jest bardziej lub mniej skuteczna w przypadku jakiejś konkretnej grupy dzieci (np. dzieci z zaburzeniami ze spektrum autyzmu).

Jakie powinny być dalsze kroki?

Przyszłe badania powinny porównać CBT z alternatywnymi metodami leczenia i lekami; określić, kto odnosi, a kto nie odnosi korzyści z CBT i czego potrzebują ci, którzy nie odnoszą korzyści; ustalić, jak uczynić CBT bardziej dostępną; oraz poświęcić znacznie więcej uwagi zaniedbywanym populacjom, w tym dzieciom i młodzieży pochodzącej z krajów o niskich i średnich dochodach.