نتایج کلیدی
پروفیلاکسی پیش از قرار گرفتن در معرض کووید-19:
– تیکساژویماب/کیلگاویماب احتمالا تعداد افراد آلوده به کووید-19 و ایجاد نشانه‌های کووید-19 را کاهش داده و ممکن است تعداد افراد بستری شده در بیمارستان را کم کنند.
– کاسیریویماب/ایمدویماب ممکن است تعداد افراد آلوده به کووید-19 و ایجاد نشانه‌های کووید-19 را کاهش داده، و احتمالا تعداد اثرات ناخواسته (با هر شدتی) را اندکی افزایش دهند.
پروفیلاکسی پس از مواجهه با کووید-19:
– باملانیویماب احتمالا تعداد افراد مبتلا به کووید-19 را کاهش می‌دهد.
– کاسیریویماب/ایمدویماب تعداد افراد آلوده به کووید-19 و ایجاد نشانه‌های کووید-19 را کاهش داده و تعداد اثرات ناخواسته (با هر شدتی) را کم می‌کنند.
آنتی‌بادی‌های «مونوکلونال» چه هستند؟
بدن برای دفاع در برابر بیماری آنتی‌بادی می‌سازد. با این حال، آنها می‌توانند در آزمایشگاه نیز از سلول‌های گرفته شده از افرادی که از بیماری بهبود یافته‌اند، تولید شوند.
آنتی‌بادی‌هایی که فقط برای هدف قرار دادن یک پروتئین خاص طراحی می‌شوند - در این مورد، پروتئین موجود روی ویروس SARS-CoV-2 (مسبب کووید-19) - «مونوکلونال» هستند. آنها به ویروس می‌چسبند و از ورود و تکثیر آن در سلول‌های انسانی جلوگیری می‌کنند تا از بروز عفونت پیشگیری کرده و با آن مبارزه کنند. آنها برای افرادی که به واکسیناسیون پاسخ نمی‌دهند یا پاسخ ضعیفی می‌دهند، مناسب هستند.
ما به دنبال چه یافته‌ای بودیم؟
هدف ما آن بود که بدانیم آنتی‌بادی‌های مونوکلونال اختصاصی کووید-19 در پیشگیری از ابتلا به کووید-19 در افرادی که در معرض این ویروس بوده یا در معرض خطر بالای مواجهه با ویروس قرار دارند، اثربخش هستند یا خیر. ما به موارد زیر نگاه کردیم:
- عفونت‌های تائید شده کووید-19؛
- ایجاد نشانه‌های کووید-19؛
- مرگ‌ومیر به هر دلیلی؛
- پذیرش در بیمارستان؛
- کیفیت زندگی؛
- اثرات ناخواسته، مانند عفونت‌ها و اختلالات قلبی؛
- عوارض ناخواسته جدی، مانند عوارض تهدیدکننده زندگی، بستری شدن در بیمارستان، ناتوانی، یا مرگ.
ما چه کاری را انجام دادیم؟
به دنبال یافتن مطالعاتی بودیم که آنتی‌بادی‌های مونوکلونال (مانند باملانیویماب، تیکساژویماب/کیلگاویماب، و کاسیریویماب/ایمدویماب) را با دارونما (درمان ساختگی)، درمان دیگر، یا عدم-درمان در پیشگیری از ابتلا به کووید-19 در افرادی با هر سن، جنسیت یا قومیتی مقایسه کردند.
سپس شواهد را خلاصه کرده و بر اساس عواملی مانند روش انجام و حجم نمونه، قطعیت شواهد را رتبه‌بندی كردیم.
ما به چه نتایجی رسیدیم؟
چهار مطالعه را شامل 9749 نفر یافتیم؛ دو مورد به بررسی افراد پیش از مواجهه با SARS-CoV-2 (پروفیلاکسی پیش از مواجهه) و دو مورد به ارزیابی افرادی پرداختند که مواجهه با فرد بیمار داشتند (پروفیلاکسی پس از مواجهه). مطالعات پیش از ظهور واریانت Omicron و پیش از یا در طول انجام واکسیناسیون گسترده انجام شدند. شرکت‌کنندگان در ابتدای ورود به مطالعه واکسینه نشده بودند.
پروفیلاکسی پیش از مواجهه
یک مطالعه (5197 نفر) تیکساژویماب/کیلگاویماب را با دارونما مقایسه کرد. شرکت‌کنندگان در معرض واریانت‌های نوع وحشی، آلفا، بتا، و دلتا قرار گرفته بودند.
