چرا بهبود روند تشخیص پوسیدگی‌های دندان مهم است؟
هدف دندان‌پزشکان این است که پوسیدگی دندانی را شناسایی کنند که به سطحی رسیده که نیاز به پر کردن دارد. اگر دندان‌پزشکان بتوانند پوسیدگی دندان را زمانی پیدا کنند که فقط لایه خارجی دندان (مینا (enamel)) تحت تاثیر قرار گرفته، توقف گسترش بیشتر پوسیدگی امکان‌پذیر بوده و می‌توان از پر شدن آن پیشگیری کرد. همچنین مهم است که از نتیجه مثبت-کاذب اجتناب کرد، تا اگر واقعا پوسیدگی وجود ندارد، درمانی هم انجام نشود.
هدف از انجام این مرور چیست؟
هدف از این مرور کاکرین آن بود که بدانیم استفاده از دستگاه‌های هدایت الکتریکی (دستگاه‌های غیر-تهاجمی که جریان الکتریکی را به سطح دندان ارسال می‌کنند) برای ردیابی و تشخیص پوسیدگی زودهنگام دندان به عنوان بخشی از «چک-آپ» دندانی در کودکان و بزرگسالانی که به دندان‌پزشک عمومی خود مراجعه می‌کنند، تا چه اندازه دقیق هستند. محققان در کاکرین، هفت مطالعه را برای پاسخ به این سوال وارد کردند که بین سال‌های 1997 و 2018 منتشر شدند.
در این مرور چه موضوعی بررسی شد؟
دو دستگاه هدایت الکتریکی وجود دارد که در این مرور گنجانده شدند: مانیتور الکترونیکی پوسیدگی (electronic caries monitor; ECM) (چهار مطالعه) و CarieScan Pro (سه مطالعه). هر دو یک پروب را روی دندان قرار می‌دهند تا رسانایی الکتریکی آن نقطه را روی دندان اندازه‌گیری کنند. وجود پوسیدگی را در سطوح اکلوزال (سطوح گاز گرفتن دندان‌های عقب)، سطوح پروگزیمال (سطوح دندان که در کنار یکدیگر قرار دارند) و سطوح صاف در کنار زبان، گونه‌ها و لب‌ها مورد مطالعه قرار دادیم.
نتایج اصلی این مرور چه هستند؟
محققان در کاکرین، هفت مطالعه را برای پاسخ به این سوال وارد کردند که در مجموع 719 محل یا سطح دندان را برای پاسخ به این سوال بررسی کردند. با توجه به تعداد کم مطالعات محل‌ها یا سطوح دندان، نتایج بسیار غیر-دقیق هستند. هیچ تفاوت معنی‌داری را در دقت مداخله بر اساس نوع دستگاه یا دندان‌های کودکان/نوجوانان و بزرگسالان پیدا نکردیم.
نتایج مطالعات این مرور تا چه اندازه قابل اعتماد هستند؟
فقط مطالعاتی را وارد کردیم که دندان‌های سالم یا دندان‌هایی را که تصور می‌شد پوسیدگی زودرس دارند، ارزیابی کردند، به این دلیل که تشخیص دندان‌هایی با پوسیدگی عمیق آسان‌تر است. با این حال، مشکلاتی در مورد نحوه انجام مطالعات وجود داشت. این موضوع ممکن است باعث شود که دستگاه‌های هدایت الکتریکی دقیق‌تر از آنچه هستند به نظر برسند، و تعداد نتایج تست صحیح از دستگاه‌های رسانایی الکتریکی افزایش یابند. به دلیل نحوه انتخاب شرکت‌کنندگان در مطالعات، تعداد نسبتا کم سطوح بررسی شده، و تنوع نتایج، سطح قطعیت شواهد را بسیار پائین ارزیابی کردیم.
نتایج این مرور برای چه کسانی کاربرد دارند؟
مطالعات وارد شده در این مرور در برزیل، بریتانیا، دانمارک و ترکیه انجام شدند. سه مطالعه تست‌ها را روی دندان‌های کشیده شده انجام دادند و چهار مطالعه در یک بیمارستان دندان‌پزشکی تکمیل شدند.
کاربردهای این مرور چه هستند؟
فقدان مطالعات واجد شرایط و تنوع در نتایج مطالعات به این معنی است که در حال حاضر، در مورد چگونگی کاربرد دستگاه‌های هدایت الکتریکی در ردیابی و تشخیص پوسیدگی زودرس دندان بسیار نامطمئن هستیم.
