موضوع چیست؟
تعداد فزاینده‌ای از بیماران مبتلا به بیماری مزمن کلیوی نیاز به همودیالیز (haemodialysis; HD) دارند. هنگامی که کلیه‌ها قادر به خارج کردن مواد زائد از خون نباشند، از HD برای پاک‌سازی خون و خروج آب اضافه از طریق دستگاه دیالیز استفاده می‌شود. هیپوتانسیون حین دیالیز (intradialytic hypotension; IDH)، عارضه شایع HD است که با افت ناگهانی در فشار خون (blood pressure; BP) همراه با علائم فشار خون پائین مانند سرگیجه، ضعف، تهوع و خستگی شناخته می‌شود، و عامل خطر موربیدیتی و مرگ‌ومیر قلبی‌عروقی است. به‌طور کلی، کاهش دمای بدن با انقباض عروق و افزایش فشار خون ارتباط دارد. با این حال، دمای محلول دیالیز که به صورت گسترده‌ای استفاده می‌شود، 37 درجه سانتی‌گراد است و احتمال دارد دمای بدن در طول دیالیز استاندارد افزایش یابد. رفع گرما با محلول دیالیز خنک ممکن است برای پایداری همودینامیک (haemodynamic) سودمند باشد. علاوه بر این، کاهش ثابت تجربی دمای محلول دیالیز، ساده و اعمال آن در عملکرد روزمره آسان است، هرچند می‌تواند ناراحتی بیمار را مانند احساس سرما، لرز و علائم مرتبط افزایش دهد.
ما چه کردیم؟
ما همه داده‌های حاصل از مطالعات مربوط به بیماران مبتلا به CKD نیازمند HD را گردآوری کردیم که اطلاعات را درباره IDH، نرخ ناراحتی و سایر پیامدهای مهم گزارش کردند. ما 25 مطالعه را شامل 712 شرکت‌کننده در این مرور وارد کردیم، و برای برآورد اثر خنک کردن محلول همودیالیز، متاآنالیز انجام دادیم.
ما چه چیزی را یافتیم؟
کیفیت مطالعات وارد شده به دلیل خطر سوگیری (bias)، حجم نمونه کوچک، و فقدان اطلاعات، به‌طور کلی بسیار پائین بود.
ما شواهدی را با کیفیت بسیار پائین یافتیم که کاهش دمای محلول دیالیز ثابت، بروز IDH را در مقایسه با محلول دیالیز استاندارد کاهش داده و نرخ ناراحتی را افزایش می‌دهد. هنگامی که ناراحتی بیمار حداقل است، کاهش دمای محلول دیالیز ممکن است گزینه‌ای برای کاهش IDH باشد. با این حال، هیچ مطالعه‌ای پیامدهای طولانی‌مدت را مانند مرگ یا اختلالات قلبی گزارش نکرد.
نتیجه‌گیری‌ها
داده‌های محدودی وجود دارد که نشان می‌دهد ممکن است کاهش دمای محلول دیالیز از IDH پیشگیری کند، اما نتیجه‌گیری بسیار نامشخص است. نیاز به انجام مطالعات بزرگتری مربوط به اندازه‌گیری پیامدهای مهم مانند IDH یا مرگ‌ومیر برای بیماران HD جهت ارزیابی تاثیر کاهش دمای محلول دیالیز وجود دارد.
کاهش دمای محلول دیالیز ممکن است از IDH پیشگیری کند، اما نتیجه‌گیری نامشخص است. نیاز به انجام مطالعات بزرگتری با اندازه‌گیری پیامدهای مهم برای بیماران HD جهت ارزیابی تاثیر کاهش دمای محلول همودیالیز وجود دارد. امکان دارد شش مطالعه در حال انجام، شواهد مورد نیاز را با کیفیت بالا در آینده فراهم کنند.
هیپوتانسیون حین دیالیز (intradialytic hypotension; IDH)، یک عارضه شایع همودیالیز (haemodialysis; HD) و عامل خطر موربیدیتی و مرگ‌ومیر قلبی‌عروقی است. مطالعات بالینی مختلف نشان دادند که کاهش دمای محلول دیالیز مانند کاهش ثابت دمای محلول دیالیز یا محلول دیالیز ایزوترمال (isothermal) با استفاده از یک سیستم بیوفیدبک (biofeedback)، ممکن است نرخ IDH را بهبود بخشد.
