وزن سالم چقدر است؟
شاخص توده بدنی (body mass index; BMI) نشان می‌دهد که افراد وزن سالمی نسبت به قد خود دارند یا خیر. اندازه BMI در طیف 18 تا 25 وزن سالم را نشان می‌دهد، BMI بالای 25 حاکی از وجود اضافه وزن، و BMI بالای 30 نشان دهنده چاقی است.
سرطان پستان و وزن
در افرادی که BMI بالای 25 دارند، احتمال عود سرطان پستان وجود دارد. چاقی می‌تواند کیفیت زندگی (بهزیستی (well-being)) افراد را نیز تحت تاثیر قرار داده و منجر به بروز شرایط جدی و تهدید کننده زندگی شود، مانند دیابت نوع 2، بیماری عروق کرونری قلب، و سکته مغزی. پس از درمان موفقیت‌آمیز سرطان پستان، به افرادی که BMI بالای 25 دارند، توصیه می‌شود وزن خود را کاهش دهند.
کاهش وزن
متداول‌ترین روش برای کم کردن وزن، کاهش تعداد کالری‌های خورده شده و افزایش فعالیت بدنی است. تبعیت از یک رژیم غذایی سالم و کم‌کالری همراه با انجام ورزش منظم ممکن است با حمایت روانی‌اجتماعی همراه شود. برخی از برنامه‌های کاهش وزن شامل هر سه عنصر فوق هستند.
چرا این مرور کاکرین را انجام دادیم؟
ما می‌خواستیم مشخص کنیم که کدام یک از برنامه‌های کاهش وزن عملکرد بهتری برای کمک به بازماندگان سرطان پستان دارای اضافه وزن و چاقی دارند؛ و اینکه این برنامه‌ها برای بیماران مزیت دارند یا اثرات ناخواسته.
ما چه کاری را انجام دادیم؟
ما به دنبال مطالعاتی بودیم که برنامه‌های کاهش وزن را در بازماندگان مرحله اولیه سرطان پستان و با BMI بالای 25 که هیچ شواهدی مبنی بر بازگشت سرطان در آنها وجود نداشت، ارزیابی کردند. ما در جست‌وجوی مطالعات تصادفی‌سازی و کنترل شده‌ای بودیم، که در آنها برنامه‌ها به‌طور تصادفی برای افراد اختصاص یافتند. این نوع مطالعه معمولا معتبرترین شواهد را در مورد تاثیرات یک برنامه ارائه می‌دهد.
ما می‌خواستیم بدانیم که برنامه‌های کاهش وزن چه تأثیری بر موارد زیر می‌گذارند:
- طول عمر افراد؛
- احتمال عود سرطان پستان؛
- مدت زمانی که تا عود سرطان طول می‌کشد؛
- تعداد افراد فوت شده؛
- وزن بدن؛
- اندازه دور کمر؛
- کیفیت زندگی (بهزیستی) افراد؛ یا
- عوارض ناخواسته.
تاریخ جست‌وجو: شواهدی را که تا جون سال 2019 منتشر شده بودند، وارد کردیم.
آنچه ما پیدا کردیم
ما 20 مطالعه مرتبط را در 2028 زن پیدا کردیم. این مطالعات، مشارکت افراد را در یک برنامه کاهش وزن با عدم شرکت در برنامه، اما دریافت مراقبت‌های معمول، درمان دارونما (placebo) (ساختگی)، نوع دیگری از برنامه کاهش وزن، اطلاعات مکتوب، یا قرار گرفتن در لیست انتظار، مقایسه کردند. همه برنامه‌ها شامل تغییرات رژیم غذایی بودند؛ برخی مطالعات اینها را با ورزش یا حمایت روانی‌اجتماعی، یا هر دو، ترکیب کردند.
بیشتر مطالعات در ایالات متحده انجام شدند. برنامه‌های کاهش وزن از دو هفته تا دو سال به طول انجامیدند؛ افراد شرکت‌کننده پس از شروع برنامه خود از سه ماه تا 36 ماه پیگیری شدند.
