هدف از انجام این مرور چیست؟
هدف از این مرور کاکرین، رسیدن به این موضوع بود که درمان‌ها در افراد مبتلا به کولیت اولسراتیو (ulcerative colitis; UC) می‌توانند باعث بهبود درد شوند یا خیر.
برای پاسخ به این سوال، داده‌های پنج مطالعه را تجزیه‌وتحلیل کردیم.
پیام‌های کلیدی
به دلیل قطعیت بسیار پائین شواهد، نمی‌توانیم در مورد هیچ یک از این روش‌های درمانی در مدیریت درد در UC نتیجه‌گیری کنیم.
مشخص نیست که سایر روش‌های درمانی در نظر گرفته شده بهتر از دیگری باشند، با این حال، به دلیل تعداد اندک مطالعات و شرکت‌کنندگان، و مسائل مربوط به قطعیت پائین گزارش‌دهی مطالعات تحقیقاتی، شواهد محدودی در دسترس هستند.
در این مرور چه موضوعی بررسی شد؟
افراد مبتلا به کولیت اولسراتیو اغلب با درد دست‌وپنجه نرم می‌کنند، چه بیماری آنها در حالت فعال باشد و چه غیر-فعال.
انواع مختلفی از روش‌های درمانی سعی در کاهش درد در کولیت اولسراتیو داشته‌اند، از جمله رژیم‌های غذایی، درمان‌های روان‌شناختی، داروها، درمان‌های ورزشی و درمان‌های مغزی.
در حال حاضر توافقی بین پزشکان در مورد بهتر بودن هر یک از روش‌های درمانی وجود ندارد.
نتایج اصلی این مرور چه هستند؟
به دنبال کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده‌ای (RCTها؛ مطالعات بالینی که افراد را به‌طور تصادفی در یکی از دو یا چند گروه درمانی قرار می‌دهند) بودیم که به مقایسه هر نوع درمانی با دیگری یا درمان ساختگی/دارونما (placebo) پرداختند. ما پنج RCT را یافتیم که 360 شرکت‌کننده داشتند.
1) نویسندگان بهبود درد را با آموزش آرام‌سازی در مقایسه با عدم آموزش آرامش‌سازی گزارش کردند، اما به دلیل قطعیت بسیار پائین شواهد، نمی‌توانیم نتیجه‌گیری کنیم که واقعا این چنین است یا خیر.
2) مشخص نیست که تفاوتی میان سایر روش‌های درمانی مورد مطالعه برای مدیریت درد وجود دارد یا خیر.
3) مشخص نیست که هر یک از درمان‌ها در مقایسه با درمان‌های دیگر، منجر به بروز تفاوتی در عوارض جانبی (خفیف یا جدی) می‌شوند یا خیر.
نتیجه‌گیری
در مورد تمام مداخلات مورد مطالعه در این مرور شواهدی را با قطعیت بسیار پائین در دست داریم که واقعا هر یک از آنها می‌توانند درد را در افراد مبتلا به کولیت اولسراتیو بهبود ببخشند یا خیر. ما اطمینان نداریم که این روش‌ها در واقع بتوانند باعث بهبود درد در کولیت اولسراتیو شوند.
به دلیل کمبود شواهد و مسائل مربوط به کیفیت مطالعاتی که پیدا شدند، نمی‌توان نتیجه‌ای گرفت. انجام تحقیقات بیشتری مورد نیاز است، تا به مسائل قطعیت شواهد که به آنها اشاره کردیم، بپردازند.
این مرور تا چه زمانی به‌روز است؟
این مرور تا اپریل 2021 به‌روز است.
شواهدی را با قطعیت بسیار پائین در مورد اثربخشی و ایمنی مداخلات برای مدیریت درد شکم در کولیت اولسراتیو پیدا کردیم. وجود مسائل فراگیر همراه با عدم دقت بسیار جدی ناشی از حجم نمونه‌های کوچک و خطر بالای سوگیری، منجر به پیامدهایی با قطعیت بسیار پائین شده، که مانع از نتیجه‌گیری می‌شوند.