تیکساژویماب/کیلگاویماب:
- ایجاد نشانه‌ها را کاهش می‌دهند؛
- احتمالا تعداد افراد آلوده را کاهش می‌دهند؛
- ممکن است تعداد موارد پذیرش در بیمارستان را کاهش دهند؛
- ممکن است تاثیری اندک یا عدم تاثیر بر مرگ‌ومیر ناشی از هر علتی، اثرات ناخواسته (با هر شدتی) و اثرات ناخواسته جدی داشته باشند.
هیچ داده‌ای را برای کیفیت زندگی، یا اثرات ناخواسته خفیف و شدید پیدا نکردیم.
یک مطالعه (969 نفر) کاسیریویماب/ایمدویماب را با دارونما مقایسه کرد. شرکت‌کنندگان در معرض واریانت‌های نوع وحشی، آلفا، و دلتا قرار داشتند.
کاسیریویماب/ایمدویماب:
- ممکن است تعداد افراد آلوده و ایجاد نشانه‌ها را کاهش دهند؛
- منجر به مرگ‌ومیر نمی‌شوند؛
- ممکن است وقوع اثرات ناخواسته (با هر شدتی) را اندکی افزایش دهند؛
- ما مطمئن نیستیم که کاسیریویماب/ایمدویماب روی اثرات ناخواسته شدید و جدی تاثیری دارند یا خیر.
هیچ داده‌ای را برای تعداد افراد مبتلا به کووید-19 طی 30 روز، ایجاد نشانه‌ها طی 30 روز، بستری شدن در بیمارستان طی 30 روز، کیفیت زندگی، و عوارض ناخواسته خفیف پیدا نکردیم.
پروفیلاکسی پس از مواجهه (دو مطالعه)
در یک مطالعه (966 نفر) باملانیویماب در مقایسه با دارونما مورد بررسی قرار گرفت. شرکت‌کنندگان در معرض واریانت‌های نوع وحشی قرار داشتند.
باملانیویماب:
- احتمالا تعداد افراد آلوده را کاهش می‌دهند؛
- ممکن است تاثیری اندک یا عدم تاثیر بر مرگ‌ومیر ناشی از هر علتی بر جای بگذارد؛
- ممکن است بروز اثرات ناخواسته (با هر شدتی) و اثرات ناخواسته جدی را اندکی افزایش دهد.
هیچ داده‌ای را برای تعداد افرادی که نشانه‌های بیماری را نشان دادند، موارد بستری در بیمارستان، کیفیت زندگی، عوارض ناخواسته خفیف و شدید، نیافتیم.
یک مطالعه (2617 نفر) کاسیریویماب/ایمدویماب را با دارونما مقایسه کرد. شرکت‌کنندگان ممکن بود در معرض واریانت‌های انواع وحشی، آلفا، و بالقوه، اما بعید، دلتا قرار باشند.
کاسیریویماب/ایمدویماب:
- تعداد افراد آلوده، ایجاد نشانه‌های بیماری، و عوارض ناخواسته (با هر شدتی) را کاهش می‌دهند؛
- ممکن است اثرات ناخواسته شدید را اندکی کاهش دهند؛
- ممکن است تاثیری اندک یا عدم تاثیر بر مرگ‌ومیر، بستری شدن در بیمارستان و اثرات ناخواسته جدی داشته باشند.
هیچ داده‌ای را برای کیفیت زندگی و اثرات ناخواسته خفیف پیدا نکردیم.
محدودیت‌های شواهد چه هستند؟
یک مطالعه همه مقایسه‌ها را گزارش کرد. همه شرکت‌کنندگان در آغاز مطالعات، که پیش از وقوع Omicron انجام شد، واکسینه نشده بودند. اعتماد ما به شواهد در سطح بالا تا بسیار پائین است. اگرچه به شواهدی که برای پیامدهای مرتبط به دست آمدند، اعتماد زیادی داریم، یافته‌ها قابل انتقال به افراد واکسینه‌شده و واریانت‌هایی که خارج از دوره‌های مطالعه رخ دادند، مانند Omicron، نیستند. اگرچه مطالعات آزمایشگاهی نشان داده‌اند که تیکساژویماب/کیلگاویماب علیه Omicron موثر است، هیچ داده‌ای از مطالعات بالینی در این زمینه وجود ندارد. دیگر آنتی‌بادی‌های مونوکلونال موجود در این مرور در مطالعات آزمایشگاهی علیه Omicron بی‌اثر بودند.
