پیام‌های کلیدی
شواهد کافی برای نتیجه‌گیری شفاف در مورد اینکه برنامه‌ها یا سیاست‌ها در کاهش زمان عدم-تحرک در افراد مسن موثر هستند یا خیر، وجود ندارد. این موضوع نیز نامطمئن است که این برنامه‌ها یا سیاست‌ها سلامت جسم یا روان افراد مسن را بهبود می‌بخشند یا خیر.
چرا این مرور را انجام دادیم؟
افراد مسن حدود 80% از وقت خود را بدون تحرک می‌گذرانند. زمان عدم-تحرک، مقدار زمانی است که در وضعیت نشسته یا دراز کشیدن حین بیداری صرف می‌شود. به عنوان مثال، نشستن برای تماشای تلویزیون یک رفتار بدون تحرک تلقی می‌شود. دوره‌های طولانی بدون تحرک با افزایش خطر ابتلا به چندین بیماری طولانی-مدت، ضعیف‌تر شدن، ناتوانی، نیاز به کمک در انجام کارهای روزمره و مرگ‌ومیر زودرس در ارتباط است. ما می‌خواستیم بدانیم که برنامه‌ها یا سیاست‌هایی که به منظور کمک به افراد مسن در کاهش زمان عدم-تحرک و نشسته اعمال می‌شوند، موثر هستند یا خیر. هم‌چنین می‌خواستیم بدانیم که این برنامه‌ها یا سیاست‌ها مزایایی را برای سلامت جسم یا روان به همراه دارند یا خیر.
ما چه کاری را انجام دادیم؟
بانک‌های اطلاعاتی الکترونیکی و مجلات مرتبط را برای یافتن مطالعات جست‌وجو کردیم. هر مطالعه تصادفی‌سازی شده‌ای (که در آن افراد شانس یکسان برای دریافت یا عدم دریافت مداخله دارند) را وارد مرور کردیم که سیاست‌ها یا برنامه‌هایی را برای کاهش زمان عدم-تحرک در افراد مسن (60 سال یا بالاتر) که به‌طور مستقل در جامعه زندگی می‌کنند، بررسی کردند. نتایج این مطالعات را مقایسه و خلاصه کرده و اطمینان خود را نسبت به این شواهد بر اساس عواملی مانند روش‌های انجام و حجم نمونه مطالعه رتبه‌بندی کردیم.
ما به چه نتایجی رسیدیم؟
هفت مطالعه را که در کل شامل 397 بزرگسال مسن بودند، پیدا کردیم. در تمام این مطالعات روش‌هایی برای کمک به افراد مسن در تغییر رفتار بدون تحرک بررسی شدند. این حمایت شامل طیف وسیعی از استراتژی‌ها مانند مشاوره، تعیین هدف و جلسات اطلاع‌رسانی بود. برخی از مطالعات از تکنولوژی ثبت رفتار، مانند نظارت فعال، استفاده کردند. هیچ مطالعه‌ای را پیدا نکردیم که تغییرات محیط طبیعی، محیط ساخته شده، محیط اجتماعی فرد، یا محل زندگی افراد مسن را بررسی کرده باشد. هیچ مطالعه‌ای را نیافتیم که تاثیر تغییر سیاست‌ها و قوانینی را بررسی کرده باشند که بر رفتار بدون تحرک سالمندان تاثیر می‌گذارند. هیچ مطالعه‌ای پیدا نشد که بررسی کرده باشد مزایا و استفاده از برنامه، حداقل ارزش پرداخت شده را برای آنها دارد یا خیر. هیچ کدام از این مطالعات تاثیرات ناخواسته را گزارش نکردند.
محدودیت‌های شواهد چه هستند؟
به دلیل کم بودن حجم نمونه و به این دلیل که برخی از مطالعات به روش‌هایی انجام شدند که ممکن است خطاهایی در نتایج آنها وارد شده باشد، به این یافته‌ها فقط اطمینان کمی داریم. این یافته‌ها هم‌چنین نتایج حاصل از مطالعاتی را ترکیب کردند که از معیارهای خود-گزارشی زمان بدون تحرک همراه با معیارهای مبتنی بر دستگاه استفاده کردند.
