Jakie są najdokładniejsze badania przesiewowe prowadzone w celu wykrycia raka jamy ustnej oraz stanów, które mogą prowadzić do powstania tego nowotworu?

Najważniejsze informacje

– Brakuje danych naukowych wysokiej jakości wspierających zasadność wykonywania badań przesiewowych w kierunku raka jamy ustnej i stanów, które mogą prowadzić do powstania raka jamy ustnej w populacji ogólnej.
– Lekarze stomatolodzy i pracownicy służby zdrowia powinni zwracać uwagę na oznaki potencjalnie złośliwych zmian w jamie ustnej i nowotworów złośliwych podczas rutynowych badań prowadzonych pod kątem innych typowych zmian/chorób jamy ustnej.

Wykrywanie raka jamy ustnej

Rak jamy ustnej jest poważnym schorzeniem i tylko połowa osób, u których się rozwinie przeżyje 5 lat. Dzieje się tak dlatego, że często jest on późno wykrywany. Wczesne wykrycie, gdy rak jamy ustnej jest niewielki lub gdy jest „poprzedzającym” stanem lub zmianą (które mogą przekształcić się w raka), może skutkować prostszym leczeniem i znacznie lepszymi wynikami terapii. W związku z tym istnieje potrzeba zrozumienia, jak dobre są różne rodzaje testów służących wczesnemu wykrywaniu raka jamy ustnej i zmian, które go poprzedzają.

Czego chcieliśmy się dowiedzieć?

Celem tego przeglądu było ustalenie dokładności różnych badań przesiewowych w kierunku raka jamy ustnej i stanów, które mogą prowadzić do raka jamy ustnej.

Co zrobiliśmy?

Poszukiwaliśmy badań, w których opisywano dokładność różnych badań przesiewowych służących wykrywaniu raka jamy ustnej lub potencjalnie złośliwych zmian jamy ustnej podczas procedury przesiewowej. Rozpoznanie raka jamy ustnej lub potencjalnie złośliwych zmian jamy ustnej stawiali lekarze specjaliści lub patolodzy, ewentualnie w ramach badań kontrolnych. Porównaliśmy i podsumowaliśmy wyniki badań i oceniliśmy zaufanie do otrzymanych danych naukowych w oparciu o takie czynniki, jak metodyka badań i liczebność grupy badanej.

Co ustaliliśmy?

Do przeglądu włączyliśmy 18 badań obejmujących łącznie 72 202 uczestników, opublikowanych w latach 1986–2019. W badaniach tych oceniano standardowe badanie jamy ustnej lub badanie jedynie przez oglądanie (10 badań), samobadanie jamy ustnej (4 badania) oraz zdalne badania przesiewowe (3 badania). W jednym badaniu z randomizacją (RCT) dotyczącym oceny dokładności testu bezpośrednio porównywano stosowanie tradycyjnego badania jamy ustnej łącznie z płukaniem jamy ustnej z samym tradycyjnym badaniem jamy ustnej.

W żadnym z włączonych badań nie oceniano dokładności testów z krwi lub śliny.

Istniało znaczne zróżnicowanie pod względem charakterystyki uczestników badań, miejsca prowadzenia badań, częstości występowania raka jamy ustnej lub potencjalnie złośliwych zmian w jamie ustnej oraz pod względem sposobu przeprowadzania poszczególnych testów, dlatego nie byliśmy w stanie ocenić tych danych łącznie.

– W większości badań oceniano dokładność różnych standardowych form badania jamy ustnej (10 badań, 25 568 uczestników). Częstość występowania raka lub potencjalnie złośliwych zmian jamy ustnej w tych badaniach wahała się od 1% do 51%. W 7 badaniach oceniających standardowe badanie jamy ustnej, w których częstość występowania (choroby – przyp. tłum.) wynosiła ≤10%, co jest częstością bardziej porównywalną z populacją ogólną, szacunkowa czułość (odsetek wyników prawdziwie dodatnich) wynosiła od 0,50 do 0,99, a szacunkowa swoistość (odsetek wyników prawdziwie ujemnych) od 0,94 do 0,99.

– Dane naukowe dotyczące przydatności samobadania jamy ustnej (4 badania, 35 059 uczestników) i zdalnych badań przesiewowych (3 badania, 3600 uczestników) były bardziej ograniczone.

Jakie są ograniczenia przeanalizowanych danych naukowych?

Oceniliśmy ogólną pewność (co do wiarygodności – przyp. tłum.) danych naukowych dotyczących przydatności standardowego badania jamy ustnej jako niską, a ocenę obniżyliśmy z uwagi na różnice między badaniami i przydatnością badanej próbki. Oceniliśmy ogólną pewność (co do wiarygodności – przyp. tłum.) danych naukowych dotyczących przydatności samobadania jamy ustnej i zdalnych badań przesiewowych jako bardzo niską, a ocenę obniżyliśmy z uwagi na różnice między badaniami i przydatnością danej próbki w poszczególnych badaniach, a także niedokładne oszacowanie dokładności wyników.

Jak aktualne są te dane naukowe?

Dane naukowe są aktualne do października 2020 r.

Uwagi do tłumaczenia: 

Tłumaczenie: Mirosława Puskulluoglu Redakcja: Karolina Moćko

Tools
Information