انتشار نتایج چهار مطالعه در حال انجام احتمالا نتیجه‌گیری‌های ما را تغییر می‌دهند و ممکن است در درک چگونگی تاثیر واریانت‌های جدید و واکسن‌های کووید-19 بر اثربخشی آنتی‌بادی‌های مونوکلونال در پیشگیری از کووید-19 به ما کمک کنند.
این شواهد تا چه زمانی به‌روز است؟
شواهد تا 27 اپریل 2022 به‌روز است.
برای PrEP، کاهش در ایجاد نشانه‌های بالینی کووید-19 (قطعیت بالا)، عفونت با SARS-CoV-2 (قطعیت متوسط)، و پذیرش در بیمارستان (با قطعیت پائین) با تیکساژویماب/کیلگاویماب دیده شد. قطعیت پائینی برای شواهد مرتبط با کاهش در عفونت SARS-CoV-2، و ایجاد نشانه‌های بالینی کووید-19؛ و نرخ بالاتر بروز AEها از هر درجه‌ای با کاسیریویماب/ایمدویماب به دست آمد.
برای PEP، قطعیت متوسطی برای شواهد مرتبط با کاهش در عفونت SARS-CoV-2 و قطعیت پائین برای نرخ بالاتر بروز AEها از هر درجه‌ای با باملانیویماب وجود دارد. قطعیت بالایی برای شواهد مرتبط با کاهش عفونت با SARS-CoV-2، ایجاد نشانه‌های بالینی کووید-19، و نرخ بالاتر بروز AEها از هر درجه‌ای با کاسیریویماب/ایمدویماب دیده شد.
اگرچه شواهدی با قطعیت بالا تا متوسط برای برخی از پیامدها وجود دارد، برای نتیجه‌گیری معنادار کافی نیست. این یافته‌ها فقط برای افراد واکسینه‌نشده علیه کووید-19 اعمال می‌شوند. آنها فقط برای واریانت‌های غالب در طول مطالعه و نه سایر واریانت‌ها (مانند Omicron) قابل استفاده هستند. در شرایط آزمایشگاهی، تیکساژویماب/کیلگاویماب در برابر Omicron موثر هستند، اما هیچ اطلاعات بالینی در این زمینه وجود ندارد. باملانیویماب و کاسیریویماب/ایمدویماب در برابر Omicron در شرایط آزمایشگاهی بی‌اثر هستند.
انجام مطالعات بیشتری مورد نیاز است و انتشار چهار مطالعه در حال انجام ممکن است ابهامات موجود را در این زمینه برطرف کند.
آنتی‌بادی‌های مونوکلونال (monoclonal antibodies; mAbs) مولکول‌های تولید شده در آزمایشگاه هستند که از سلول‌های B موجود در میزبان بیمار گرفته می‌شوند. آنها به عنوان یک پروفیلاکسی بالقوه برای پروفیلاکسی از ابتلا به بیماری کروناویروس 2019 (COVID-19) تحت بررسی قرار دارند.
ارزیابی اثرات mAbهای خنثی‌کننده SARS-CoV-2، از جمله قطعات mAb، برای پیشگیری از ابتلا به عفونت SARS-CoV-2 که باعث کووید-19 می‌شود؛ و برای حفظ به‌روز بودن شواهد، با استفاده از رویکرد مرور سیستماتیک پویا و زنده.
در 27 اپریل 2022 به جست‌وجو در MEDLINE؛ Embase؛ پایگاه ثبت مطالعات کووید-19 در کاکرین، و سه بانک اطلاعاتی دیگر پرداختیم. منابع را بررسی کرده، استنادات را جست‌وجو کرده، و برای شناسایی مطالعات بیشتر با نویسندگان مطالعه تماس گرفتیم.
کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده‌ای (randomised controlled trials; RCTs) را وارد کردیم که mAbهای خنثی‌کننده SARS-CoV-2 را، از جمله قطعات mAb، به‌تنهایی یا به صورت ترکیبی، در مقابل یک مقایسه‌کننده فعال، دارونما (placebo)، یا عدم-مداخله، به منظور پروفیلاکسی پیش از مواجهه (pre-exposure prophylaxis; PrEP) و پروفیلاکسی پس از مواجهه (postexposure prophylaxis; PEP) با کووید-19 ارزیابی کردند. مطالعات مربوط به تاثیر mAbهای خنثی‌کننده SARS-CoV-2 را در درمان کووید-19 حذف کردیم، چرا که بخشی از مرور دیگری هستند.
