Pytanie badawcze

Dokonaliśmy przeglądu danych naukowych dotyczących wpływu stosowania profilaktycznej antybiotykoterapii na zapobieganie zakażeniom pneumokokowym u dzieci z niedokrwistością sierpowatokrwinkową (ang. sickle cell disease, SCD). Niniejsza publikacja jest aktualizacją wcześniej opublikowanego przeglądu Cochrane.

Wprowadzenie

Osoby zmagające się z SCD są szczególnie podatne na zakażenia dróg oddechowych oraz zakażenia krwi. Te infekcje są często wywoływane przez bakterię Streptococcus pneumoniae, nazywaną również pneumokokiem, która jest przyczyną wielu poważnych chorób. Chorzy na SCD narażeni są na zakażenia bardziej niż osoby na nią niechorujące, ponieważ ich śledziona (organ ciała filtrujący krew, istotny dla prawidłowego funkcjonowania układu odpornościowego) nie działa poprawnie, a także z powodu uszkodzonych przez chorobę tkanek i kości, które mogą stać się siedliskiem bakterii. Dlatego też zapobieganie zakażeniom jest jedną z głównych metod poprawy stanu zdrowia oraz zmniejszenia ryzyka zgonu u chorych na SCD. Największe ryzyko zakażenia występuje u dzieci poniżej 3. roku życia, ale specjalne szczepionki, które pomagają zapobiegać chorobom wywoływanym przez S. pneumoniae, mają ograniczone zastosowanie w tej młodej populacji. Dlatego też zaleca się stosowanie regularnej antybiotykoterapii w celu zapobiegania zakażeniom jako uzupełnienie specjalnych szczepień. Ponieważ ryzyko zakażenia zmniejsza się wraz wiekiem, z czasem możliwe jest zaprzestanie profilaktycznego leczenia antybiotykami. Celem tego przeglądu było określenie efektów profilaktyki antybiotykowej przeciwko pneumokokom u dzieci chorych na SCD.

Data wyszukiwania danych

Dane naukowe są aktualne do 25 stycznia 2021 roku.

Charakterystyka badania

Autorzy tego przeglądu Cochrane przeanalizowali dane z trzech badań klinicznych obejmujących łącznie ponad 800 dzieci.

Najważniejsze wyniki i jakość danych naukowych

W każdym z trzech badań klinicznych wykazano zmniejszenie częstości występowania zakażeń wywołanych przez pneumokoki u dzieci chorych na SCD przyjmujących profilaktycznie penicylinę. W dwóch spośród tych badań oceniono skuteczność zastosowanego leczenia. Trzecie badanie było kontynuacją jednego z wcześniejszych badań i próbowano w nim oszacować bezpieczny moment zakończenia leczenia. Działania niepożądane występowały rzadko i były niewielkie. Pojawiły się jednak problemy dotyczące przestrzegania schematu leczenia przez dzieci oraz rozwoju antybiotykooporności. Jakość danych naukowych – zarówno dla głównych, jak i dodatkowych punktów końcowych (wyników końcowych) – oceniono jako niską.

Autorzy przeglądu wnioskują, że profilaktyczne podawanie penicyliny zmniejsza częstość występowania zakażeń wywołanych przez pneumokoki u dzieci poniżej 5. roku życia chorych na SCD. Wśród starszych dzieci ryzyko zakażenia jest mniejsze, a w kolejnych badaniach nie wykazano istotnego zwiększenia ryzyka zakażenia u tych dzieci, u których w wieku 5 lat zaprzestano regularnego leczenia penicyliną. Konieczne są dalsze badania, aby ocenić częstość rozwijania się bakterii opornych na leczenie oraz ustalić znaczenie kliniczne tego zjawiska.