داروهای کانابینوئیدی ممکن است در درمان نشانههای بیماران مبتلا به سندرم تورت (Tourette's syndrome) سودمند باشند. در حال حاضر فقط دو مطالعه مرتبط انجام شدهاند. هر دو مطالعه از تتراهیدروکانابینول (Δ 9 THC) استفاده کردند. در هر دو مطالعه، استفاده از Δ 9 THC با کاهش تیک همراه بود. بااینحال، حجمنمونه کوچک بود و تعداد زیادی مقایسه چندگانه انجام شدند. در مجموع فقط 28 شرکتکننده وجود داشتند، چراکه هشت نفر از شرکتکنندگان در هر دو مطالعه شرکت داشتند. احتمالا بیمارانی که بیشترین سود را بردند و دچار کمترین عوارض جانبی شدند، بیشترین تمایل را برای شرکت در مطالعات بعدی داشتند. در این مطالعه شش هفتهای، تعداد زیادی از بیماران از مطالعه خارج شدند/از مطالعه کنار گذاشته شدند و مشخص نیست که آنالیز قصد درمان (intention to treat; ITT) انجام شد یا خیر. نتایج گزارششده براساس آنالیز بیمارانی بودند که در مطالعه باقی ماندند و داروی مورد مطالعه را با دوز صحیح مصرف کردند. در واقعیت، اگر اثربخشی محدود یا عوارض جانبی ناخوشایندی وجود داشته باشند، بیماران تصمیم میگیرند که درمان را ادامه ندهند. این موضوع باعث ایجاد سوگیری خروج بیماران از مطالعه (attrition bias) میشود. اگرچه برخی نتایج معنیدار وجود داشتند، خود نویسندگان اذعان میکنند که در صورت اعمال تصحیح بونفرونی (Bonferroni correction)، تعداد بسیار کمی از این نتایج معنیدار باقی میمانند. احتمال دارد داروی کانابینوئیدی تاثیر سودمندی داشته باشد که آنقدر ضعیف است که با استفاده از ITT و با چنین حجمنمونه کمی قابل شناسایی نیست. شواهد ضعیفی وجود دارد که داروهای کانابینوئیدی ممکن است بر رفتار وسواسی-اجباری تاثیر داشته باشند، اما معیار مورد استفاده، افزودهای به مدل TSSL بود که اعتبارسنجی نشده است. هیچ دادهای در مورد تاثیر Δ 9 THC بر کیفیت زندگی وجود نداشت. شواهد کافی برای حمایت از استفاده از کانابینوئیدها در درمان تیکها و رفتار وسواسی-اجباری در افراد مبتلا به سندرم تورت وجود ندارد.
مطالعه چکیده کامل
سندرم ژیل دولا تورت (Gilles de la Tourette syndrome; GTS) یک اختلال عصبی-روانی تکاملی (developmental neuropsychiatric disorder) است که با وجود تیکهای مزمن حرکتی و آوایی مشخص میشود. داروهایی که در حال حاضر برای درمان GTS استفاده میشوند، فاقد اثربخشی بوده یا با عوارض جانبی غیرقابل تحمل همراه هستند. برخی شواهد روایی و تجربی وجود دارند که کانابینوئیدها ممکن است در درمان تیکها و رفتار وسواسی در بیماران مبتلا به GTS موثر باشند. در حال حاضر هیچ مرور سیستماتیک کاکرین در مورد درمانهای مورد استفاده در GTS وجود ندارد. در حال حاضر یک مرور کاکرین دیگر در حال انجام است که به بررسی استفاده از فلوکستین (fluoxetine) برای مدیریت بالینی تیکها در GTS میپردازد.
اهداف
ارزیابی اثربخشی و بیخطری (safety) کانابینوئیدها در مقایسه با دارونما (placebo) یا دیگر داروها در درمان تیکها، تکانههای هشداردهنده (premonitory urges) و نشانههای وسواس فکری-عملی (obsessive compulsive symptom; OCS)، در بیماران مبتلا به GTS.
روشهای جستوجو
پایگاه مرکزی ثبت کارآزماییهای کنترلشده کاکرین (CENTRAL) (در کتابخانه کاکرین، شماره 4، 2008)، MEDLINE (ژانویه 1996 تا به امروز)، EMBASE (ژانویه 1974 تا به امروز)، PsycINFO (ژانویه 1887 تا به امروز)، CINAHL (ژانویه 1982 تا به امروز)، AMED (ژانویه 1985 تا به امروز)، British Nursing Index (ژانویه 1994 تا به امروز) و DH DATA (ژانویه 1994 تا به امروز) را جستوجو کردیم.
برای کسب اطلاعات بیشتر، فهرست منابع کارآزماییهای موجود و مقالات مروری را نیز جستوجو کردیم.
معیارهای انتخاب
ما کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترلشده (randomised controlled trials; RCTs) را وارد کردیم که هر نوع فراورده کانابینوئیدی را با دارونما یا دیگر داروهای مورد استفاده در درمان تیکها و OCS در بیماران مبتلا به GTS مقایسه کردند.
گردآوری و تجزیهوتحلیل دادهها
دو نویسنده بهطور مستقل ازهم دادهها را خلاصه کرده و اختلافنظرها را از طریق بحث و تبادلنظر برطرف کردند.
نتایج اصلی
فقط دو کارآزمایی شناسایی شدند که معیارهای ورود را داشتند. هر دو کارآزمایی، یک کانابینوئید، دلتا-9-تتراهیدروکانابینول ( Δ9 THC)، را یا به صورت تکدرمانی (monotherapy) یا به عنوان درمان کمکی، با دارونما مقایسه کردند. یکی از آنها یک کارآزمایی متقاطع (crossover) تکدوز و دوسو کور (double blind)، و دیگری یک مطالعه گروه موازی (parallel group study) دوسو کور بود. در مجموع 28 بیمار مختلف بررسی شدند. اگرچه هر دو کارآزمایی تاثیر مثبتی را از Δ9 THC گزارش کردند، بهبودی در فراوانی و شدت تیک اندک بود و فقط توسط برخی از معیارهای پیامد تشخیص داده شدند.
نتیجهگیریهای نویسندگان
شواهد کافی برای حمایت از استفاده از کانابینوئیدها در درمان تیکها و رفتار وسواسی-اجباری در افراد مبتلا به سندرم تورت وجود ندارد.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.
