موضوع چیست؟
حالب (ureter) لوله‌ای است که ادرار را از کلیه به مثانه تخلیه کرده، و تا زمانی که بیماران برای دفع ادرار به سرویس بهداشتی بروند، در آنجا ذخیره می‌شود. طی جراحی پیوند کلیه، کلیه جدید داخل بدن بیمار قرار می‌گیرد، و حالب جدید به مثانه بیمار متصل می‌شود. طی این پروسیجر، یک کاتتر از طریق مجرای ادرار به مثانه وارد شده و پس از جراحی در جای خود باقی می‌ماند. کاتتر، یک لوله انعطاف‌پذیر باریک است که اجازه می‌دهد ادرار از مثانه تخلیه شود. کاتتر به‌طور مداوم ادرار را تخلیه کرده و از کشیده شدن مثانه پیشگیری می‌کند. تصور می‌شود که با خالی نگه داشتن مثانه، ارتباط میان حالب جدید و مثانه بهتر می‌تواند بهبود یابد. با این حال، کاتترها می‌توانند باکتری را وارد مثانه کرده و باعث بروز عفونت ادراری شوند. هر چه کاتتر بیشتر در مثانه بماند، خطر ابتلا به عفونت بیشتر می‌شود. عفونت‌های ادراری می‌تواند برای بیماران پیوندی بسیار دردسرساز باشد، زیرا آنها نیاز به مصرف داروهایی دارند که سیستم ایمنی آنها را سرکوب می‌کند. این داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی بدان معنی هستند که بیماران مبارزه با عفونت‌ها را بسیار دشوار می‌یابند. در حال حاضر، هیچ کس نمی‌داند بهترین زمان برای خارج کردن کاتتر چه زمانی است. ما می‌خواهیم این موضوع را بدانیم تا بتوانیم خطر بروز عفونت ادراری ناشی از کاتترها را به حداقل برسانیم و در عین حال به اتصال بین مثانه و حالب جدید بهترین شانس ممکن را برای بهبودی بدهیم.
ما چه کاری را انجام دادیم؟
این مطالعه برای مرور تمام پژوهش‌هایی طراحی شد که پیش از این در این زمینه برای پاسخ به این سوال منتشر شدند. دو مطالعه، شامل 197 نفر که پیوند کلیه دریافت کرد‌ه‌اند، شناسایی شدند.
ما به چه نتایجی رسیدیم؟
مشخص نیست که تعداد بیماران دارای باکتری در ادرار در بیمارانی که کاتتر آنها کمتر از پنج روز پس از جراحی برداشته شد، در مقایسه با بیمارانی که کاتتر آنها بیش از پنج روز پس از جراحی خارج شد، متفاوت بود یا خیر. مطالعاتی که برای این مرور شناسایی شدند، به‌طور کلی از کیفیت پائینی برخوردار بودند.
نتیجه‌گیری‌‌ها
به یک مطالعه خوب طراحی شده و با کیفیت بالا برای بررسی بهترین زمان برداشتن کاتتر در بیماران پس از جراحی پیوند کلیه نیاز داریم.
انجام یک RCT با کیفیت بالا و با طراحی خوب برای مقایسه اثربخشی برداشتن زودهنگام کاتتر در مقایسه با برداشتن دیرهنگام آن در بیماران پس از پیوند کلیه مورد نیاز است. در حال حاضر، شواهد کافی برای نشان دادن تفاوت میان برداشتن زودهنگام و دیرهنگام کاتتر پس از پیوند وجود ندارد، و مطالعاتی که این موضوع را بررسی می‌کنند عموما کیفیت پائینی داشتند.
