Dlaczego ten przegląd jest ważny?

Jak podkreśla Światowa Organizacja Zdrowia (WHO), „globalizacja otyłości” (zwiększenie częstości występowania nadwagi i otyłości na świecie) jest poważnym problemem o charakterze globalnym. Dieta bogata w cukier - zwłaszcza w połączeniu z brakiem aktywności fizycznej - może prowadzić do nadwagi i otyłości oraz mieć inne szkodliwe dla zdrowia skutki. Istnieją również bezpośrednie koszty usług opieki zdrowotnej nad osobami z nadwagą i otyłością, np. zapobieganie i leczenie problemów jakie te schorzenia powodują. Koszty ponosi także całe społeczeństwo, gdy ludzie zmagający się z nadwagą lub otyłością nie są w stanie pracować.

Dla kogo wyniki tego przeglądu mogą okazać się interesujące?

Przegląd ten może zainteresować rządowe jednostki ds. zdrowia publicznego, decydentów politycznych, sprzedawców detalicznych żywności oraz przemysł spożywczy. Niniejszy przegląd i jego kolejne aktualizacje mogą zmienić politykę rządów i wpłynąć na ich motywację do wprowadzenia podatku od nieprzetworzonego cukru oraz od żywności z dodatkiem cukru. Może to również zmotywować przemysł spożywczy do zmiany składu produktów w celu zmniejszenia w nich zawartości cukru.

Na jakie pytania odpowiada ten przegląd?

Chcieliśmy się dowiedzieć, czy opodatkowanie nieprzetworzonego cukru i żywności z dodatkiem cukru (innej niż napoje słodzone cukrem [ang. sugar-sweetened beverages, SSB]) wpłynęło na ograniczenie ich spożycia, zmieniło wartość energetyczną (kaloryczność) spożywanych przez konsumentów produktów oraz czy zmniejszyło częstość występowania nadwagi i otyłości. Chcieliśmy również wiedzieć, czy opodatkowanie wpłynęło na zmianę diety i wydatki konsumentów oraz czy miało wpływ na inne problemy zdrowotne związane z dietą.

Jakie badania uwzględniono w przeglądzie?

Uwzględniono badania trwające lub opublikowane do października 2019 roku. Wśród 24 454 rekordów zidentyfikowaliśmy jedno badanie, w którym wykorzystano metodę przerywanych szeregów czasowych (ang. interrupted time series, ITS), spełniające nasze kryteria włączenia. Chcieliśmy ocenić skutki wprowadzenia podatku od żywności z dodatkiem cukru (ale nie od nieprzetworzonego cukru). W badaniu wykorzystano dane z badania budżetów gospodarstw domowych i warunków życia na Węgrzech, gdzie obserwowano 40 210 gospodarstw domowych. Dane naukowe z badania obejmują stan wyjściowy (sytuację przed wprowadzeniem opodatkowania), w okresie od stycznia 2008 roku do sierpnia 2011 roku. Węgierski podatek od produktów dla ochrony zdrowia publicznego został wprowadzony we wrześniu 2011 roku. Długość okresu obserwacji (ocena skutków opodatkowania) wynosiła 16 miesięcy. Badanie zostało sfinansowane przez Instytut Badań nad Ekonomią w Szwecji (ang. Scottish Institute for Research in Economics, SIRE) w ramach dotacji dla wczesnego zaangażowania w pracę zawodową.

Jakich danych dostarczają nam wyniki przeglądu?

Uwzględnione badanie dostarczyło bardzo ograniczonych dowodów na to, że opodatkowanie żywności z dodatkiem cukru zmniejszyło jej spożycie o 4%. Jesteśmy bardzo niepewni tych danych naukowych, ponieważ w badaniu nie wykorzystano najodpowiedniejszych metod, oprócz opodatkowania żywności z dodatkiem cukru przyglądano się też innym podatkom, a rodzaje żywności mogły zostać niepoprawnie sklasyfikowane. Nie jesteśmy pewni, czy opodatkowanie żywności z dodatkiem cukru wpływa na zmniejszenie jej spożycia. We włączonym badaniu nie oceniono skutków opodatkowania nieprzetworzonego cukru.

Jakie powinny być dalsze kroki?

Konieczne są dalsze badania w celu oceny skuteczności wprowadzenia opodatkowania nieprzetworzonego cukru lub żywności z dodatkiem cukru, ukierunkowanego na ograniczenie ich spożycia i zapobieganie otyłości lub innym niekorzystnym skutkom zdrowotnym. Badania należy przeprowadzić w krajach, które wprowadziły te podatki i uwzględniać opłacalność kosztową oraz korzyści zdrowotne wynikające z opodatkowania nieprzetworzonego cukru lub żywności z dodatkiem cukru jako polityki zdrowia publicznego w zakresie zapobiegania nadwadze, otyłości lub innym niekorzystnym skutkom zdrowotnym. Kraje, które wprowadziły te podatki to: Bermudy, Dominika, Węgry, Indie, Norwegia, Naród Navajo (USA) oraz Saint Vincent i Grenadyny.