موضوع چیست؟
کمبود کارنیتین (carnitine) یک مشکل مهم در بیماران مبتلا به بیماری مزمن کلیه (chronic kidney disease; CKD) است که نیاز به دیالیز دارند. کمبود کارنیتین مرتبط با دیالیز می‌تواند نشانه‌های حین دیالیز (مانند نشانه‌های عضلانی از جمله کرامپ‌ها و ضعف عضلانی و هیپوتانسیون) و عوارض مزمن نارسایی کلیه (مانند کم‌خونی) را تشدید کند. با این حال، مشخص نیست که مکمل کارنیتین می‌تواند نشانه‌های کمبود کارنیتین مربوط به دیالیز را بهبود بخشد یا خیر.
ما چه کاری را انجام دادیم؟
برای دستیابی به همه کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی شده در مورد مصرف مکمل کارنیتین در بیماران CKD که نیاز به دیالیز داشتند، متون علمی پزشکی را جست‌وجو کردیم. هدف ما تعیین این موضوع بود که مصرف مکمل کیفیت زندگی (QoL) و نشانه‌های ناشی از کمبود کارنیتین را بهبود می‌بخشد یا خیر. هم‌چنین ارزیابی کردیم که مکمل کارنیتین از نظر عوارض جانبی بی‌خطر است یا خیر. قطعیت شواهد با استفاده از درجه‌بندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (Grading of Recommendations Assessment, Development and Evaluation; GRADE) ارزیابی شد.
ما به چه نتایجی رسیدیم؟
تعداد 52 مطالعه را با مجموع 3398 بیمار CKD که تحت دیالیز بودند، شناسایی کردیم. ما نتوانستیم تاثیر ال-کارنیتین را بر کیفیت زندگی (QoL) و نشانه‌های ناشی از کمبود کارنیتین مربوط به دیالیز تعیین کنیم. ال-کارنیتین ممکن است کم‌خونی را در این بیماران بهبود بخشد. علاوه بر این، شواهد برای عوارض جانبی مکمل ال-کارنیتین در این جمعیت بیمار بسیار محدود است.
نتیجه‌گیری‌ها
ما دریافتیم که تاثیرات مکمل کارنیتین با توجه به QoL، امتیاز خستگی، کرامپ‌های عضلانی، و هیپوتانسیون حین دیالیز نامشخص است. ال-کارنیتین ممکن است نشانگرهای مرتبط با کم‌خونی (سطح هموگلوبین و مقادیر هماتوکریت) را در بیماران CKD نیازمند دیالیز بهبود بخشد. برای ارزیابی اثربخشی و بی‌خطری مصرف مکمل‌های کارنیتین در این جمعیت بیمار، انجام مطالعات بیشتری مورد نیاز است.
شواهد موجود در حال حاضر استفاده از مکمل کارنیتین را در درمان کمبود کارنیتین مرتبط با دیالیز تائید نمی‌کند. اگرچه مکمل کارنیتین می‌تواند نشانگرهای مرتبط با کم‌خونی را اندکی بهبود بخشد، تفاوتی اندک یا عدم تفاوت در عوارض جانبی ایجاد می‌کند. با این حال، این نتیجه‌گیری‌ها بر اساس داده‌های محدودی است، بنابراین باید با احتیاط تفسیر شوند.
کمبود کارنیتین (carnitine) در بیماران مبتلا به بیماری‌های مزمن کلیه (chronic kidney disease; CKD) هنگام دیالیز شایع است. چندین مطالعه بالینی نشان داده‌اند که مکمل کارنیتین برای رفع نشانه‌های مرتبط با دیالیز مفید است. با این حال، اثربخشی بالینی و عوارض جانبی احتمالی مکمل کارنیتین در بیماران دیالیزی مشخص نشده است.
این مرور با هدف ارزیابی اثربخشی و بی‌خطری (safety) مصرف مکمل کارنیتین برای درمان عوارض مرتبط با دیالیز در بیماران CKD انجام شد که نیاز به دریافت دیالیز داشتند.
پایگاه ثبت مطالعات گروه کلیه و پیوند در کاکرین را تا 16 آگوست 2022 از طریق تماس با متخصص اطلاعات و با استفاده از اصطلاحات جست‌وجوی مرتبط با این مرور جست‌وجو کردیم. مطالعات موجود در پایگاه ثبت از طریق جست‌وجوهای انجام شده در CENTRAL؛ MEDLINE و EMBASE؛ خلاصه مقالات کنفرانس‌ها؛ پورتال جست‌وجوی پایگاه ثبت بین‌المللی کارآزمایی‌های بالینی (ICTRP) و ClinicalTrials.gov شناسایی شدند.