پیوند کلیه، درمان مطلوب برای بیماری پیشرفته کلیه است. حین جراحی، یک کاتتر وارد مثانه شده و پس از جراحی در محل باقی می‌ماند تا مثانه را تخلیه کند. این رویکرد، تنش ناشی از آناستوموز مثانه-حالب (cysto-ureteric) را کاهش داده و باعث بهبودی می‌شود. متاسفانه، کاتترهای ادراری می‌توانند خطر ابتلا به عفونت را برای بیماران ایجاد کنند، زیرا به باکتری‌ها اجازه ورود را به مثانه داده، و به طور بالقوه منجر به عفونت دستگاه ادراری (urinary tract infection; UTI) می‌شوند. هر چه کاتتر بیشتر در جای خود بماند، خطر ابتلا به UTI بیشتر می‌شود. هیچ رویکرد توافقی در مورد طول مدت باقی ماندن کاتتر پس از پیوند وجود ندارد. علاوه بر این، زمان‌بندی‌های مختلف برداشتن کاتتر با بروز متفاوت UTI و عوارض پس از جراحی، مانند شکست آناستوموز، مرتبط است.
هدف این مرور، مقایسه بیمارانی که کاتتر خود را < 5 روز پس از جراحی پیوند برداشتند، با بیمارانی بود که کاتتر خود را ≥ 5 روز پس از پیوند کلیه خارج کردند. معیارهای پیامد اولیه میان دو گروه، موارد زیر بودند: بروز UTI علامت‌دار، بروز باکتریوری بدون علامت و بروز عوارض عمده اورولوژی که نیاز به مداخله و درمان داشتند.
مطالعات پایگاه ثبت گروه کلیه و پیوند در کاکرین را تا 13 اپریل 2023 از طریق تماس با متخصص اطلاعات و با استفاده از اصطلاحات جست‌وجوی مربوط به این مرور، بررسی کردیم. مطالعات موجود در پایگاه ثبت از طریق جست‌وجوهای انجام شده در CENTRAL؛ MEDLINE و EMBASE؛ خلاصه مقالات کنفرانس‌ها؛ پورتال جست‌وجوی پایگاه ثبت بین‌المللی کارآزمایی‌های بالینی (ICTRP) و ClinicalTrials.gov شناسایی شدند.
همه کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده (randomised controlled trials; RCTs) و شبه-RCTهایی که به مقایسه زمان‌بندی خارج کردن کاتتر پس از دریافت پیوند کلیه پرداختند. همه انواع اهدا کننده، و همه گیرندگان بدون در نظر گرفتن سن، اطلاعات دموگرافی یا نوع کاتتر ادراری مورد استفاده، وارد شدند.
نتایج حاصل از جست‌وجو در متون علمی توسط دو نویسنده غربالگری شدند تا مشخص شود که معیارهای ورود را برآورده کردند یا خیر. برداشتن کاتتر ادراری را پیش از پنج روز (120 ساعت) به عنوان «برداشتن زودهنگام» و هر موردی را که دیرتر از آن انجام شد، «برداشتن دیرهنگام» تعریف کردیم. کیفیت این مطالعات با استفاده از ابزار خطر سوگیری (bias) ارزیابی شد. پیامد اولیه مورد نظر، بروز باکتریوری بدون نشانه بود. تجزیه‌و‌تحلیل‌های آماری با استفاده از مدل اثرات تصادفی انجام شده، و نتایج به صورت نسبت خطر (relative risk; RR) با 95% فاصله اطمینان (CI) بیان شدند. سطح قطعیت شواهد با استفاده از رویکرد درجهبندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (Grading of Recommendations Assessment, Development and Evaluation; GRADE) ارزیابی شد.
دو مطالعه (197 بیمار) در تجزیهوتحلیل وارد شدند. یک مطالعه شامل یک مقاله متن کامل، و دیگری چکیده کنفرانس با اطلاعات بسیار محدود بود. سطح خطر سوگیری در مطالعات وارد شده، به‌طور کلی بالا یا نامشخص بود.
مشخص نیست که برداشتن زودهنگام یا دیرهنگام کاتتر ادراری تفاوتی در بروز باکتریوری بدون نشانه دارد یا خیر (RR: 0.89؛ 95% Cl؛ 0.17 تا 4.57؛ شرکت‌کنندگان = 197؛ I 2 = 88%؛ شواهد با قطعیت بسیار پائین). اطلاعات مربوط به دیگر پیامدها، مانند بروز UTI و بروز عوارض عمده اورولوژی، وجود نداشتند. علاوه بر این، دوره پیگیری بیماران در سراسر مطالعات کوتاه بوده، و هیچ بیماری بیش از یک ماه پیگیری نشد.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.