در حالی که عوارض جانبی کمی گزارش شده و عارضه جانبی جدی دیده نشد، سطح قطعیت این یافته‌ها برای همه مقایسه‌ها بسیار پائین است، بنابراین نمی‌توان نتیجه‌گیری انجام داد.
در این زمینه نیاز به انجام تحقیقات بیشتری وجود دارد. هشت مطالعه در حال انجام را در این مرور شناسایی کرده‌ایم، بنابراین به‌روز کردن آن حتمی است. این نکته کلیدی است که تحقیقات آینده مواردی را مورد توجه قرار می‌دهند که منجر به کاهش قطعیت پیامدها می‌شوند، به‌طور خاص حجم نمونه و گزارش‌دهی، که به خطر بالای سوگیری می‌انجامند. همچنین مهم است که اگر محققان درد را به عنوان یک پیامد مهم در نظر می‌گیرند، به وضوح گزارش دهند که شرکت‌کنندگان در ابتدای مطالعه بدون درد بودند یا خیر؛ در این صورت، بهتر است داده‌ها در طول تحقیقات به عنوان زیر-گروه‌های جداگانه ارائه شوند.
کولیت اولسراتیو (ulcerative colitis; UC) التهاب مزمن روده بزرگ است که با دوره‌هایی از عود و بهبودی مشخص می‌شود. این بیماری از رکتوم شروع شده و می‌تواند در کل روده بزرگ گسترش یابد. UC و بیماری کرون (Crohn’s disease; CD) شایع‌ترین بیماری‌های التهابی روده (inflammatory bowel disease; IBD) هستند. با این حال، UC متداول‌تر از CD است. هیچ درمان قطعی شناخته شده‌ای برای این بیماری وجود ندارد اما با دارو و جراحی قابل کنترل است. با این حال، مطالعات نشان داده‌اند که درد شکم در یک-سوم از افراد مبتلا به UC در دوره بهبودی نیز ادامه می‌یابد. درد شکمی می‌تواند نشانه عود بیماری به دلیل عوارض جانبی دارو، عوارض جراحی و تنگی‌ها یا چسبندگی‌های ثانویه به UC باشد.
ارزیابی کارایی و ایمنی مداخلات برای کنترل درد شکم در افراد مبتلا به کولیت اولسراتیو.
تا 28 اپریل 2021، در CENTRAL؛ MEDLINE و پنج بانک اطلاعاتی دیگر و پایگاه‌های ثبت کارآزمایی‌ها به جست‌وجو پرداختیم. با نویسندگان مطالعات مرتبط و کارآزمایی‌های در حال انجام یا منتشر نشده‌ای که ممکن بود مرتبط با مرور باشند، تماس گرفتیم. همچنین برای یافتن کارآزمایی‌های بیشتر، منابع کارآزمایی‌ها و مرورهای سیستماتیک را بررسی کردیم.
همه کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی شده منتشر شده، منتشر نشده و در حال انجامی که مداخلات مربوط به مدیریت درمانی درد شکم را با سایر مداخلات فعال یا درمان استاندارد، دارونما (placebo) یا عدم درمان مقایسه کردند. افراد مبتلا به هر دو نوع بیماری فعال و غیر-فعال وارد مطالعه شدند. مطالعاتی را حذف کردیم که در مورد هیچ یک از پیامدهای درد شکم گزارشی را ارائه نکردند.
دو نویسنده مرور به‌طور مستقل از هم ارزیابی «خطر سوگیری (bias)» و استخراج داده‌ها را انجام دادند. داده‌ها را با استفاده از Review Manager 5 آنالیز کردیم. پیامدهای دو-حالتی را به صورت خطر نسبی (RR) و پیامدهای پیوسته را در قالب تفاوت میانگین (MD) با 95% فاصله اطمینان (CI) ارائه دادیم. قطعیت شواهد با استفاده از روش‌شناسی درجهبندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (GRADE) ارزیابی شد.
پنج مطالعه (360 شرکت‌کننده تصادفی‌سازی شده) را وارد کردیم. مطالعات عمدتا شرکت‌کنندگان را در یک وضعیت غیر-فعال بیماری در نظر گرفتند.