دو نویسنده مرور به‌طور مستقل از هم نتایج جست‌وجو را بررسی کرده، دادهها را استخراج کرده، و خطر سوگیری (bias) را با استفاده از Cochrane RoB 2 ارزیابی کردند. پیامدهای اولویت دار عبارت بودند از عفونت با SARS-CoV-2، ایجاد نشانه‌های بالینی کووید-19، مورتالیتی به هر علتی، بستری شدن در بیمارستان، کیفیت زندگی، بروز عوارض جانبی (AEs) و عوارض جانبی جدی (SAEs). قطعیت شواهد را با استفاده از سیستم درجهبندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (GRADE) رتبه‌بندی کردیم.
چهار RCT را با حضور 9749 شرکت‌کننده وارد کردیم که در ابتدای ورود به مطالعات مبتلا به این بیماری نبوده و واکسینه هم نشده بودند. میانگین سنی شرکت‌کنندگان 42 تا 76 سال گزارش شد. حدود 20% تا 77.5% از شرکت‌کنندگان در مطالعات PrEP و 35% تا 100% از افراد حاضر در مطالعات PEP حداقل یک عامل خطر را برای ابتلا به کووید-19 شدید داشتند. در ابتدای مطالعات، 72.8% تا 82.2% شرکت‌کنندگان از نظر آنتی‌بادی SARS-CoV-2 سرم-منفی بودند.
چهار مطالعه در انتظار طبقه‌بندی، و دو مطالعه در حال انجام را شناسایی کردیم.
پروفیلاکسی پیش از مواجهه
تیکساژویماب/کیلگاویماب در مقابل دارونما
یک مطالعه تیکساژویماب/کیلگاویماب (tixagevimab/cilgavimab) را در مقابل دارونما در شرکت‌کنندگانی ارزیابی کرد که در معرض واریانت‌های نوع وحشی، آلفا، بتا، و دلتا از SARS-CoV-2 قرار داشتند. حدود 39.3% از شرکت‌کنندگان به دلیل عدم کورسازی و 13.8% به دلیل واکسیناسیون، از نظر اثربخشی در آنالیزها سانسور شدند. در عرض شش ماه، تیکساژویماب/کیلگاویماب احتمالا عفونت را با SARS-CoV-2 کاهش داده (خطر نسبی (RR): 0.45؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.29 تا 0.70؛ 4685 شرکت‌کننده؛ شواهد با قطعیت متوسط)، ایجاد نشانه‌های بالینی کووید-19 را کم کرده (RR: 0.18؛ 95% CI؛ 0.09 تا 0.35؛ 5172 شرکت‌کننده؛ شواهد با قطعیت بالا) و ممکن است نرخ پذیرش بیمار را در بیمارستان کاهش دهد (RR: 0.03؛ 95% CI؛ 0 تا 0.59؛ 5197 شرکت‌کننده؛ شواهد با قطعیت پائین). تیکساژویماب/کیلگاویماب ممکن است منجر به تفاوتی اندک تا عدم تفاوت در میزان مورتالیتی طی شش ماه، بروز AEها از هر درجه‌ای، و SAE (شواهد با قطعیت پائین) شوند. کیفیت زندگی گزارش نشد.
کاسیریویماب/ایمدویماب در مقابل دارونما
یک مطالعه، کاسیریویماب/ایمدویماب (casirivimab/imdevimab) را در مقابل دارونما در شرکت‌کنندگانی ارزیابی کرد که ممکن بود در معرض واریانت‌های نوع وحشی، آلفا، و دلتا از SARS-CoV-2 قرار گیرند. حدود 36.5% از شرکت‌کنندگان واکسیناسیون SARS-CoV-2 را انتخاب کردند و به‌طور میانگین 66.1 روز بین آخرین دوز مداخله و واکسیناسیون فاصله داشتند. ظرف شش ماه، کاسیریویماب/ایمدویماب ممکن است عفونت را با SARS-CoV-2 کاهش دهند (RR: 0.01؛ 95% CI؛ 0 تا 0.14؛ 825 شرکت‌کننده سرم-منفی؛ شواهد با قطعیت پائین) و ممکن است ایجاد نشانه‌های بالینی کووید-19 را کم کنند (RR: 0.02؛ 95% CI؛ 0 تا 0.27؛ 969 شرکت‌کننده؛ شواهد با قطعیت پائین). ما مطمئن نیستیم که کاسیریویماب/ایمدویماب بدون توجه به وضعیت سرمی آنتی‌بادی SARS-CoV-2، تاثیری بر مورتالیتی بیماران دارند یا خیر. کاسیریویماب/ایمدویماب ممکن است بروز AEها را از هر درجه‌ای اندکی افزایش دهند (RR: 1.14؛ 95% CI؛ 0.98 تا 1.31؛ 969 شرکت‌کننده؛ شواهد با قطعیت پائین). شواهد در مورد تاثیرات این مداخله بر بروز AEهای درجه 3 تا 4 و SAEها طی شش ماه بسیار نامشخص است. میزان پذیرش در بیمارستان و کیفیت زندگی گزارش نشدند.
