Najważniejsze informacje

– Ćwiczenia mogą prowadzić do złagodzenia bólu i poprawy sprawności fizycznej w porównaniu z grupą kontrolną obejmującą kontrolę personelu (taką, w której uczestnicy mieli więcej niż jedną interakcję z personelem medycznym) lub placebo, a także do złagodzenia bólu, poprawy kondycji fizycznej i jakości życia; przeciwnie, niż w przypadku braku leczenia lub standardowej opieki (np. rutynowe leczenie oferowane przez lekarza rodzinnego), a także ograniczonej edukacji na dany temat (np. dostarczenie podstawowej broszury informacyjnej lub odnośnika do informacji online). Dodanie ćwiczeń do innej metody leczenia może przyczynić się do złagodzenia bólu, poprawy sprawności fizycznej i jakości życia, w porównaniu z samym leczeniem. Korzyści te miały jednak niepewne znaczenie kliniczne, co oznacza, że mogą nie powodować zmian w objawach, które stanowią zauważalną różnicę dla pacjentów.

- Pomimo dużej liczby badań, wiele z nich obejmowało niewielką liczbę uczestników i były niskiej jakości (np. uczestnicy byli świadomi, w której grupie leczenia się znaleźli), co zmniejszyło naszą pewność względem wniosków.

W jaki sposób ćwiczenia mogą pomóc osobom z chorobą zwyrodnieniową stawu kolanowego?

Choroba zwyrodnieniowa stawu kolanowego jest częstą przyczyną ciągłego bólu i niepełnosprawności. Ćwiczenia mają na celu zwiększenie siły mięśni oraz poprawę funkcji i ruchomości stawów, co może zmniejszyć ból i dysfunkcje stawów związane z chorobą zwyrodnieniową, a także pomóc chorym wrócić do codziennych czynności. Programy ćwiczeń obejmują szeroki zakres różnych rodzajów ćwiczeń, czasu ich trwania i sposobów ich realizacji.

Czego chcieliśmy się dowiedzieć?

Niniejszy przegląd jest aktualizacją przeglądu opublikowanego w 2015 roku. Chcieliśmy dowiedzieć się, czy ćwiczenia fizyczne zmniejszają ból, poprawiają sprawność fizyczną oraz jakość życia osób z chorobą zwyrodnieniową stawu kolanowego.

Co zrobiliśmy?

Poszukiwaliśmy badań z udziałem osób dorosłych z chorobą zwyrodnieniową stawu kolanowego, w których oceniano wpływ ćwiczeń naziemnych na ból, sprawność fizyczną i jakość życia. W badaniach porównano grupę osób ćwiczących z grupą, która była pod kontrolą personelu lub interwencję placebo (pozorowaną), jak i również z grupą, która nie otrzymała żadnego leczenia, standardową opiekę zdrowotną lub otrzymała ograniczoną edukację. Uwzględniliśmy również badania, w których ćwiczenia połączone z inną interwencją porównywano z samą interwencją.

Porównaliśmy i podsumowaliśmy wyniki tych badań oraz oceniliśmy nasze zaufanie do danych naukowych na podstawie takich czynników, jak metody badawcze i spójność wyników.

Czego się dowiedzieliśmy?

Znaleźliśmy 139 badań obejmujących łącznie 12 468 osób. Większość uczestników była w wieku od 41 do 81 lat. Programy ćwiczeń trwały od 2 do 104 tygodni. Wyniki mierzono zaraz po zakończeniu programu ćwiczeń, a w niektórych badaniach punkty końcowe oceniane były również na przestrzeni tygodni i miesięcy po zakończeniu programu.

W 30 badaniach (22%) ćwiczenia porównano z poświęcaniem uwagi przez personel lub z placebo. W 60 badaniach (43%) porównano ćwiczenia fizyczne z brakiem leczenia, standardową opieką zdrowotną lub ograniczoną edukacją. W 49 badaniach (35%) dodano ćwiczenia fizyczne do innego rodzaju leczenia i porównano je z samym leczeniem. Aby ustalić, czy korzyści miałyby istotne znaczenie dla osób z chorobą zwyrodnieniową stawu kolanowego, porównaliśmy nasze wyniki z ustalonymi wynikami „najmniejszej istotnej różnicy" (ang. minimal important difference; przyp. tłum.) w zakresie bólu (12 punktów w skali od 0 do 100 punktów), sprawności fizycznej (13 punktów) i jakości życia (15 punktów).

Ćwiczenia w porównaniu z uwagą personelu lub placebo

– Ćwiczenia mogą skutkować niewielkim złagodzeniem bólu (poprawa o 8,7 punktu w skali od 0 do 100 punktów).

– Ćwiczenia prawdopodobnie skutkują poprawą sprawności fizycznej (poprawa o 11,3 punktu w skali od 0 do 100 punktów).

– Ćwiczenia prawdopodobnie powodują niewielką poprawę lub brak poprawy jakości życia (poprawa o 6,1 punktu w skali od 0 do 100 punktów).

Jeśli chodzi o zdarzenia niepożądane występujące podczas końcowego okresu obserwacji, stwierdziliśmy, że ćwiczenia nie muszą zwiększać ryzyka wystąpienia takich zdarzeń.

Ćwiczenia w porównaniu z brakiem leczenia, standardową opieką zdrowotną lub ograniczoną edukacją

– Ćwiczenia mogą skutkować niewielkim złagodzeniem bólu (poprawa o 13,1 punktu w skali od 0 do 100 punktów).

– Ćwiczenia prawdopodobnie skutkują poprawą sprawności fizycznej (poprawa o 12,5 punktu w skali od 0 do 100 punktów).

– Ćwiczenia prawdopodobnie powodują niewielką poprawę jakości życia (poprawa o 5,4 punktu w skali od 0 do 100 punktów).

Jeśli chodzi o zdarzenia niepożądane występujące podczas końcowego okresu obserwacji, stwierdziliśmy, że ćwiczenia mogą zwiększać ryzyko wystąpienia takich zdarzeń.

Ćwiczenia jako dodatkowy element innego leczenia w porównaniu z samym leczeniem

– Ćwiczenia mogą skutkować niewielkim złagodzeniem bólu (poprawa o 10,4 punktu w skali od 0 do 100 punktów).

– Ćwiczenia prawdopodobnie skutkują nieznaczną poprawą sprawności fizycznej (poprawa o 9,7 punktu w skali od 0 do 100 punktów).

– Ćwiczenia prawdopodobnie powodują nieznaczną poprawę jakości życia (poprawa o 4,2 punktu w skali od 0 do 100 punktów).

Jeśli chodzi o zdarzenia niepożądane występujące podczas końcowego okresu obserwacji, stwierdziliśmy, że ćwiczenia prawdopodobnie nieznacznie zwiększają ryzyko wystąpienia takich zdarzeń.

Jakie są ograniczenia prezentowanych danych?

Mamy niskie lub umiarkowane zaufanie do naszych wyników. Wiele badań charakteryzuje się niską jakością i obejmuje małą liczbę osób. W związku z tym niektóre badania mogły sprawić, że korzyści płynące z ćwiczeń wydawały się większe niż są w rzeczywistości.

Jak aktualne są te dane naukowe?

Analizowaliśmy dane opublikowane do 4 stycznia 2024 roku.