پیشینه
افراد بی‌خانمان به احتمال زیاد از دخانیات استفاده می‌کنند، و با مشکلات زیادی روبه‌رو هستند که روند ترک را برای آنها مشکل می‌کند. مشکلات سلامت ناشی از استفاده از دخانیات، از مهم‌ترین دلایل مرگ‌و‌میر در این جمعیت است، بنابراین نیاز به یافتن راه‌های جدید برای کاهش مصرف دخانیات در افراد بی‌خانمان وجود دارد. راهنمای مراقبت سلامت می‌گوید که درمان ترک سیگار باید شامل نوعی از مشاوره یا پشتیبانی باشد، همراه با داروهایی که برای کمک به افراد در ترک سیگار طراحی شده‌اند. با این حال، این درمان اغلب برای افرادی که بی‌خانمان هستند ارائه نمی‌شود یا مورد استفاده قرار نمی‌گیرد. در این مرور بررسی شد که سیستم‌های طراحی شده برای کمک به بزرگسالان بی‌خانمان چطور می‌توانند به آنها کمک کنند تا درمان‌های ترک سیگار را دریافت کنند، و درمان‌های طراحی شده برای کمک به بزرگسالان بی‌خانمان به منظور ترک سیگار، منجر به استفاده بیشتر از درمان‌ها و ترک سیگار در افراد بیشتری می‌شوند یا خیر. ما همچنین بررسی کردیم که روش‌های درمانی برای کمک به بزرگسالان بی‌خانمان در جهت ترک سیگار، در استفاده از سایر داروها و سلامت روان آنها تغییری ایجاد کرده یا خیر.
ویژگی‌های مطالعه
ما 10 مطالعه را که شامل 1634 شرکت‌کننده بودند، انتخاب کردیم. یکی از این مطالعات هنوز در حال انجام است، اما نه مورد دیگر تکمیل شده‌اند. همه شرکتکنندگان، سیگاری، 18 سال و بالاتر بودند، و بی‌خانمانی را تجربه کرده بودند. بیشتر شرکتکنندگان از مکان‌های درون جامعه، مانند پناهگاه‌های بی‌خانمان‌ها جذب شدند، اما برخی از آنها نیز از کلینیک‌های مراقبت سلامت گرفته شدند. همه مطالعات برخی از اشکال مشاوره را برای حمایت از ترک سیگار به شرکتکنندگان ارائه کردند، و در هشت مورد از این مطالعات، داروهای ترک سیگار نیز تجویز شد. درمان‌های آزمایش شده در مطالعات عبارت بودند از: سیگار الکترونیکی، پشتیبانی با پیام کوتاه، جایزه برای قطع مصرف سیگار، پشتیبانی با مشاوره فشرده‌تر، درمان‌هایی که بر دیگر چالش‌های سبک زندگی علاوه بر سیگار کشیدن متمرکز بودند، و درمان شناختی-رفتاری. شواهد تا ژانویه 2020 به‌روز است.
نتایج اصلی
اطلاعات کافی برای تصمیم‌گیری در مورد اینکه درمان‌های ترک سیگار که به‌طور خاص افراد بی‌خانمان را هدف قرار می‌دهند، بیش از درمان استاندارد ترک سیگار، باعث می‌شوند که آنها سیگار را ترک کنند یا خیر، ناکافی است. همچنین اطلاعات کافی برای تعیین اینکه این درمان‌ها بر سلامت روان یا مصرف مواد مخدر در افراد بی‌خانمان تأثیر می‌گذارند یا خیر، وجود ندارد.
کیفیت شواهد
کیفیت تمام اطلاعات موجود را در این مرور در سطح پائین یا بسیار پائین ارزیابی کردیم. این به این دلیل است که مطالعات موجود در این مرور کوچک بوده، و در نحوه انجام برخی از مطالعات وارد شده مشکلاتی وجود داشت. این بدان معناست که مشکل است بفهمیم این مداخلات به ترک سیگار در افراد بی‌خانمان کمک می‌کنند یا خیر. یافته‌های این مرور به احتمال زیاد با مطالعات جدید تغییر خواهند کرد.
