پیام‌های کلیدی
مطالعات بسیار کمی وجود دارند که به درمان‌های سرگیجه مداوم وضعیتی-ادراکی (PPPD) می‌پردازند. فقط یک مطالعه بسیار کوچک را پیدا کردیم، که به بررسی استفاده از تحریک الکتریکی مغز (تحت عنوان تحریک جریان مستقیم ترانس‌کرانیال) پرداخت.
برای کمک به تعیین اینکه درمان‌هایی وجود دارند که ممکن است در درمان این وضعیت موثر باشند یا خیر، و بررسی اینکه تاثیرات ناخواسته یا مضر ایجاد می‌کنند یا خیر، انجام تحقیقات بیشتری در این زمینه مورد نیاز است.
PPPD چیست؟
افراد مبتلا به PPPD نشانه‌های سرگیجه یا بی‌ثباتی را دارند، که هنگام ایستادن یا حرکت در اطراف، یا با تحریک زیاد بصری (از الگوهای پیچیده یا تصاویر متحرک شلوغ) بدتر می‌شود.
PPPD چگونه درمان می‌شود؟
گاهی اوقات ممکن است افراد برای کمک به رفع نشانه‌های PPPD خود از دارو استفاده کنند. درمان‌های دیگری نیز ممکن است مورد استفاده قرار گیرند، برای مثال نوعی فیزیوتراپی که به عنوان توان‌بخشی دهلیزی (vestibular rehabilitation) شناخته می‌شود، یا درمان‌های گفتاری.
ما به دنبال چه یافته‌ای بودیم؟
ما می‌خواستیم بدانیم که:
- آیا شواهدی وجود داشت که نشان دهد درمان‌های غیر دارویی به بهبود نشانه‌های PPPD کمک می‌کنند؛
- آیا این درمان‌ها ممکن است آسیبی به همراه داشته باشند.
ما چه کاری را انجام دادیم؟
برای یافتن مطالعاتی جست‌وجو کردیم که انواع مختلف درمان‌های غیر دارویی را با عدم درمان یا دارونما (درمان ساختگی) مقایسه کردند.
ما به چه نتایجی رسیدیم؟
یک مطالعه کوچک را یافتیم که به استفاده از تحریک جریان مستقیم ترانس‌کرانیال در درمان PPPD پرداخت. این درمان شامل اعمال جریان الکتریکی ضعیف به مغز، از طریق الکترودهای کوچکی است که روی سطح پوست سر قرار می‌گیرند. به افراد شرکت‌کننده در این مطالعه دستگاهی داده شد تا در منزل از آن استفاده کرده و این درمان را پنج بار در هفته و به مدت سه هفته به کار برند.
این مطالعه مضرات بالقوه درمان را ارزیابی کرد، و همچنین به چگونگی تاثیر این درمان بر کیفیت زندگی مرتبط با سرگیجه پرداخت. با این حال، از آنجایی که این یک مطالعه بسیار کوچک بود، مشخص نیست که این درمان بر نشانه‌های PPPD تاثیری دارد یا خیر، یا اینکه خطرات مرتبط با درمان رخ می‌دهند یا خیر.
محدودیت‌های شواهد چه هستند؟
برای شناسایی اینکه درمان برای PPPD مفید است یا خیر، و اینکه ممکن است با مضراتی همراه باشد یا خیر، انجام تحقیقات بیشتری مورد نیاز است.
این شواهد تا چه زمانی به‌روز است؟
شواهد تا نوامبر 2022 به‌روز است.
برای تعیین اینکه مداخلات غیر دارویی ممکن است برای درمان PPPD موثر باشند و ارزیابی اینکه با آسیب‌های احتمالی مرتبط هستند یا خیر، انجام تحقیقات بیشتر ضروری است. از آنجایی که این یک بیماری مزمن است، کارآزمایی‌های آتی باید شرکت‌کنندگان را برای مدت زمان کافی پیگیری کنند تا به بررسی تاثیر مداوم مداخله بر شدت بیماری بپردازند، نه اینکه فقط تاثیرات کوتاه‌مدت را مشاهده کنند.
