Wprowadzenie

Astma jest chorobą płuc. Astma objawia się na dwa sposoby. Powoduje stan zapalny dróg oddechowych (reakcję organizmu na uraz i infekcję) oraz skurcz oskrzeli (tzw. niedrożność dróg oddechowych). Zwężenie oskrzeli może wystąpić w odpowiedzi na czynniki wywołujące astmę, takie jak sierść zwierzęca lub pióra, kurz lub pyłki.

Astma występuje powszechnie na całym świecie i stanowi poważny problem zdrowia publicznego ze względu na wysokie koszty opieki zdrowotnej związane z hospitalizacją i lekami. Ćwiczenia oddechowe są stosowane w leczeniu osób z astmą jako sposób kontrolowania objawów astmy bez stosowania leków. W celu zmiany toru oddychania stosowane są różne techniki oddechowe.

Pytanie badawcze

Chcieliśmy dowiedzieć się, jak skuteczne są ćwiczenia oddechowe u dorosłych z astmą. Najbardziej interesowało nas, czy ćwiczenia oddechowe poprawiły jakość życia ludzi (nasz główny punkt końcowy), a także czy pomogły poprawić objawy astmy, hiperwentylację (nadmierne oddychanie) i czynność płuc (nasze drugorzędowe punkty końcowe).

Kluczowe wnioski

Szukaliśmy kontrolowanych badań z randomizacją (RCT). Oznacza to, że ludzie zostali losowo wybrani do ćwiczeń oddechowych lub do grupy kontrolnej. Jako interwencje stosowane w grupie kontrolnej uwzględniliśmy edukację na temat astmy lub standardową opiekę nad chorymi.

Znaleźliśmy 22 badania, w których uczestniczyło 2880 dorosłych z łagodną do umiarkowanej postaci astmy. W badaniach wykorzystywano różne ćwiczenia oddechowe. W czternastu badaniach była to joga, w czterech - reedukacja oddechowa, w jednym - metoda Butejki, w jednym - metoda Butejki i pranajama, w jednym - metoda Papworth i w jednym - głębokie oddychanie przeponowe. W dwudziestu badaniach ćwiczenia oddechowe porównywano z normalną opieką nad chorymi na astmę, a w dwóch - ćwiczenia oddechowe porównywano z edukacją na temat astmy. W badaniach oceniano jakość życia, objawy astmy i hiperwentylacji, liczbę ostrych nasileń objawów (zaostrzeń), czynność płuc (testy oddechowe) i wizyty u lekarza medycyny rodzinnej (ang. general practitioner, GP).

Kilka badań dotyczyło naszego głównego punktu końcowego, czyli jakości życia. W grupie wykonującej ćwiczenia oddechowe wyniki wykazały poprawę jakości życia po upływie trzech miesięcy. Stwierdziliśmy, że ćwiczenia oddechowe prawdopodobnie nie przyczyniły się do poprawy objawów astmy. Poprawiły jednak objawy hiperwentylacji, mierzone w okresie od czterech do sześciu miesięcy po rozpoczęciu ćwiczeń. Jedno z badań czynnościowych układu oddechowego, procent przewidywanego FEV1 (ilość powietrza, jaką można wypchnąć z płuc w ciągu jednej sekundy) wykazał pewną poprawę u osób, które wykonywały ćwiczenia oddechowe.

Pewność danych naukowych

Jesteśmy umiarkowanie pewni korzyści płynących z ćwiczeń oddechowych. Stwierdziliśmy jednak pewne różnice pomiędzy badaniami w zakresie rodzaju wykonywanych ćwiczeń oddechowych, liczby włączonych uczestników, liczby i czasu trwania ukończonych sesji, opisywanych punktów końcowych i statystycznej prezentacji danych.

Wnioski

Ćwiczenia oddechowe mogą mieć pozytywny wpływ na jakość życia, objawy hiperwentylacji i czynność płuc u dorosłych z łagodną do umiarkowanej astmy.

Dane naukowe są aktualne do kwietnia 2019 r.