شواهد کافی برای ارزیابی اثرات هرگونه مداخله در ترک سیگار به ویژه در افراد بی‌خانمان، وجود ندارد. اگرچه شواهدی هست که نشان می‌دهد مداخلات متمرکز بر رفتار برای ترک سیگار در مقایسه با مداخلات کمتر متمرکز، منافع متوسطی به همراه دارند، سطح اطمینان ما به این شواهد بسیار پائین بود، به این معنی که تحقیقات بیشتر می‌تواند این اثر را تقویت یا تضعیف کند. شواهد کافی برای ارزیابی اینکه تامین حمایت از ترک دخانیات و اثرات آن بر تلاش برای ترک، تأثیری بر سلامت روان یا سایر پیامدهای مصرف مواد در افراد بی‌خانمان دارد یا خیر، وجود ندارد. اگرچه هیچ دلیلی وجود ندارد که باور کنیم عملکرد درمان‌های استاندارد ترک دخانیات در افراد بی‌خانمان، متفاوت از جمعیت عمومی است، این یافته‌ها نیاز به انجام مطالعاتی را با کیفیت بالا نشان می‌دهند که به روش‌های بیشتری برای تقویت و حمایت از افراد بی‌خانمان در مواجهه با چالش‌های روزانه خود در این زمینه بپردازند. این مطالعات باید قدرت کافی داشته باشند و تلاش کنند تا شرکتکنندگان برای پیگیری طولانی‌مدت حداقل شش ماه حفظ شوند. مطالعات همچنین باید به بررسی مداخلاتی بپردازند که دسترسی افراد را به خدمات ترک افزایش داده، و تأثیرات اجتماعی و محیطی استفاده از دخانیات را میان افراد بی‌خانمان ارزیابی کنند. نهایتا، مطالعات باید تأثیر ترک سیگار را بر سلامت روان و پیامدهای مصرف مواد بررسی کنند.
افراد بی‌خانمان میزان بالای مصرف دخانیات را دارند و موانع قابل توجهی را پیش‌روی خود برای قطع مصرف سیگار می‌بینند. شرایط ناشی از مصرف دخانیات از مهم‌ترین دلایل موربیدیتی و مورتالیتی میان افراد بی‌خانمان است، که نیاز فوری را به اعمال مداخلاتی برای کاهش بار (burden) مصرف دخانیات در این جمعیت نشان می‌دهد.
ارزیابی اینکه مداخلات طراحی شده برای بهبود دسترسی به مداخلات ترک دخانیات در بزرگسالان بی‌خانمان منجر به افزایش تعداد افراد به دنبال درمان یا تحت درمان می‌شوند یا خیر، و اینکه مداخلات طراحی شده برای کمک به ترک سیگار در بزرگسالان بی‌خانمان، منجر به افزایش پرهیز از مصرف دخانیات می‌شوند یا خیر. همچنین ارزیابی اینکه مداخلات ترک دخانیات برای بزرگسالان بی‌خانمان، تاثیری بر مصرف مواد و سلامت روان آنها دارد یا خیر.
ما در پایگاه ثبت تخصصی گروه اعتیاد به دخانیات در کاکرین؛ MEDLINE؛ Embase و PsycINFO با کلمات: بدون خانه* (*un-housed)، بی‌خانمان* (*homeless)، بدون خانه ثابت (housing instability)، ترک سیگار (smoking cessation)، اختلال مصرف دخانیات (tobacco use disorder)، سیگار بدون دود (smokeless tobacco)، جستوجو کردیم. همچنین برای شناسایی مطالعات منتشر نشده، پایگاه‌های ثبت کارآزمایی را جستوجو کردیم. تاریخ آخرین جستوجو: 6 ژانویه 2020.
کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده‌ای را وارد کردیم که افراد بی‌خانمان سیگاری را بررسی کرده، و مداخلات متمرکز بر موارد زیر را ارزیابی کردند: 1) بهبود دسترسی به خدمات پشتیبانی مرتبط؛ 2) افزایش انگیزه برای ترک مصرف دخانیات؛ 3) کمک به افراد در دسترسی به ترک، از جمله حمایت رفتاری، داروهای ترک سیگار، مدیریت حوادث غیر-مترقبه، و مداخلات مبتنی بر برنامه یا متن؛ یا 4) تشویق افراد به تغییر مصرف به نیکوتین، به صورت طولانی مدت که دخانیات را شامل نمی‌شود. مقایسه‌‌شوندگان واجد شرایط، شامل عدم مداخله، مراقبت معمول (همانطور که توسط مطالعات تعریف شد)، یا شکل دیگری از مداخله فعال بودند.
