پیشینه
واکسن‌ها در پیشگیری از وقوع مرگ یا بیماری شدید ناشی از کووید-19، بیماری که درمان‌های کمی برای آن در دسترس قرار دارد، موثر هستند. انجام واکسیناسیون گسترده علیه کووید-19 ممکن است به محافظت از کسانی که هنوز واکسن را دریافت نکرده‌اند، کمک کند. با این حال، بسیاری از افراد نمی‌خواهند علیه کووید-19 واکسینه شوند. این امر می‌تواند آنها را در معرض خطر ابتلا به بیماری شدید و مرگ قرار دهد.
هدف ما چه بود؟
ما می‌خواستیم بدانیم که در حال حاضر چه مداخلاتی برای افزایش پذیرش واکسن کووید-19 ارزیابی شده یا در حال ارزیابی هستند.
روش‌های جست‌وجو
بانک‌های اطلاعاتی پزشکی و پایگاه‌های ثبت کارآزمایی‌ها را تا 11 اکتبر 2021 جست‌وجو کردیم. همه مطالعاتی را وارد کردیم که مداخلات را برای افزایش پذیرش واکسن کووید-19 بررسی کردند. مطالعاتی را که در مورد دیگر واکسن‌ها، به عنوان مثال، سرخک انجام شد، حذف کردیم. انواع مطالعاتی را وارد کردیم که بیش از 100 شرکت‌کننده داشتند.
هنگامی که مطالعات را یافتیم، مداخلات را در گروه‌های زیر دسته‌بندی کردیم: مداخلات ارتباطی، مداخلات سیاستی، مداخلات برای بهبود دسترسی، مداخلات آموزشی، مشوق‌ها، و مداخلات چند-بعدی. نتایج را در یک نقشه دامنه تعاملی خلاصه کردیم. علاوه بر این، پیامدهای مطالعه، کشوری که مطالعه در آنجا انجام شد، جمعیت مورد مطالعه، و طراحی مطالعه را ترسیم کردیم.
نتایج
تعداد 96 مطالعه را در ترسیم شواهد وارد کردیم، که 35 مورد در حال انجام و 61 مطالعه با نتایج منتشر شده هستند. مداخلات آزمایش‌شده در این مطالعات بسیار متنوع هستند. بسیاری از مطالعات از استراتژی‌های ارتباطی برای متقاعد کردن افراد جهت انجام واکسیناسیون در برابر کووید-19 استفاده کردند. مداخلاتی بیشتر استفاده شدند که شامل اطلاعات مربوط به واکسیناسیون یا ترکیبی از راهبردهای مختلف بودند.
اکثر مطالعات در کشورهای انگلیسی-زبان واقع در قسمت شمالی کره زمین، به عنوان مثال، ایالات متحده آمریکا، انجام شدند. علاوه بر این، بیشتر مطالعات، مداخلات دیجیتالی را در یک محیط آنلاین بررسی کردند. جمعیت بررسی شده در مطالعات متفاوت بودند. به عنوان مثال، مطالعات به ارزیابی کارکنان بخش مراقبت‌‌های سلامت، اقلیت‌های قومی در ایالات متحده، دانش‌آموزان، سربازان، روستائیان، بیماران در معرض خطر، یا عموم مردم پرداختند.
برای یک بررسی اجمالی، لطفا به نقشه دامنه تعاملی (https://tinyurl.com/2p9jmx24) مراجعه کنید.
نتیجه‌گیری
تعداد زیادی را از مطالعات شناسایی کردیم که چگونگی افزایش پذیرش و دریافت واکسن کووید-19 را بررسی می‌کنند. با این حال، انجام مطالعات بیشتری با تمرکز بر کشورهایی با درآمد متوسط پائین و کودکان مورد نیاز است. تحقیقات آینده باید اثربخشی مداخلات مختلف را برای بهبود پذیرش و دریافت واکسن کووید-19 مقایسه کند.
ما توانستیم انواع مداخلات ناهمگون را برای افزایش پذیرش واکسن کووید-19 یا کاهش تردید در دریافت واکسن، شناسایی و نقشه‌برداری کنیم. نتایج ما نشان می‌دهند که این یک زمینه تحقیقاتی فعال با 61 مطالعه منتشر شده و 35 مطالعه در حال انجام است. این مرور یک بررسی اجمالی جامع را از مداخلات اعمال شده در جهت افزایش پذیرش انجام واکسیناسیون کووید-19 ارائه داده و می‌تواند پایه و اساس مرورهای سیستماتیک بعدی در مورد ارزیابی اثربخشی مداخلات برای افزایش پذیرش واکسن کووید-19 باشد.
وجود یک شکاف تحقیقاتی برای مطالعات انجام شده در کشورهایی با سطح درآمد پائین و متوسط و مطالعاتی که مداخلات سیاستی و بهبود دسترسی را بررسی می‌کنند، هم‌چنین برای مداخلاتی که کودکان و نوجوانان را مورد توجه قرار می‌دهند، نشان داده شد. از آنجایی که واکسن‌های کووید-19 به‌طور گسترده‌تری در دسترس هستند، نباید از این جمعیت‌ها و مداخلات در انجام تحقیقات غفلت کرد.
واکسن‌ها در پیشگیری از ابتلا به کووید-19 شدید، بیماری که درمان‌های کمی برای آن در دسترس بوده و می‌تواند منجر به ناتوانی یا فوت بیمار شود، موثر هستند. انجام واکسیناسیون گسترده علیه کووید-19 ممکن است به محافظت از کسانی که هنوز واکسن را دریافت نکرده‌اند، کمک کند. علاوه بر این، در صورت محدود شدن گسترش کووید-19، جهش‌های جدید و مقاوم به واکسن SARS-CoV-2 کمتر به وجود خواهند آمد. در حال حاضر، واکسن‌های مختلف به‌طور گسترده‌ای در بسیاری از مراکز در دسترس قرار دارند. با این حال، تردید در انجام واکسیناسیون یک تهدید جدی برای هدف انجام سراسری آن در بسیاری از کشورها بوده و تهدیدی اساسی برای سلامت جمعیت به حساب می‌آید. این مرور دامنه، مداخلاتی را با هدف افزایش پذیرش واکسن کووید-19 و کاهش تردید در دریافت واکسن کووید-19 ترسیم می‌کند.
