کمردرد یک نشانه شایع است که تقریبا 50% از جمعیت را در هر سال تحت تاثیر قرار میدهد. برای اکثر افراد، کمردرد به تدریج - معمولا طی چند هفته - از بین میرود.
بااینحال، بسیاری از افراد در آینده دوباره دچار کمردرد خواهند شد. حدود 5% تا 10% از جمعیت دچار کمردردی میشوند که هرگز از بین نمیرود. در نتیجه، درمانهایی لازم است که بتوانند تسکین بیخطر و قابل پیشبینی درد را فراهم کنند.
تزریق سم بوتولینوم - یعنی یک یا چند تزریق از این دارو برای بیحس کردن یا تضعیف موقت اعصاب و عضلاتی که ممکن است در کمردرد نقش داشته باشند - یک درمان رو به رشد است. برخی از نامهای تجاری سم بوتولینوم عبارتند از «بوتاکس» (Botox)، «لانتوکس» (Lantox)، «میوبلاک» (Myobloc) و «نوروبلاک» (Neurobloc).
سازمانهای نظارتی دولتی، مانند سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) در ایالات متحده یا وزارت بهداشت و سلامت کانادا در کانادا (Health Canada in Canada)، هرگز استفاده از سم بوتولینوم را برای کمردرد تائید نکردهاند. بنابراین بیخطری و اثربخشی این تزریقات هنوز مورد تردید است. انتشار گزارشهای اندک از عوارض جانبی بالقوه تهدیدکننده زندگی، وزارت بهداشت و سلامت کانادا و سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) را بر آن داشت تا هشدارهایی را روی محصولات BoNT منتشر کنند.
این مرور به بررسی تزریق سم بوتولینوم برای بیماران مبتلا به کمردرد غیراختصاصی - یعنی کمردرد بدون علت زمینهای آشکار، با یا بدون سیاتیک - یعنی دردی که از کمر به باسن، پا و اغلب تا کف پا تیر میکشد، پرداخت. این مرور دربرگیرنده سه کارآزمایی بالینی تصادفیسازی و کنترلشده (randomised controlled clinical trials; RCTs) بود که 123 فرد مبتلا به کمردرد طولانیمدت، سیاتیک یا هر دو را وارد کردند.
با توجه به نحوه طراحی و اجرای این کارآزماییها، این مرور نتیجه گرفت که شواهد موجود به نفع تزریق سم بوتولینوم، از کیفیت پائین یا بسیار پائین برخوردارند. این یعنی در بهترین حالت، پژوهشهای آتی، بسیار محتمل است که تاثیر مهمی بر اطمینان ما نسبت به تخمین این تاثیر داشته باشند و احتمالا این تخمین را تغییر میدهند.
مطالعه چکیده کامل
تسکین کافی کمردرد (low-back pain; LBP) همیشه امکانپذیر نیست. شواهد نوظهور، نقش تزریق نوروتوکسین بوتولینوم (botulinum neurotoxin; BoNT) را در درمان اختلالات درد نشان میدهد. طرفداران BoNT معتقدند که خواص آن میتواند اسپاسم عضلانی، ایسکمی و نشانگرهای التهابی را کاهش داده و در نتیجه میزان درد را کم کند.
اهداف
تعیین تاثیرات تزریق سم بوتولینوم در بزرگسالان مبتلا به LBP.
روشهای جستوجو
پایگاههای CENTRAL ( کتابخانه کاکرین، سال 2009، شماره 3) و MEDLINE؛ EMBASE و CINAHL را تا آگوست 2009 جستوجو کردیم؛ منابع مطالعات واردشده را غربالگری کردیم؛ با متخصصان محتوا و Allergan مشورت کردیم. کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشده، منتشرشده و منتشرنشده، را بدون اعمال محدودیت زبانی وارد این مرور کردیم.
معیارهای انتخاب
کارآزماییهای تصادفیسازیشدهای را وارد کردیم که سروتیپهای BoNT را در مقایسه با دیگر درمانها در بیماران مبتلا به LBP غیراختصاصی با هر مدت زمانی ارزیابی کردند.
گردآوری و تجزیهوتحلیل دادهها
دو نویسنده مرور، مطالعات را انتخاب کردند، خطر سوگیری (bias) را با استفاده از معیارهای گروه مرور کمر در کاکرین (Cochrane Back Review Group) ارزیابی کرده و دادهها را با استفاده از فرمهای استانداردشده استخراج کردند. به دلیل کمبود داده، یک آنالیز کیفی را انجام دادیم.
نتایج اصلی
شواهد مربوط به نوزده مطالعه را به دلیل عدم تصادفیسازی، دادههای ناقص یا منتشرنشده حذف کردیم. در این مرور، سه کارآزمایی تصادفیسازیشده را وارد کردیم (123 بیمار). فقط یک مطالعه شامل بیماران مبتلا به LBP مزمن غیراختصاصی بود؛ دو مطالعه دیگر زیرجمعیتهای منحصربهفردی را بررسی کردند. فقط یکی از سه کارآزمایی، با خطر پائین سوگیری مواجه بود و نشان داد که تزریق BoNT، درد را در سه و هشت هفته کاهش داده و عملکرد را در هشت هفته بهتر از تزریق سالین بهبود بخشید. کارآزمایی دوم نشان داد که تزریق BoNT در بیماران مبتلا به سیاتیک ناشی از سندرم پیریفورمیس (piriformis)، بهتر از تزریق کورتیکواستروئید بهعلاوه لیدوکائین یا دارونما (placebo) بود. کارآزمایی سوم نتیجه گرفت که تزریق BoNT در بیماران مبتلا به سندرم زائده عرضی سومین مهره کمر (third lumbar transverse process syndrome)، بهتر از طب سوزنی (acupuncture) سنتی بود. هر دو مطالعه با خطر بالای سوگیری، چندین محدودیت کلیدی داشتند. ناهمگونی (heterogeneity) در مطالعات مانع از انجام متاآنالیز شد. شواهدی با کیفیت پائین نشان میدهد که تزریق BoNT بهتر از تزریق سالین موجب بهبود درد، عملکرد یا هر دو شده و شواهدی با کیفیت بسیار پائین نیز حاکی از آن است که آنها بهتر از طب سوزنی یا تزریق استروئید عمل کردند.
نتیجهگیریهای نویسندگان
سه مطالعه را شناسایی کردیم که مزایای BoNT را برای LBP بررسی کردند، اما فقط یکی از آنها خطر پائین سوگیری داشت و بیماران مبتلا به LBP غیراختصاصی را ارزیابی کرد (N = 31). انجام پژوهشهای بیشتر به احتمال زیاد تاثیر مهمی بر تخمین تاثیر مداخله و میزان اطمینان ما به آن خواهد داشت. کارآزماییهای آتی باید جمعیتهای بیمار، پروتکلهای درمانی و گروههای مقایسه را استانداردسازی کنند، شرکتکنندگان بیشتری را در نظر بگیرند و پیامدهای طولانیمدت، آنالیز هزینه-منفعت و ارتباط بالینی یافتهها را بررسی کنند.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.