هیچ یک از مطالعات نتایج را برای: طول عمر افراد؛ یا مدت زمانی که تا عود سرطان طول می‌کشد، یا تعداد افراد فوت شده، گزارش نکردند. مطالعات اندکی در مورد تأثیر برنامه‌های کاهش وزن بر عود سرطان پستان به ارائه گزارش پرداختند.
نتایج مرور ما چه هستند؟
بازماندگان سرطان پستان با BMI بیش از 25 که در برنامه کاهش وزن شرکت کردند، در مقایسه با افرادی که در این برنامه‌ها شرکت نداشتند، ممکن است:
- کاهش وزن بیشتری داشته باشند؛
- کاهش بیشتری در اندازه دور کمر و BMI خود داشته باشند؛ و
- بهزیستی آنها بهبود یابد.
شرکت در یک برنامه کاهش وزن اثرات ناخواسته بیشتری ایجاد نکرد.
به نظر می‌رسد برنامه‌های ترکیبی از رژیم غذایی با ورزش یا حمایت روانی‌اجتماعی، یا هر دو، بیش از برنامه‌هایی که فقط شامل تغییرات رژیم غذایی هستند، باعث کاهش وزن و اندازه دور کمر شوند.
قطعیت نتایج
اعتماد ما به این نتایج عمدتا در سطح پائینی قرار دارند. در روش‌های طراحی و انجام برخی از مطالعات محدودیت‌هایی وجود داشت، و افراد شرکت‌کننده و کسانی که آنها را ارزیابی می‌کردند، می‌دانستند چه افرادی چه درمان‌هایی را دریافت می‌کنند، که این می‌تواند بر نتایج مطالعه تأثیر بگذارد.
نتیجه‌گیری‌‌ها
برنامه‌های کاهش وزن ممکن است به بازماندگان سرطان پستان که دارای اضافه وزن و چاقی هستند، کمک کنند تا بدون افزایش اثرات ناخواسته، وزن خود را کاهش دهند، BMI و اندازه دور کمر را کم کنند، و شاید کیفیت زندگی خود را بهبود ببخشند. ما شواهدی را در مورد اینکه این برنامه‌ها می‌توانند به افراد کمک کنند تا طول عمر بیشتری داشته، یا عود سرطان پستان را به تأخیر بی‌اندازند یا خیر، پیدا نکردیم.
ما به انجام مطالعات بیشتری نیاز داریم تا دریابیم کدام یک از برنامه‌های کاهش وزن بیشترین کمک را به بازماندگان سرطان پستان برای کاهش وزن می‌کنند، و این برنامه‌ها به افراد کمک می‌کنند تا عمر طولانی‌تری داشته باشند یا خیر.
به نظر می‌رسد مداخلات کاهش وزن، به ویژه مداخلات چند-حالته (شامل رژیم غذایی، ورزش و حمایت روانی‌اجتماعی)، در افراد مبتلا به سرطان پستان که اضافه وزن یا چاقی دارند، باعث کاهش وزن بدن، BMI و اندازه دور کمر و بهبود کیفیت کلی زندگی آنها می‌شوند. هیچ موردی از افزایش در عوارض جانبی مشاهده نشد. کمبود اطلاعات برای تعیین تأثیر مداخلات کاهش وزن بر میزان بقا یا عود سرطان پستان به چشم می‌خورد. این مرور بر اساس مطالعاتی با ناهمگونی قابل توجه در مورد مداخلات کاهش وزن بنا شده است. با توجه به روش‌های مورد استفاده در مطالعات وارد شده، خطر سوگیری بالا در مورد کورسازی شرکت‌کنندگان و ارزیابی‌کنندگان وجود داشت.
برای تعیین مداخله بهینه کاهش وزن و ارزیابی تأثیر کاهش وزن بر پیامدهای بقا، انجام تحقیقات بیشتری لازم است. انجام پیگیری طولانی‌مدت در مطالعات مداخله کاهش وزن لازم است تا تعیین شود تغییرات وزن پس از دوره‌های مداخله نیز پایدار باقی می‌مانند یا خیر.