این مرور تا چه زمانی به‌روز است؟
نویسندگان مرور، مطالعات منتشر شده را تا 26 اپریل 2019 جست‌وجو کرده و مورد استفاده قرار دادند.
طراحی و انجام مطالعات برای تعیین دقت تشخیصی روش‌های ردیابی و تشخیص پوسیدگی در محل (in situ) به ویژه چالش‌برانگیز است. پایه شواهد برای حمایت از ردیابی و تشخیص پوسیدگی با دستگاه‌های هدایت الکتریکی ضعیف و سست است. دستگاه‌های جدیدتر هدایت الکتریکی نویدبخش بوده و انجام تحقیقات بیشتر در حد آستانه پوسیدگی مینای دندان با استفاده از یک طراحی قوی مطالعه برای به حداقل رساندن سوگیری ضروری است. از نظر قابلیت کاربرد مداخله، مطالعات آینده باید در یک محیط بالینی انجام شوند تا ارزیابی واقع‌بینانه در حفره دهان ارائه شود، جایی که تشکیل پلاک، رنگ‌آمیزی، و ترمیم می‌تواند مشکل‌ساز باشد.
پوسیدگی دندان یکی از شایع‌ترین و قابل-پیشگیری‌ترین شرایط در سراسر جهان است. طیف گسترده‌ای از گزینه‌های مدیریتی در حد آستانه‌های مختلف بیماری در دسترس قرار دارند، از استراتژی‌های پیشگیرانه غیر-جراحی مانند بهبود بهداشت دهان، کاهش مصرف قند، و استفاده از فلوراید موضعی، تا درمان‌های کمتر-تهاجمی برای ضایعات اولیه که محدود به مینای دندان هستند، از طریق برداشتن و ترمیم انتخابی برای ضایعات گسترده. سنگ-بنای تشخیص پوسیدگی دندان، انجام معاینه بصری و لمسی دندان است، با این حال، مجموعه‌ای از روش‌های تشخیصی برای ضایعات پوسیدگی دندان پیشنهاد شده‌اند که به‌طور بالقوه می‌توانند از روش‌های مرسوم ردیابی و تشخیصی حمایت کنند. شناسایی زودهنگام بیماری می‌تواند به بیماران فرصت دریافت درمان کمتر-تهاجمی را با تخریب کمتر بافت دندان بدهد، نیاز به انجام درمان را با روش‌های تولید آئروسل (aerosol-generating procedure) کاهش دهد، و به‌طور بالقوه منجر به کاهش هزینه مراقبت برای بیمار و خدمات مراقبت سلامت شود.
هدف اصلی ما تعیین دقت تشخیصی دستگاه‌های هدایت الکتریکی مختلف برای ردیابی و تشخیص پوسیدگی تاج‌های دندانی بدون حفره در جمعیت‌های مختلف (کودکان، نوجوانان، و بزرگسالان) در مقابل استانداردهای مختلف مرجع بود.
متخصص اطلاعات گروه سلامت دهان در کاکرین بانک‌های اطلاعاتی زیر را جست‌وجو کرد: MEDLINE Ovid (1946 تا 26 اپریل 2019)؛ Embase Ovid (1980 تا 26 اپریل 2019)؛ پایگاه ثبت کارآزمایی‌های در حال انجام موسسات ملی سلامت ایالات متحده (ClinicalTrials.gov، تا 26 اپریل 2019)؛ و پلت‌فرم بین‌المللی پایگاه ثبت کارآزمایی‌های بالینی سازمان جهانی بهداشت (تا 26 اپریل 2019). فهرست منابع همچنین مقالات مرور سیستماتیک منتشر شده را مطالعه کردیم.
مطالعات دقت تشخیصی را وارد کردیم که دستگاه‌های هدایت الکتریکی (electrical conductance) را با استاندارد مرجع بافت‌شناسی یا یک معاینه بصری پیشرفته مقایسه کردند. این شامل مطالعات آینده‌نگری بود که به ارزیابی دقت تشخیصی تست‌های شاخص تکی و مطالعاتی پرداختند که مستقیما دو یا چند تست شاخص را مقایسه کردند. مطالعاتی را وارد کردیم که از دندان‌های قبلا کشیده شده استفاده کردند یا مواردی که شرکت‌کنندگانی را با دندان‌هایی که تصور می‌شد سالم هستند یا ضایعات اولیه محدود به مینای دندان داشتند، وارد کردند.
