Pytanie, na które odpowiada przegląd

Dokonaliśmy przeglądu danych naukowych, aby ustalić o ile zmieni się ilość wybieranej lub spożywanej żywności, alkoholu lub tytoniu, wśród dorosłych i dzieci, w zależności od sposobu podania tych produktów: większe lub mniejsze porcje (także o różnorodnym kształcie), rozmiar opakowań oraz naczyń stołowych (takich jak: talerze, szklanki).

Charakterystyka badania

Do niniejszego przeglądu włączono 72 badania z grupą kontrolną i randomizacją (RCT), opublikowane do lipca 2013 roku, w których porównywano co najmniej dwie grupy uczestników, każdej z nich podawano inne wielkości porcji, podawano produkty w innym rozmiarze opakowań lub naczyń stołowych. We włączonych badaniach oceniano ilość żywności, alkoholu lub tytoniu wybieranych i/lub konsumowanych przez uczestników, zazwyczaj w ciągu jednego dnia lub krócej. Prawie we wszystkich z włączonych badań analizowano produkty spożywcze a jedynie trzy dotyczyły tytoniu, nie znaleziono żadnego dotyczącego konsumpcji alkoholu. Prawie we wszystkich badaniach oceniano raczej reakcje uczestników na rożne wielkości porcji niż na kształt opakowania/naczynia. Średni wiek uczestników w poszczególnych badaniach wynosił od trzech do 55 lat, znaleziono więcej badań z udziałem dorosłych niż dzieci, a większość z nich była przeprowadzona w USA. W przeważającej części publikacji podano źródła finansowania, nie znaleziono badań, które byłyby finansowane przez agencje bezpośrednio zainteresowane komercyjnym wykorzystaniem otrzymanych wyników.

Główne wyniki i jakość danych

Wpływ wielkości porcji/opakowania/naczynia na konsumpcję: Znalezione dane naukowe pozwalają stwierdzić, że ludzie konsekwentnie spożywali więcej żywności oraz napojów bezalkoholowych, gdy proponowano im większe porcje, w większych opakowaniach lub podawano te produkty w większych naczyniach w porównaniu z podawaniem w mniejszej porcji, opakowaniu, naczyniu. Szacowana wielkość tego efektu mieści się w zakresie od małego do umiarkowanego, zarówno wśród dzieci, jak i wśród dorosłych. Gdyby efekt tej wielkości utrzymywał się i dotyczył całej diety, byłoby to równoważne zmianie średniego dziennego poboru energii z pożywienia wśród dorosłych w Wielkiej Brytanii o około 12% do 16%. Ogólną jakość przeanalizowanych badań dla tej obserwacji autorzy ocenili jako umiarkowaną, z powodu ograniczeń włączonych badań, takich jak niekompletna lub niejasno opisana metodologia i procedury badawcze. Na podstawie trzech badań dotyczących wyrobów tytoniowych, nie znaleziono żadnej zależności pomiędzy wypalaniem papierosów dłuższych i krótszych a ilością zużywanego tytoniu. Autorzy ocenili ogólną jakość danych dla tej obserwacji jako niską z uwagi na brak wystarczających danych naukowych oraz ograniczeń dotyczących włączonych badań.

Wpływ kształtu opakowania/naczynia na konsumpcję: W jednym badaniu wykazano, że dorośli którym podawano napoje w krótszych i szerszych butelkach spożywali więcej wody, napełniwszy uprzednio większą ilością wody, w porównaniu z tymi, którzy otrzymali napoje w wyższych i węższych butelkach. Jednakże jakość tych danych autorzy przeglądu ocenili jako bardzo niską, ze względu na poważne ograniczenia badań oraz niewielką liczbę danych (tylko jedno badanie przeprowadzone w grupie 50 uczestników).

Wpływ wielkości porcji/opakowania/naczynia na dokonywanie wyboru: Znalezione dane pozwalają stwierdzić, że dorośli, ale nie dzieci, konsekwentnie wybierali więcej żywności (łącznie z napojami niealkoholowymi napoje), gdy proponowano im ją w większych porcjach, opakowaniach lub naczyniach niż kiedy proponowano ją w wersjach o mniejszych rozmiarach. Szacowana wielkość tego efektu mieści się w zakresie od małego do umiarkowanego. Autorzy ocenili ogólną jakość danych, dla tej obserwacji jako umiarkowaną z uwagi na ograniczenia włączonych badań.

Wpływ kształtu opakowania/naczynia na dokonywanie wyboru: Dane naukowe pochodzące z trzech badań sugerowały, że dorośli i dzieci, którym udostępniono krótsze i szersze butelki lub szklanki spożywali większe ilości napojów bezalkoholowych, w porównaniu z tymi, którzy otrzymali wyższe oraz węższe butelki lub szklanki. Autorzy ocenili jakość tych danych nisko, ponownie ze względu na obawy związane z ograniczeniami badań oraz niewyjaśnionymi zmiennościami wyników pomiędzy trzema analizowanymi badaniami.

Wnioski

Podsumowując, niniejszy przegląd dostarcza jak dotąd najbardziej jednoznacznych danych na to, że zmniejszenie: rozmiaru, dostępności, atrakcyjności większych porcji, opakowań oraz naczyń może skutkować znaczącym zmniejszeniem ilości produktów żywnościowych wybieranych i spożywanych przez konsumentów. Jednakże, nie jest pewne czy zmniejszanie małych porcji może być tak samo skuteczne w obniżaniu spożycia, jak redukcja większych porcji. Podkreśla się potrzebę dalszych badań, mających na celu zmniejszenie niepewności dotyczących opisanych efektów i wyeliminowanie stwierdzonych ograniczeń w obrębie wyników, włączając w to brak analizy długoterminowych efektów oraz luki w analizie produktów alkoholowych.