تمامی کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده (randomised controlled trials; RCTs) و شبهRCTهایی (مواردی از RCT که در آن تخصیص افراد به درمان با تناوب، استفاده از سوابق جایگزین پزشکی، تاریخ تولد یا دیگر روش‌های قابل پیش‌بینی انجام می‌شود) وارد شدند که به مقایسه مکمل‌های کارنیتین با دارونما (placebo) یا مراقبت‌های استاندارد در افراد مبتلا به CKD نیازمند دیالیز پرداختند.
دو نویسنده به‌طور مستقل از هم، داده‌ها را استخراج و کیفیت مطالعه را ارزیابی کردند. از مدل اثرات تصادفی برای انجام سنتز کمّی (quantitative synthesis) داده‌ها استفاده کردیم.
برای اندازه‌گیری ناهمگونی بین مطالعات در هر آنالیز از آماره I² بهره بردیم. خلاصه تخمین‌ها را به صورت خطر نسبی (RR) برای پیامدهای دو حالتی (dichotomous outcome)، تفاوت میانگین (MD) برای پیامدهای پیوسته (continuous outcome)، یا تفاوت میانگین استاندارد شده (SMD) در صورتی که از مقیاس‌های مختلف استفاده شد، همراه با 95% فواصل اطمینان (CI) آنها، بیان کردیم. قطعیت شواهد را برای هر یک از پیامدهای اصلی با استفاده از رویکرد درجه‌بندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (Grading of Recommendations Assessment, Development and Evaluation; GRADE) ارزیابی کردیم.
تعداد 52 مطالعه (47 RCT موازی و پنج RCT متقاطع (cross-over)) (3398 شرکت‌کننده تصادفی‌سازی شده) را وارد کردیم. همه مطالعات ال-کارنیتین (L-carnitine) را با دارونما، درمان دیگر، یا عدم درمان مقایسه کردند. مراقبت استاندارد به عنوان مداخلات مشترک در هر گروه ادامه یافت. اکثر مطالعات در معرض خطر نامشخص یا بالای سوگیری (bias) قرار داشتند.
ال-کارنیتین ممکن است تاثیری اندک یا عدم تاثیر بر امتیاز مولفه فیزیکی (physical component score; PCS) کیفیت زندگی (QoL) SF-36؛ (4 مطالعه، 134 شرکت‌کننده: SMD: 0.57؛ 95% CI؛ 0.15- تا 1.28؛ I² = 73%؛ شواهد با قطعیت پائین)، و نمره کل QoL (کیفیت زندگی بیماری‌های کلیه (Kidney Disease Quality of Life; KDQOL)؛ VAS (بهزیستی (well-being) عمومی)، یا PedsQL) (3 مطالعه، 230 شرکت‌کننده: SMD: -0.02؛ 95% CI؛ 0.29- تا 0.25؛ I² = 0%؛ شواهد با قطعیت پائین) داشته باشد. ال-کارنیتین ممکن است امتیاز مولفه ذهنی (mental component score; MCS) را در SF-36 بهبود بخشد (4 مطالعه، 134 شرکت‌کننده: SMD: 0.70؛ 95% CI؛ 0.22 تا 1.18؛ I² = 42%؛ شواهد با قطعیت پائین). ال-کارنیتین ممکن است تاثیری اندک یا عدم تاثیر بر نمره خستگی (2 مطالعه، 353 شرکت‌کننده: SMD: 0.01؛ 95% CI؛ 0.20- تا 0.23؛ I² = 0%؛ شواهد با قطعیت پائین)، عوارض جانبی (12 مطالعه، 1041 شرکت‌کننده: RR: 1.14؛ 95% CI؛ 0.86 تا 1.51؛ I² = 0%؛ شواهد با قطعیت پائین)، کرامپ‌های عضلانی (2 مطالعه، 102 شرکت‌کننده: RR: 0.44؛ 95% CI؛ 0.18 تا 1.09؛ I² = 23%؛ شواهد با قطعیت پائین)، هیپوتانسیون حین دیالیز (3 مطالعه، 128 شرکت‌کننده: RR: 0.76؛ 95% CI؛ 0.34 تا 1.69؛ I² = 0%؛ شواهد با قطعیت پائین) داشته باشد. هم‌چنین ممکن است سطح هموگلوبین (26 مطالعه، 1795 شرکت‌کننده: MD؛ 0.46 گرم/دسی‌لیتر؛ 95% CI؛ 0.18 تا 0.74؛ I² = 86%؛ شواهد با قطعیت پائین)، و مقادیر هماتوکریت (14 مطالعه، 950 شرکت‌کننده: MD؛ 1.78%؛ 95% CI؛ 0.38 تا 3.18؛ I² = 84%؛ شواهد با قطعیت پائین) را بهبود بخشد.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.