سرگیجه مداوم وضعیتی-ادراکی (persistent postural-perceptual dizziness; PPPD) یک اختلال تعادلی مزمن است، که با بی‌ثباتی سابجکتیو یا سرگیجه مشخص شده و در حالت ایستادن و با تحریک بینایی بدتر می‌شود. این وضعیت اخیرا تعریف شده و بنابراین شیوع آن در حال حاضر ناشناخته است. با این حال، احتمالا شامل تعداد قابل‌توجهی از افراد مبتلا به مشکلات تعادلی مزمن می‌شود. نشانه‌ها می‌توانند ناتوان کننده بوده و تاثیر عمیقی بر کیفیت زندگی بیمار بر جای بگذارند. در حال حاضر، اطلاعات کمی در مورد روش مطلوب درمان این وضعیت وجود دارد. ممکن است از انواع داروها، همچنین درمان‌های دیگر، مانند توان‌بخشی دهلیزی (vestibular rehabilitation)، استفاده شود.
ارزیابی مزایا و مضرات مداخلات غیر دارویی در مدیریت بالینی سرگیجه مداوم وضعیتی-ادراکی (PPPD).
متخصص اطلاعات گروه گوش و حلق و بینی (ENT) در کاکرین برای یافتن کارآزمایی‌های منتشر شده و منتشر نشده به جست‌وجو در پایگاه ثبت گروه گوش و حلق و بینی (ENT) در کاکرین؛ پایگاه مرکزی ثبت کارآزمایی‌های کنترل شده کاکرین (CENTRAL)؛ Ovid MEDLINE؛ Ovid Embase؛ Web of Science؛ ClinicalTrials.gov؛ ICTRP و منابع دیگر پرداخت. تاریخ جست‌وجو 21 نوامبر 2022 بود.
کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده (randomised controlled trials; RCTs) و شبه-RCTها را در بزرگسالان مبتلا به PPPD وارد کردیم که هر مداخله غیر دارویی را با دارونما (placebo) یا عدم درمان مقایسه کردند. مطالعاتی را حذف کردیم که از معیارهای Bárány Society برای تشخیص PPPD استفاده نکرده، و مطالعاتی که شرکت‌کنندگان را کمتر از سه ماه دنبال کردند.
از روش‌های استاندارد کاکرین بهره بردیم. پیامدهای اولیه عبارت بودند از: 1) بهبود نشانه‌های دهلیزی (ارزیابی شده به صورت یک پیامد دو حالتی (dichotomous) - بهبود یافته یا بهبود نیافته)، 2) تغییر در نشانه‌های دهلیزی (در قالب یک پیامد پیوسته (continuous)، با ارائه نمره در یک مقیاس عددی) و 3) عوارض جانبی جدی. پیامدهای ثانویه شامل: 4) کیفیت زندگی مرتبط با سلامت و مرتبط با بیماری خاص، 5) کیفیت زندگی مرتبط با سلامت عمومی و 6) دیگر عوارض جانبی، بودند. پیامدهای گزارش شده را در سه مقطع زمانی در نظر گرفتیم: 3 تا < 6 ماه، 6 تا ≤ 12 ماه و > 12 ماه. از رویکرد درجه‌بندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (Grading of Recommendations Assessment, Development and Evaluation; GRADE) برای ارزیابی قطعیت شواهد برای هر پیامد بهره گرفتیم.
کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده کمی برای ارزیابی اثربخشی درمان‌های مختلف PPPD در مقایسه با عدم درمان (یا دارونما) انجام شده‌اند. از معدود مطالعاتی که شناسایی کردیم، فقط یک مورد شرکت‌کنندگان را حداقل به مدت سه ماه پیگیری کرد، بنابراین اکثر آنها واجد شرایط ورود به این مرور نبودند.
یک مطالعه را از کره جنوبی به دست آوردیم که به مقایسه تحریک جریان مستقیم ترانس‌کرانیال با یک روش ساختگی در 24 فرد مبتلا به PPPD پرداخت. این تکنیکی است شامل تحریک الکتریکی مغز با جریان ضعیف از طریق الکترودهایی که روی پوست سر قرار می‌گیرند. این مطالعه اطلاعاتی را در مورد وقوع عوارض جانبی، همچنین پیرامون کیفیت زندگی خاص بیماری در سه ماه دوره پیگیری ارائه کرد. دیگر پیامدهای مورد نظر ارزیابی نشدند. از آنجا که این یک مطالعه کوچک است، نمی‌توانیم نتیجه‌گیری معنی‌داری را از نتایج عددی بگیریم.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.