مطالعات نشان می‌دهند که بازماندگان سرطان پستان با اضافه وزن و چاقی در معرض خطر بیشتر عود سرطان قرار دارند و مورتالیتی به هر علتی در آنها بالاتر است. چاقی بر کیفیت زندگی (quality of life; QOL) بازماندگان سرطان پستان تأثیر دارد و خطر ابتلا را به موربیدیتی‌های طولانی‌مدت مانند دیابت نوع 2 و بیماری‌های قلبی‌عروقی افزایش می‌دهد. بسیاری از دستورالعمل‌های سرطان به بازماندگان توصیه می‌کنند وزن سالم خود را حفظ کنند اما شواهدی وجود ندارد که کدام یک از روش‌های کاهش وزن به آنها توصیه شود.
ارزیابی اثرات رویکردهای مختلف کاهش وزن بدن در بازماندگان سرطان پستان که اضافه وزن یا چاقی (شاخص توده بدن (BMI) ≥ 25 کیلوگرم/متر2) دارند.
ما جست‌وجوی خود را در پایگاه ثبت تخصصی گروه سرطان پستان در کاکرین (Cochrane Breast Cancer Group; CBCG)، MEDLINE (2012 تا جون 2019)؛ Embase (2015 تا جون 2019)؛ پایگاه ثبت مرکزی کارآزمایی‌های کنترل شده کاکرین (CENTRAL؛ شماره 6)، پلت‌فرم بین‌المللی پایگاه ثبت کارآزمایی‌های بالینی سازمان جهانی بهداشت (WHO ICTRP)، و ClinicalTrials.gov، در 17 جون 2019 انجام دادیم. از سوی دیگر در تاریخ 25 جون 2019، بانک‌های اطلاعاتی منابع علمی دانشگاهی Mainland Chinese (CNKI)؛ VIP؛ Wan Fang Data و SinoMed را جست‌وجو کردیم. منابع موجود در مطالعات مرتبط غربالگری شدند.
کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده (randomised controlled trials; RCTs)، شبه-RCTها و کارآزمایی‌های متقاطع (cross-over) تصادفی‌سازی شده‌ای را وارد کردیم که به ارزیابی مدیریت وزن بدن در بازماندگان سرطان پستان دارای اضافه وزن و چاقی (BMI ≥ 25 kg/m2) پرداختند. هدف از مداخله در این مطالعات باید کاهش وزن بوده باشد.
دو نویسنده مرور به‌طور مستقل از هم، داده‌ها را استخراج و خطر سوگیری (bias) را برای مطالعات وارد شده ارزیابی کرده، و کیفیت شواهد را با استفاده از رویکرد GRADE بررسی کردند. پیامدهای دو حالتی به صورت نسبت‌ها، با استفاده از خطر نسبی (RR) به عنوان معیار تاثیر، آنالیز شدند. زمانی که همه مطالعات پیامدهای دقیقا مشابهی را با مقیاس یکسان گزارش کردند، داده‌های پیوسته به صورت میانگین عددی با معیار تأثیر که به صورت تفاوت میانگین (MD) بین گروه‌های درمانی در تغییر نسبت به مقادیر پایه با 95% فاصله اطمینان (CI) بیان شدند، تحت آنالیز قرار گرفتند. اگر پیامدهای مشابه در مقیاس‌های مختلفی گزارش شدند، از تفاوت میانگین استاندارد شده (SMD) به عنوان معیار اثر استفاده شد. داده‌های کیفیت زندگی و نشانگرهای زیستی مرتبط با آن، در صورت موجود بودن، استخراج شدند.