پروفیلاکسی پس از مواجهه
باملانیویماب در برابر دارونما
یک مطالعه باملانیویماب (bamlanivimab) را در مقابل دارونما در شرکت‌کنندگانی بررسی کرد که ممکن بود در معرض نوع وحشی SARS-CoV-2 قرار گیرند. باملانیویماب در مقایسه با دارونما احتمالا عفونت را با SARS-CoV-2 تا روز 29 کاهش می‌دهد (RR: 0.76؛ 95% CI؛ 0.59 تا 0.98؛ 966 شرکت‌کننده؛ شواهد با قطعیت متوسط)، ممکن است منجر به تفاوتی اندک تا عدم تفاوت در مورتالیتی به هر علتی تا روز 60 شود (RR: 0.83؛ 95% CI؛ 0.25 تا 2.70؛ 966 شرکت‌کننده؛ شواهد با قطعیت پائین)، می‌تواند بروز AEها را از هر درجه‌ای تا هفته هشتم افزایش دهد (RR: 1.12؛ 95% CI؛ 0.86 تا 1.46؛ 966 شرکت‌کننده؛ شواهد با قطعیت پائین)، و ممکن است بروز SAEها را اندکی بیشتر کند (RR: 1.46؛ 95% CI؛ 0.73 تا 2.91؛ 966 شرکت‌کننده؛ شواهد با قطعیت پائین). ایجاد نشانه‌های بالینی کووید-19، بستری شدن در بیمارستان ظرف 30 روز، و کیفیت زندگی گزارش نشدند.
کاسیریویماب/ایمدویماب در مقابل دارونما
یک مطالعه، کاسیریویماب/ایمدویماب را در مقابل دارونما در شرکت‌کنندگانی ارزیابی کرد که ممکن بود در معرض واریانت‌های نوع وحشی، آلفا، و به‌طور بالقوه، اما با احتمال کمتر، دلتا از SARS-CoV-2 قرار گیرند. ظرف 30 روز، کاسیریویماب/ایمدویماب می‌توانند عفونت با SARS-CoV-2 (RR: 0.34؛ 95% CI؛ 0.23 تا 0.48؛ 1505 شرکت‌کننده؛ شواهد با قطعیت بالا)، و ایجاد نشانه‌های بالینی کووید-19 (تعریف گسترده) (RR: 0.19؛ 95% CI؛ 0.10 تا 0.35؛ 1505 شرکت‌کننده، شواهد با قطعیت بالا) را کاهش دهند، ممکن است تفاوتی اندک تا عدم تفاوت در مورتالیتی ایجاد کنند (RR: 3.00؛ 95% CI؛ 0.12 تا 73.43؛ 1505 شرکت‌کننده؛ شواهد با قطعیت پائین) و ممکن است منجر به تفاوتی اندک تا عدم تفاوت در پذیرش در بیمارستان شوند. کاسیریویماب/ایمدویماب ممکن است بروز AEهای درجه 3 تا 4 را اندکی کاهش دهند (RR: 0.50؛ 95% CI؛ 0.24 تا 1.02؛ 2617 شرکت‌کننده؛ شواهد با قطعیت پائین)، بروز AEها را از هر درجه‌ای کم کنند (RR: 0.70؛ 95% CI؛ 0.61 تا 0.80؛ 2617 شرکت‌کننده؛ شواهد با قطعیت بالا)، و ممکن است بدون در نظر گرفتن وضعیت سرمی آنتی‌بادی SARS-CoV-2، تفاوتی اندک تا عدم تفاوت در بروز SAEها در شرکت‌کنندگان ایجاد کنند. کیفیت زندگی گزارش نشد.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.