ما روش‌های استاندارد کاکرین را دنبال کردیم. ترک سیگار در طولانی‌ترین نقطه زمانی برای هر مطالعه، براساس قصد درمان (intention-to-treat)، با استفاده از دقیق‌ترین تعریف موجود، اندازه‌گیری شد. خطر نسبی (RR) و 95% فاصله اطمینان (CIs) را برای ترک سیگار برای هر مطالعه، در صورت امکان، محاسبه کردیم. مطالعات واجد شرایط را با توجه به نوع مقایسه گروه‌بندی کردیم (تقویت مشروط (contingent reinforcement) علاوه بر مراقبت‌های معمول برای ترک سیگار؛ مداخلات ترک سیگار با شدت بیشتر در برابر شدت کمتر؛ و پشتیبانی چند-بعدی در مقابل فقط پشتیبانی از ترک سیگار)، و در صورت لزوم متاآنالیزها را با استفاده از مدل اثرات تصادفی منتل-هنزل (Mantel-Haenszel)، انجام دادیم. همچنین داده‌های مربوط به تلاش‌های صورت گرفته برای ترک سیگار، اثرات آن بر روان و شدت مصرف مواد را استخراج کردیم، و در آنجا که داده‌های کافی در دسترس بود، این پیامدها را متاآنالیز کردیم.
ما 10 مطالعه مربوط به 1634 شرکت‌کننده‌ای را که هنگام ورود، دخانیات قابل احتراق می‌کشیدند، شناسایی کردیم. یکی از مطالعات همچنان ادامه داشت. بیشتر کارآزمایی‌ها، شامل شرکت‌کنندگانی بودند که از مکان‌های مستقر در جامعه مانند پناهگاه‌ها جذب شده و در سه کارآزمایی، شرکتکنندگان از کلینیک‌ها ارجاع داده شدند. سه مطالعه در حداقل یک یا چند دامنه در معرض خطر بالای سوگیری (bias) قضاوت شدند. شواهدی را با قطعیت پائین، به دلیل وجود عدم دقت، یافتیم مبنی بر اینکه تقویت مشروط (پاداش دادن در صورت موفقیت در ترک سیگار) به علاوه مراقبت‌های معمول برای ترک سیگار، موثرتر از مراقبت‌های معمول به‌تنهایی در تشویق به ترک نیست (RR؛ 0.67؛ 95% CI؛ 0.16 تا 2.77؛ 1 کارآزمایی، 70 شرکت‌کننده). شواهدی را با قطعیت بسیار پائین، به دلیل وجود خطر سوگیری و عدم دقت، پیدا کردیم که نشان می‌داد حمایت رفتاری متمرکز بر ترک سیگار، موثرتر از مداخله مختصر، در تشویق به ترک در پیگیری شش ماهه است (RR؛ 1.64؛ 95% CI؛ 1.01 تا 2.69؛ 3 کارآزمایی، 657 شرکت‌کننده؛ I2 = 0%). شواهدی با قطعیت پائین، به دلیل وجود خطر سوگیری و عدم دقت، نشان دادند که حمایت چند-بعدی (حمایت از ترک سیگار که شامل کمک به کنار آمدن با سایر چالش‌ها یا اعتیاد نیز می‌شد) در پیشرفت ترک سیگار، برتر از حمایت هدفمند ترک سیگار نیست (RR: 0.95؛ 95% CI؛ 0.35 تا 2.61؛ 2 کارآزمایی، 146 شرکت‌کننده؛ I2 = 25%). داده‌های بیشتر در مورد این نوع مداخلات، به احتمال زیاد تفسیر ما را از این داده‌ها را تغییر می‌دهند. مطالعات منفردی که اثرات پشتیبانی پیامکی، سیگار‌های الکترونیکی یا درمان شناختی-رفتاری را بر ترک سیگار بررسی کردند، نتایج غیر-قطعی ارائه دادند. داده‌ها در مورد پیامدهای ثانویه، از جمله سلامت روان و شدت مصرف مواد، به اندازه‌ای نادر بودند که نتوانستند نتیجه‌گیری معنی‌داری را راجع به اینکه تفاوت‌های بالینی مرتبط وجود دارد یا خیر، ارایه دهند. ما هیچ مطالعه‌ای را شناسایی نکردیم که مداخلات را برای افزایش دسترسی به مراقبت‌های ترک سیگار به صراحت ارزیابی کند؛ بنابراین قادر به ارزیابی پیامد ثانویه «تعداد شرکتکنندگان تحت درمان» نبودیم.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.