موضوع چیست؟
پیوند ریه اغلب آخرین گزینه درمانی در افراد مبتلا به بیماری‌های مزمن ریوی است. پیشنهاد می‌شود بیمارانی که پیوند ریه انجام داده‌اند، به منظور تسریع روند بهبود خود، تمرینات ورزشی را انجام دهند. این کار به بازگشت آنها به فعالیت‌های معمول و بهبود کیفیت زندگی‌شان کمک می‌کند. با این حال، مزایای دقیق تمرینات ورزشی برای این دسته از بیماران مشخص نیست و در حال حاضر هیچ دستورالعمل روشنی برای توصیه به نحوه انجام آنها وجود ندارد.
ما چه کاری را انجام دادیم؟
بانک‌های اطلاعاتی الکترونیکی و رکوردهای مطالعات بالینی را جست‌وجو کرده و منابع پژوهش‌های مرتبط با این موضوع را مرور کردیم. هدف ما شناسایی مطالعاتی بود که به درک تاثیرات این تمرینات در بزرگسالان دریافت‌کننده پیوند ریه کمک کنند. کیفیت مطالعات وارد شده را در این مرور نیز ارزیابی کردیم.
ما به چه نتایجی رسیدیم؟
هشت مطالعه را پیدا کردیم که با معیارهای لازم برای ورود به این مرور مطابقت داشتند. دو مطالعه، تمرینات مقاومتی را با مراقبت معمول یا عدم انجام تمرینات ورزشی، سه مطالعه تمرینات مقاومتی را با نوع دیگری از تمرینات مقاومتی، دو مطالعه، تمرینات ورزشی چند-حالته (چند تمرین ورزشی مختلف) را با مراقبت معمول یا عدم انجام تمرین ورزشی مقایسه کردند؛ و یک مطالعه همان برنامه تمرینات ورزشی چند-حالته را که به مدت 7 و 14 هفته انجام شدند، با همدیگر مقایسه کرد.
در مورد تاثیرات این تمرین‌ها برای هر یک از پیامدهای خود بسیار نامطمئن هستیم. در حالی که برخی از مطالعات بهبود مسافت طی شده را در 6 دقیقه (ورزش در برابر عدم ورزش، برنامه‌های مختلف ورزشی)، قدرت عضلانی (ورزش یا ورزش چند-حالته در برابر عدم ورزش) و تراکم مواد معدنی استخوان (ورزش در برابر عدم ورزش) را گزارش کردند، اکثر آنها هیچ تفاوتی را در حوادث جانبی، کیفیت زندگی، عملکرد ریوی یا خطر مرگ‌ومیر نشان ندادند.
کیفیت شواهد حاصل از مطالعات وارد شده بسیار پائین بود. به دلیل ماهیت مداخلات فیزیکی، شرکت‌کنندگان و پرسنل مطالعه نسبت به درمان دریافت شده کورسازی نشدند و سوگیری گزارش‌دهی وجود داشت. علاوه بر این، همه تخمین‌های ارائه شده درباره نتایج عمدتا به دلیل تعداد کم شرکت‌کنندگان غیر-دقیق بودند.
نتیجه‌گیری‌ها
در بزرگسالانی که تحت پیوند ریه قرار می‌گیرند، شواهد در مورد تاثیرات تمرینات ورزشی از نظر حداکثر عملکرد ورزشی و ظرفیت آن، HRQoL و بی‌خطری آنها بسیار نامطمئن است، که دلیل آن به ارائه تخمین‌های بسیار غیر-دقیق از تاثیرات و خطر بالای سوگیری بازمی‌گردد.
در بزرگسالانی که تحت پیوند ریه قرار می‌گیرند، شواهد در مورد تاثیرات تمرینات ورزشی از نظر حداکثر عملکرد ورزشی و ظرفیت آن، HRQoL و بی‌خطری آنها بسیار نامطمئن است، که دلیل آن به ارائه تخمین‌های بسیار غیر-دقیق از تاثیرات و خطر بالای سوگیری بازمی‌گردد.
پیوند ریه گزینه نهایی درمان برای افرادی است که در مرحله نهایی بیماری‌های تنفسی قرار دارند. شواهد نشان می‌دهد که تمرینات ورزشی ممکن است به تسریع روند بهبودی جسمانی در بزرگسالان تحت پیوند ریه، و کاهش یا بهبود اختلالات ناشی از عدم فعالیت بدنی در هر دو مرحله قبل و پس از پیوند کمک کنند. با این وجود، دستورالعمل‌های دقیقی در مورد چگونگی انجام این تمرینات در این زیر-مجموعه خاص وجود ندارد.
تعیین مزایا و بی‌خطری (safety) تمرینات ورزشی در بیماران بزرگسالی که پیوند ریه انجام داده‌اند، اندازه‌گیری حداکثر عملکرد ورزشی و ظرفیت آن، کیفیت زندگی مرتبط با سلامت؛ حوادث جانبی؛ بستری مجدد بیمار؛ عملکرد ریوی؛ قدرت عضلانی؛ شکستگی پاتولوژیک استخوان؛ بازگشت به فعالیت‌های عادی و مرگ‌ومیر.
با استفاده از اصطلاحات جست‌وجوی مرتبط با این مرور، به جست‌وجو در پایگاه ثبت مطالعات گروه کلیه و پیوند در کاکرین (CKTR) تا 6 اکتبر 2020 پرداختیم. مطالعات در CKTR از طریق جست‌وجوها در CENTRAL؛ MEDLINE و EMBASE؛ خلاصه مقالات کنفرانس‌ها؛ پورتال جست‌وجوی پایگاه ثبت بین‌المللی کارآزمایی‌های بالینی (ICTRP) و ClinicalTrials.gov شناسایی شدند.
کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده‌ای (randomised controlled trials; RCTs) وارد مرور شدند که به مقایسه تمرینات ورزشی با مراقبت معمول یا عدم تمرین ورزشی، یا برنامه تمرینی ورزشی دیگر از نظر دوز، روش، طول برنامه، یا استفاده از وسایل ورزشی حمایتی پرداختند. جمعیت مطالعه متشکل از شرکت‌کنندگان بالای 18 سالی بود که تحت پیوند ریه صرف‌نظر از پاتولوژی تنفسی زمینه‌ای خود قرار گرفتند.
دو نویسنده به‌طور مستقل از هم تمام رکوردهای شناسایی شده را توسط راهبرد جست‌وجو مرور کرده و مطالعاتی را انتخاب کردند با معیارهای واجد شرایط بودن برای ورود به این مرور مطابقت داشتند. در مرحله اول، اختلافات با اجماع نظر برطرف شد و در صورتی که امکان‌پذیر نبود، این تصمیم توسط نویسنده سوم مرور گرفته شد. همان نویسندگان به‌طور مستقل از هم داده‌های پیامد را از مطالعات وارد شده استخراج و خطر سوگیری (bias) را ارزیابی کردند. قطعیت شواهد با استفاده از رویکرد درجهبندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (Grading of Recommendations Assessment, Development and Evaluation; GRADE) ارزیابی شد.
در مجموع، هشت RCT (438 شرکت‌کننده) در این مرور وارد شدند. میانه (median) حجم نمونه 60 شرکت‌کننده، و بین 16 تا 83 شرکت‌کننده متغیر بود. میانگین سنی شرکت‌کنندگان 54.9 سال و 51.9% از آنها مرد بودند. میانه مدت زمان برنامه‌های تمرینات ورزشی برای گروه‌های تحت مداخله 13 هفته، و میانه دوره آموزش در گروه‌های کنترل فعال چهار هفته بود. به‌طور کلی سطح خطر سوگیری (bias) بالا بود، که عمدتا به ناتوانی در کورسازی شرکت‌کنندگان مطالعه و گزارش‌دهی انتخابی از نتایج بازمی‌گشت.
با توجه به تعداد کم مطالعات وارد شده در این مرور، و ناهمگونی مداخله و پیامدها، یک تخمین خلاصه از نتایج به دست نیاوردیم.
دو مطالعه که تمرینات مقاومتی را با عدم انجام ورزش مقایسه کردند، افزایش قدرت عضلانی و تراکم مواد معدنی استخوان (پیامد جایگزین برای شکستگی‌های پاتولوژیک استخوان) را با تمرینات ورزشی گزارش کردند (P > 0.05)، اما هیچ تفاوتی در حوادث جانبی مشاهده نشد. ظرفیت ورزش، کیفیت زندگی مرتبط با سلامت (HRQoL)، عملکرد ریوی، و مرگ‌ومیر (به هر علتی) گزارش نشدند.
سه مطالعه دو نوع متفاوت را از برنامه تمرینات مقاومتی با هم مقایسه کردند. دو مطالعه به مقایسه اسکات (squats) با استفاده از دستگاه پلت‌فرم ارتعاشی (WBVT) در مقابل اسکات روی زمین مسطح پرداخته و بهبود تست پیاده‌روی 6-دقیقه‌ای (6MWT) را با WBVT گزارش کردند (28.4 متر؛ 95% CI؛ 3 تا 53.7؛ P = 0.029؛ و 28.3 متر؛ 95% CI؛ 10.0 تا 46.6؛ P < 0.05). برنامه ورزشی اندام فوقانی تحت نظارت (supervised upper limb exercise; SULP) در مقایسه با برنامه ورزشی اندام فوقانی بدون نظارت (no supervised upper limb exercise; NULP) باعث بهبود 6MWT در 6 ماه شد (گروه SULP: 561.2 ± 83.6 متر؛ گروه NULP: 503.5 ± 115.2 متر؛ P = 0.01). هیچ تفاوتی در HRQoL، حوادث جانبی، قدرت عضلانی، یا مرگ‌ومیر (به هر علتی) وجود نداشت. عملکرد ریوی و شکستگی‌های پاتولوژیک استخوانی گزارش نشدند.
دو مطالعه که به مقایسه تمرینات ورزشی چند-حالته با عدم انجام ورزش پرداختند، بهبودی 6MWT را در 3 ماه (0.008 = P) و در 12 ماه پس از پیوند (0.002 = P) و قدرت عضلانی (نیروی عضلات چهارسر ران (0.001 = P)؛ حداکثر فشار پا (P = 0.047)) را با ورزش چند-حالته گزارش کردند، اما هیچ بهبودی را در HRQoL، حوادث جانبی، عملکرد ریه، شکستگی‌های پاتولوژیک استخوان (نمره T مهره‌های کمری) یا مرگ‌ومیر (به هر علتی) مشاهده نکردند.
یک مطالعه که برنامه‌های ورزشی چند-حالته را در 7 و 14 هفته مقایسه کرد، هیچ تفاوتی را در 6MWT؛ HRQoL، حوادث جانبی، عملکرد ریوی، قدرت عضلانی یا مرگ‌ومیر (به هر علتی) گزارش نکرد. شکستگی‌های پاتولوژیک استخوانی گزارش نشدند.
با توجه به معیارهای GRADE، قطعیت شواهد را بسیار پائین ارزیابی کردیم، عمدتا به دلیل خطر سوگیری (bias) بالا و عدم-دقت جدی.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.