این شواهد تا چه زمانی به‌روز است؟
شواهد تا ژانویه 2021 به‌روز است.
مشخص نیست که مداخلات برای کاهش رفتار عدم-تحرک در کاهش زمان بدون تحرک در بزرگسالان مسن ساکن جامعه موثر است یا خیر. ما مطمئن نیستیم که این مداخلات تاثیری بر سلامت جسم یا روان افراد مسن ساکن در جامعه بر جای می‌گذارد یا خیر. مطالعات اندکی انجام شده، و قطعیت شواهد عمدتا به دلیل ناهمگونی در یافته‌ها و عدم-دقت، در سطح بسیار پائین تا پائین است. مطالعات آینده باید مداخلاتی را با هدف اصلاح محیط، سیاست‌ها و هنجارهای اجتماعی و فرهنگی در نظر بگیرند. در مطالعات آینده هم‌چنین باید از معیارهای زمان تحرک مبتنی بر دستگاه استفاده شود، حجم نمونه‌های بزرگ‌تری به کار گرفته شوند، و اطلاعاتی در مورد کیفیت زندگی، هزینه-اثربخشی، و داده‌های مربوط به حوادث جانبی گردآوری شوند.
افراد مسن کم-تحرک‌ترین بخش جامعه هستند، که اغلب بیش از 8.5 ساعت در روز می‌نشینند. مقادیر زیادی از زمانی که بدون تحرک سپری می‌شود، به صورت زمان سپری شده در وضعیت نشسته یا خوابیده بدون صرف انرژی تعریف شده، و با افزایش خطر بیماری‌های مزمن، ضعف، از دست دادن عملکرد، از کار افتادگی، انزوای اجتماعی و مرگ‌ومیر زودرس مرتبط است.
ارزیابی اثربخشی مداخلات با هدف کاهش رفتار بدون تحرک میان افراد مسنی که به‌طور مستقل در جامعه زندگی می‌کنند، در مقایسه با شرایط کنترل شامل عدم-مداخله یا مداخلاتی که رفتار بدون تحرک را هدف قرار نمی‌دهند.
پایگاه ثبت مرکزی کارآزمایی‌های کنترل شده کاکرین (CENTRAL)؛ بانک‌های اطلاعاتی MEDLINE؛ Embase؛ CINAHL؛ PsycINFO؛ PEDro؛ EPPI-Center (پایگاه ثبت کارآزمایی Promoting Health Interventions (TRoPHI) و Obesity and Sedentary behaviour Database)؛ WHO ICTRP و ClinicalTrials.gov را تا 18 ژانویه 2021 جست‌وجو کردیم. هم‌چنین فهرست منابع مقالات وارد شده را غربالگری کردیم و برای شناسایی مطالعات بیشتر با نویسندگان مطالعه تماس گرفتیم.
کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده (randomised controlled trials; RCTs) و RCTهای خوشه‌ای را وارد کردیم. مداخلات هدفمندی را وارد کردیم را برای کاهش زمان عدم-تحرک در افراد مسن (60 ساله یا بالاتر) که به‌طور مستقل در جامعه زندگی می‌کنند، طراحی شدند. مطالعاتی را وارد کردیم که برخی از شرکت‌کنندگان آنها کوموربیدیتی‌های متعدد داشتند، اما مداخلاتی را که به‌طور خاص برای جمعیت‌های بالینی اعمال شدند (به عنوان مثال بازماندگان سکته مغزی) از مطالعه خارج کردیم.
دو نویسنده مرور به‌طور مستقل از هم عناوین و چکیده مقالات و مقالات تمام متن را برای تعیین واجد شرایط بودن مطالعه غربالگری کردند. دو نویسنده مرور به‌طور مستقل از هم داده‌ها را استخراج و خطر سوگیری (bias) را ارزیابی کردند. برای به دست آوردن داده‌های بیشتر، در صورت لزوم، با نویسندگان تماس گرفتیم. اختلاف‌نظرها در غربالگری مطالعه یا استخراج داده‌ها توسط نویسنده سوم مرور حل شد.