مطالعاتی را خارج کردیم که فقط شامل شرکت‌کنندگانی با ضایعات پیشرفته‌تر بودند که آشکارا در عاج قرار داشته یا آشکارا به شکل حفره درآمده بودند.
دو نویسنده مرور به‌طور مستقل داده‌ها را با استفاده از فرم استخراج داده‌های مطالعه پایلوت بر اساس Quality Assessment of Diagnostic Accuracy Studies 2 (QUADAS-2) استخراج کردند. حساسیت (sensitivity) و ویژگی (specificity) با 95% فاصله اطمینان (CI) آنها برای هر مطالعه گزارش شدند. این اطلاعات به صورت نمودار انباشت (forest plot) جفتی نمایش داده شده، و در قالب نمودارهای خلاصه ویژگی عملکرد گیرنده (summary receiver operating characteristic; SROC) رسم شده، و نقاط حساسیت-ویژگی برای هر مطالعه نشان داده شدند. با توجه به تنوع در حد آستانه، دقت تشخیصی را با استفاده از روش‌های خلاصه سلسله مراتبی ویژگی عملکرد گیرنده (hierarchical summary receiver operating characteristic; HSROC) برآورد کردیم.
هفت مطالعه را وارد کردیم که مجموعا 719 محل یا سطح دندان را گزارش کردند، با شیوع کلی وضعیت هدف معادل 73% (528 محل یا سطح دندان). مطالعات وارد شده دو تست شاخص را ارزیابی کردند: مانیتور الکترونیکی پوسیدگی (electronic caries monitor; ECM) (چهار مطالعه، 475 سطح دندان) و CarieScan Pro (سه مطالعه، 244 سطح دندان). شش مطالعه از بافت‌شناسی به عنوان استاندارد مرجع استفاده کردند، یکی از معاینه بصری تقویت‌شده. هیچ مطالعه‌ای در معرض خطر پائین سوگیری (bias) در هر چهار حوزه یا نگرانی کم برای قابلیت کاربرد مداخله یا هر دو وجود نداشت. همه مطالعات در معرض خطر سوگیری بالا (پنج مطالعه) یا نامشخص (دو مطالعه) برای حوزه انتخاب بیمار بودند. دو مطالعه را در معرض خطر سوگیری نامشخص برای حوزه تست شاخص، و یک مطالعه را در معرض خطر بالای سوگیری برای حوزه‌های استاندارد مرجع و جریان و زمان‌بندی قرار دادیم. سه مطالعه را با نگرانی کم برای قابلیت کاربرد مداخله برای انتخاب بیمار، و هر هفت مطالعه را با نگرانی کم برای استاندارد مرجع و حوزه‌های جریان و زمان‌بندی ارزیابی کردیم.
مطالعات با استفاده از روش سلسله مراتبی برای متاآنالیز سنتز شدند. تنوع در نتایج مطالعات مجزا، با حساسیت‌هایی از 0.55 تا 0.98 و ویژگی‌هایی از 0 تا 1.00، وجود داشت. این مقادیر شدید ویژگی ممکن است با تعداد کم سطوح دندان سالم در نمونه‌های وارد شده توضیح داده شوند. نسبت شانس تشخیصی (diagnostic odds ratio; DOR) معادل 15.65 (95% CI؛ 1.43 تا 171.15) بود، که نشان‌دهنده تنوع در مطالعات وارد شده است. از طریق متا-رگرسیون، تفاوت معنی‌داری در دقت تست با توجه به نوع دستگاه یا ساختمان دندان‌ها مشاهده نشد. به دلیل تعداد کم مطالعات، نتوانستیم به‌طور رسمی دیگر منابع بالقوه ناهمگونی را بررسی کنیم.
به دلیل وجود خطر سوگیری ناشی از محدودیت در طراحی و نحوه انجام مطالعات وارد شده، عدم-دقت ناشی از تعداد نسبتا کم سطوح مورد مطالعه، و ناهمگونی به دلیل تنوع نتایج، قطعیت شواهد را در سطح بسیار پائین ارزیابی کردیم.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.