هدف این مرور، ارزیابی منافع و مضرات کاهش دمای محلول دیالیز برای IDH میان بیماران مبتلا به بیماری مزمن کلیوی نیازمند HD در مقایسه با دمای استاندارد محلول دیالیز بود.
ما در پایگاه ثبت تخصصی گروه کلیه و پیوند در کاکرین تا 14 می 2019 از طریق تماس با کارشناس اطلاعات , با استفاده از عبارات جست‌وجوی مرتبط با این مرور، جست‌وجو را انجام دادیم. مطالعات در پایگاه ثبت از طریق جست‌وجو‌ها در CENTRAL؛ MEDLINE؛ Embase؛ مجموعه مقالات کنفرانس، پورتال جست‌وجوی پایگاه ثبت بین‌المللی کارآزمایی‌های بالینی (ICTRP) و ClinicalTrials.gov شناسایی شدند.
همه کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده (randomised controlled trials; RCTs)، RCTهای متقاطع، RCTهای خوشه‌ای و شبه-RCTها در این مرور وارد شدند.
دو نویسنده مرور به‌طور مستقل از هم، اطلاعات را شامل شرکت‌کنندگان، مداخلات، پیامدها، روش‌های مطالعه و خطرهای سوگیری (bias) استخراج کردند. از مدل اثرات تصادفی برای انجام سنتز کمّی (quantitative synthesis) شواهد استفاده کردیم. خطرهای سوگیری را برای هر مطالعه با استفاده از ابزار «خطر سوگیری» کاکرین ارزیابی کردیم. قطعیت شواهد را با بهره‌گیری از درجهبندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (GRADE) ارزیابی کردیم.
ما 25 مطالعه (712 شرکت‌کننده) را وارد کردیم. سه مطالعه RCTهای موازی و بقیه RCTهای متقاطع بودند. نوزده مطالعه کاهش ثابت دمای محلول دیالیز (زیر 36 درجه سانتی‌گراد) و دمای استاندارد محلول دیالیز (37 درجه سانتی‌گراد تا 37.5 درجه سانتی‌گراد) را مقایسه کردند. خطر سوگیری در اغلب مطالعات نامعلوم یا بالا بود. مشخص نیست که کاهش ثابت دمای محلول دیالیز در قیاس با دمای استاندارد محلول دیالیز، نرخ IDH را بهبود می‌بخشد یا خیر (8 مطالعه؛ 153 شرکت‌کننده: نسبت میزان (rate ratio): 0.52؛ 95% CI؛ 0.34 تا 0.80؛ شواهد با قطعیت بسیار پائین)؛ با این حال، ممکن است نرخ ناراحتی را در مقایسه با دمای استاندارد محلول دیالیز افزایش دهد (4 مطالعه؛ 161 شرکت‌کننده: نسبت میزان: 8.31؛ 95% CI؛ 1.86 تا 37.12؛ شواهد با قطعیت بسیار پائین). ترک مطالعه به علت عوارض جانبی گزارش نشد. هیچ مطالعه‌ای مرگ‌ومیر، سندرم حاد عروق کرونر (acute coronary syndrome) یا استروک را ذکر نکرد.
سه مطالعه محلول دیالیز ایزوترمال و thermoneutral را مقایسه کردند. ممکن است محلول دیالیز ایزوترمال، نرخ IDH را در قیاس با محلول همودیالیز thermoneutral بهبود ببخشد (2 مطالعه؛ 133 شرکت‌کننده: نسبت میزان: 0.68؛ 95% CI؛ 0.60 تا 0.76؛ I2 = 0%؛ شواهد با قطعیت بسیار پائین). هیچ گزارشی از میزان ناراحتی (1 مطالعه) یا ترک مطالعه به خاطر عوارض جانبی وجود نداشت (2 مطالعه). هیچ مطالعه‌ای مرگ‌ومیر، سندرم حاد عروق کرونر (acute coronary syndrome) یا استروک را ذکر نکرد.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.