ما در مجموع 20 مطالعه (شامل 23 مداخله-مقایسه) را وارد کرده و 2028 زن را آنالیز کردیم که تصادفی‌سازی شده بودند. شرکت‌کنندگان در گروه‌های آزمایشی، مداخلات کاهش وزن را با استفاده از عنصر اصلی تغییرات رژیم غذایی، جداگانه یا در ترکیب با سایر عناصر اصلی، مانند «رژیم غذایی و ورزش»، «رژیم غذایی و حمایت روانی‌اجتماعی» یا «رژیم غذایی، ورزش و حمایت روانی‌اجتماعی»، دریافت کردند. شرکت‌کنندگان در گروه‌های کنترل، با مراقبت‌های معمول، اطلاعات مکتوب یا دارونما (placebo)، یا کنترل‌های لیست انتظار پیگیری شدند. طول دوره ارائه مداخلات از 0.5 تا 24 ماه متغیر بود. طول دوره پیگیری از 3 تا 36 ماه تفاوت داشتند.
هیچ داده زمان-تا-واقعه (time-to-event) برای بقای کلی، عود سرطان پستان و بقای بدون بیماری، در دسترس نبود. داده‌های نسبتا اندکی برای عود سرطان پستان در دسترس قرار داشت (281 شرکت‌کننده از 4 مداخله-مقایسه با 14 واقعه عود؛ RR: 1.95؛ 95% CI؛ 0.68 تا 5.60؛ شواهد با کیفیت پائین) و تجزیه‌وتحلیل احتمالا قدرت کافی را نداشت.
به‌طور کلی، شواهدی را با کیفیت پائین یافتیم که مداخلات کاهش وزن برای بازماندگان سرطان پستان که دارای اضافه وزن و چاقی هستند، منجر به کاهش وزن بدن (MD؛ 2.25- کیلوگرم؛ 95% CI؛ 3.19- تا 1.3- کیلوگرم؛ 21 مداخله-مقایسه؛ 1751 زن)، شاخص توده بدنی (BMI) (MD؛ 1.08- kg/m2؛ 95% CI؛ 1.61- تا 0.56- kg/m2؛ 17 مداخله-مقایسه؛ 1353 زن)، و اندازه دور کمر (MD؛ 1.73- سانتی‌متر؛ 95% CI؛ 3.17- تا 0.29- سانتی‌متر؛ 13 مداخله-مقایسه؛ 1193 زن) شده، و کیفیت کلی زندگی را بهبود می‌بخشد (SMD: 0.74؛ 95% CI؛ 0.20 تا 1.29؛ 10 مداخله-مقایسه؛ 867 زن). هیچ افزایشی در عوارض جانبی برای زنان در گروه‌های مداخله، در مقایسه با کنترل، مشاهده نشد (RR: 0.94؛ 95% CI؛ 0.76 تا 1.17؛ 4 مداخله-مقایسه؛ 394 زن؛ شواهد با کیفیت بالا). تجزیه‌وتحلیل‌های زیرگروه نشان داد که کاهش وزن بدن، BMI و اندازه دور کمر در زنان، بدون در نظر گرفتن قومیت و وضعیت یائسگی آنها، رخ می‌دهد.
به نظر می‌رسد مداخلات کاهش وزن چند-حالته (که به ترکیب «رژیم غذایی، ورزش و حمایت روانی‌اجتماعی» اشاره دارد)، در مقایسه با فقط تغییر رژیم غذایی، باعث کاهش بیشتر وزن بدن (MD؛ 2.88- کیلوگرم؛ 95% CI؛ 3.98- تا 1.77- کیلوگرم؛ 13 مداخله-مقایسه؛ 1526 شرکت‌کننده)، BMI (MD؛ 1.44- kg/m2؛ 95% CI؛ 2.16- تا 0.72- kg/m2؛ 11 مطالعه؛ 1187 شرکت‌کننده) و اندازه دور کمر (MD؛ 1.66- سانتی‌متر؛ 95% CI؛ 3.49- تا 0.16- سانتی‌متر؛ 8 مداخله-مقایسه؛ 1021 شرکت‌کننده) می‌شود، با این حال شواهد کیفیت پائینی داشتند.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.