در مورد اثربخشی هر یک از مداخلات بر فراوانی درد، شدت درد، و موفقیت در درمان نمی‌توان نتیجه‌گیری کرد. سطح قطعیت شواهد برای همه مقایسه‌ها بسیار پائین بود، زیرا به دلیل اطلاعات پراکنده، و خطر سوگیری (bias)، عدم دقت وجود داشت.
یک مطالعه رژیم غذایی با FODMAPs پائین (13 نفر) را با رژیم غذایی ساختگی (13 نفر) مقایسه کرد. شواهد در مورد تاثیر این روش درمانی بر فراوانی درد (MD؛ 4.00-؛ 95% CI؛ 20.61- تا 12.61) و شدت درد (MD؛ 9.00-؛ 95% CI؛ 20.07- تا 2.07) بسیار نامشخص است. موفقیت در درمان گزارش نشد.
یک مطالعه آموزش آرام‌سازی (relaxation training) (20 نفر) را با لیست انتظار (20 نفر) مقایسه کرد. شواهد در مورد تاثیر این روش درمانی بر فراوانی درد در پایان مداخله (MD؛ 2.60؛ 95% CI؛ 1.14 تا 4.06) و پیگیری در 6-ماه (MD؛ 3.30؛ 95% CI؛ 1.64 تا 4.96) بسیار نامشخص است. به همین ترتیب، شواهد در مورد تاثیر این روش درمانی بر شدت درد در پایان مداخله (MD؛ 1.70-؛ 95% CI؛ 2.92- تا 0.48-) و پیگیری 6-ماه (MD؛ 2.30-؛ 95% CI؛ 3.70- تا 0.90-) بسیار نامشخص است. موفقیت در درمان گزارش نشد.
یک مطالعه یوگا (30 نفر) و عدم مداخله (30 نفر) را با هم مقایسه کرد. این مطالعه موفقیت درمان را به صورت وجود یا عدم وجود درد توصیف کرد؛ با این حال، داده‌های آنها مشخص نبود. فراوانی و شدت درد گزارش نشدند.
یک مطالعه رژیم غذایی کفیر (kefir) (باکتری لاکتوباسیلوس (Lactobacillus bacteria)، 15 نفر) را با عدم مداخله (15 نفر) مقایسه کرد. شواهد در مورد تاثیر این روش درمانی بر شدت درد (MD؛ 0.17-؛ 95% CI؛ 0.91- تا 0.57) بسیار نامشخص است. فراوانی درد و موفقیت در درمان گزارش نشدند.
در یک مطالعه درمان با بلاک گانگلیون ستاره‌ای (stellate ganglion block) (90 نفر) با درمان سولفاسالازین (sulfasalazine) (30 نفر) مقایسه شد. این مطالعه موفقیت درمان را به صورت وجود «درد معده» توصیف کرد؛ با این حال، داده‌های آنها مشخص نبود. فراوانی و شدت درد گزارش نشدند.
دو مطالعه خروج بیماران را از مطالعه به دلیل ابتلا به عوارض جانبی گزارش کردند. در یک مطالعه، انصراف از درمان به دلیل عوارض جانبی صفر مورد بود. دو مطالعه این پیامد را گزارش نکردند. به دلیل وجود شواهد بسیار محدود، نمی‌توانیم در مورد تاثیرات هر یک از مداخلات بر انصراف از درمان به دلیل بروز عوارض جانبی نتیجه‌گیری کنیم.
گزارش‌دهی از پیامدهای ثانویه متناقض بود.
تعداد عوارض جانبی بسیار اندک یا صفر مورد بود. با این حال، به دلیل تعداد اندک این عوارض، نمی‌توانیم در مورد عوارض جانبی برای هر یک از مداخلات قضاوت روشنی داشته باشیم.
اضطراب در پایان مداخله فقط در یک مطالعه (یوگا در مقابل عدم مداخله) اندازه‌گیری و گزارش شد، و افسردگی در هیچ یک از مطالعات ارزیابی نشد. بنابراین نمی‌توانیم در مورد این پیامدها نتیجه‌گیری معنی‌داری داشته باشیم.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.