گسترش چشم‌انداز تحقیقاتی موجود در مورد مداخلات کمک‌کننده به افزایش تمایل جمعیت‌های مختلف جهت واکسینه شدن علیه کووید-19، افزایش پذیرش واکسن کووید-19، یا کاهش تردید در دریافت واکسن کووید-19، و ترسیم شواهد بر اساس جمعیت‌های مورد بررسی و گروه‌های مداخله.
پایگاه ثبت مطالعات کووید-19 در کاکرین، Web of Science (Science Citation Index Expanded and Emerging Sources Citation Index)، منابع علمی جهانی کووید-19 سازمان جهانی بهداشت (WHO) در زمینه بیماری کروناویروس، PsycINFO؛ و CINAHL را تا 11 اکتبر 2021 جست‌وجو کردیم.
مطالعاتی را وارد کردیم که تاثیر مداخلات اجرا شده را برای افزایش تمایل جمعیت‌های مختلف جهت واکسینه شدن علیه کووید-19، افزایش پذیرش واکسن، یا کاهش تردید در دریافت واکسن کووید-19 ارزیابی می‌کنند. کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده (randomised controlled trials; RCTs)، مطالعات غیر-تصادفی‌سازی شده از مداخله (NRSIs)، مطالعات مشاهده‌ای و مطالعات موردی (case studies) را با بیش از 100 شرکت‌کننده وارد کردیم. علاوه بر این، مرورهای سیستماتیک و متاآنالیزها را گنجاندیم. دامنه مرور را به یک جمعیت خاص یا به پیامدهای خاص ارزیابی‌شده محدود نکردیم. مداخلات مربوط به تردید افراد را برای دریافت واکسن برای بیماری‌هایی غیر از کووید-19 حذف کردیم.
داده‌ها بر اساس یک پروتکل بارگذاری شده در Open Science Framework آنالیز شدند. از یک نقشه دامنه تعاملی برای تجسم نتایج این مرور دامنه استفاده کردیم. مداخلات شناسایی‌شده را با توجه به دسته‌های مداخله از پیش تعیین‌شده، که برای تطابق بهتر با شواهد تطبیق داده شدند، ترسیم کردیم. دسته‌های مداخله عبارت بودند از: مداخلات ارتباطی، مداخلات سیاستی، مداخلات آموزشی، مشوق‌ها (اعم از مالی و غیر-مالی)، مداخلات برای بهبود دسترسی به مداخله مذکور، و مداخلات چند-بعدی. پیامدهای مطالعه نیز در ترسیم راه گنجانده شدند. علاوه بر این، کشوری را که مطالعه در آنجا انجام شد، جمعیت مورد بررسی، و اینکه طراحی آن تصادفی‌سازی شده-کنترل شده بود یا خیر، ترسیم کردیم.
تعداد 96 مطالعه را در مرور دامنه وارد کردیم، که 35 مطالعه در حال انجام و 61 مطالعه با نتایج منتشر شده هستند. هیچ موردی از مرور سیستماتیک مرتبط با موضوع این مطالعه شناسایی نشد. برای یک بررسی اجمالی، لطفا به نقشه دامنه تعاملی (https://tinyurl.com/2p9jmx24) مراجعه کنید.
مطالعات با نتایج منتشر شده
از 61 مطالعه با نتایج منتشر شده، 46 مورد RCT و 15 مورد NRSI بودند. مداخلات بررسی‌شده در مطالعات ناهمگون بودند و اکثر مطالعات استراتژی‌های ارتباطی را برای افزایش پذیرش واکسن کووید-19 آزمایش کردند. اکثر مطالعات تمایل افراد را برای دریافت واکسن به عنوان یک پیامد ارزیابی کردند. اکثر مطالعه در کشورهای انگلیسی-زبان و با سطح درآمد بالا انجام شدند. علاوه بر این، بیشتر مطالعات، مداخلات دیجیتالی را در یک محیط آنلاین بررسی کردند. جمعیت‌های بررسی شده، متنوع بودند. به عنوان مثال، مطالعات کارکنان بخش مراقبت‌‌های سلامت، اقلیت‌های قومی در ایالات متحده، دانش‌آموزان، سربازان، بیماران در معرض خطر، یا جمعیت عمومی را هدف قرار دادند.
مطالعات در حال انجام
از 35 مطالعه در حال انجام، 29 مورد از نوع RCT و شش مورد با طراحی NRSI هستند. مداخلات آموزشی و ارتباطی پرکاربردترین نوع مداخلات را تشکیل دادند. اکثر مطالعات در حال انجام قصد دارند دریافت واکسن را به عنوان یک پیامد ارزیابی کنند. مجددا، اغلب مطالعات در کشورهای انگلیسی-زبان و با درآمد بالا انجام شدند. بر خلاف مطالعات با نتایج منتشر شده، اکثر مطالعات در حال انجام به صورت آنلاین انجام نخواهند شد. جمعیت‌های مورد بررسی شامل جمعیت‌های اقلیتی در ایالات متحده بودند تا کارکنان بخش مراقبت‌‌های سلامت یا دانش‌آموزان. یازده مطالعه در حال انجام، تاریخ اتمام خود را در سال 2022 تخمین زده‌اند.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.