هفت مطالعه را وارد این مرور کردیم، شش مورد RCT و یک مورد RCT-خوشه‌ای با مجموع 397 شرکت‌کننده بودند. اکثر شرکت‌کنندگان زن (284 = n)، سفیدپوست و دارای تحصیلات عالی بودند. کارآزمایی‌ها در کشورهایی با سطح درآمد بالا انجام شدند. همه مطالعات با استفاده از ترکیبی از تکنیک‌های تغییر رفتار مانند تعیین هدف، آموزش، و پایش رفتار یا ارائه بازخورد، مداخلات تغییر رفتار فردی را ارزیابی کردند. چهار مورد از هفت مطالعه نیز پیامدهای ثانویه را اندازه‌گیری کردند. منابع اصلی سوگیری مربوط بودند به سوگیری انتخاب (N = 2)، سوگیری عملکرد (N = 6)، کورسازی ارزیابی پیامد (N = 2)، و داده‌های ناقص پیامد (N = 2) و گزارش‌دهی انتخابی (N = 1). خطر کلی سوگیری به صورت نامشخص ارزیابی شد.
پیامدهای اولیه
شواهد نشان می‌دهد که مداخلات برای تغییر رفتار بدون تحرک در افراد مسن ساکن در جامعه ممکن است زمان عدم-تحرک را کاهش دهد (تفاوت میانگین (MD): 44.91- دقیقه/روز؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 93.13- تا 3.32؛ 397 شرکت‌کننده؛ 7 مطالعه؛ I2 = 73%؛ شواهد با قطعیت پائین). ما نمی‌توانیم شواهد مربوط به تاثیر مداخلات را بر وقفه در رفتار عدم-تحرک یا زمان سپری شده را در موقعیت‌های خاص مانند زمان تماشای تلویزیون تجمیع کنیم، زیرا داده‌های مربوط به این پیامدها فقط از یک مطالعه به دست آمدند.
پیامدهای ثانویه
ما مطمئن نیستیم که مداخلات برای کاهش رفتار عدم-تحرک تاثیری بر پیامدهای سلامت جسم یا روان افراد مسن ساکن در جامعه دارد یا خیر. توانستیم داده‌های مربوط به پیامدهای زیر را تجمیع کنیم.
• عملکرد فیزیکی (نمره باتری عملکرد فیزیکی کوتاه (Short Physical Performance Battery; SPPB) با MD معادل 0.14؛ 95% CI؛ 0.38- تا 0.66؛ نمره بالاتر مطلوب است؛ 98 شرکت‌کننده؛ 2 مطالعه؛ I2 = 26%؛ شواهد با قطعیت پائین).
• اندازه دور کمر (MD؛ 1.14 سانتی‌متر؛ 95% CI؛ 1.64- تا 3.93؛ 100 شرکت‌کننده؛ 2 مطالعه؛ I2 = 0%؛ شواهد با قطعیت پائین).
• تناسب اندام (MD؛ 5.16- متر در تست پیاده‌روی 6-دقیقه‌ای؛ 95% CI؛ 36.49- تا 26.17؛ نمره بالاتر مطلوب است؛ 80 شرکت‌کننده؛ 2 مطالعه؛ I2 = 29%؛ شواهد با قطعیت پائین).
• فشار خون: سیستولیک (MD؛ 3.91- میلی‌متر جیوه؛ 95% CI؛ 10.95- تا 3.13؛ 138 شرکت‌کننده؛ 3 مطالعه؛ I2 = 73%؛ شواهد با قطعیت بسیار پائین) و دیاستولیک (MD؛ 0.06- میلی‌متر جیوه؛ 95% CI؛ 5.72- تا 5.60؛ 138 شرکت‌کننده؛ 3 مطالعه؛ I2 = 97%؛ شواهد با قطعیت بسیار پائین).
• سطح گلوکز خون (MD؛ 2.20 میلی‌گرم/دسی‌لیتر؛ 95% CI؛ 6.46- تا 10.86؛ 100 شرکت‌کننده؛ 2 مطالعه؛ I2 = 0%؛ شواهد با قطعیت پائین).
هیچ داده‌ای در مورد عملکرد شناختی، هزینه-اثربخشی مداخله، یا عوارض جانبی در دسترس نبود.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.