پیشینه
توان‌بخشی قلبی (CR) به دنبال بهبود عملکرد، کیفیت زندگی مرتبط با سلامت و بهزیستی (well-being) افراد مبتلا به بیماری قلبی از طریق ترکیبی از فعالیت‌ها، به ویژه تمرینات ورزشی در کنار ارائه حمایت آموزشی و روانی، است. از اواسط دهه 2000، تعداد مطالعات مروری منتشر شده کاکرین در این زمینه به شش مرور سیستماتیک/متاآنالیز افزایش یافته است. این مرورها تاثیر CR را بر انواع مختلف بیماری‌های قلبی (مثلا به دنبال حمله قلبی، جراحی قلب یا نارسایی قلبی) یا روش‌های مختلف ارائه CR (مثلا در محیط‌های بیمارستانی یا منزل، برنامه‌های فقط ورزش یا در ترکیب با یک مداخله آموزشی یا روان‌شناختی، یا هر دو) ارزیابی کردند. هدف از انجام این بررسی اجمالی، ارزیابی مرورهای کاکرین کنونی از CR برای افزودن یک «طراحی دوستانه (friendly front end)» به این «کارنامه (portfolio)» از مرورها بود.
ویژگی‌های مطالعه
به جست‌وجوی مرورهای کاکرین پرداختیم که داده‌های حاصل از کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده‌ای (randomised controlled trials; RCTs؛ کارآزمایی‌هایی که به صورت تصادفی شرکت‌کنندگان را به یکی از دو یا چند گروه درمان اختصاص می‌دهند) را تجزیه‌و‌تحلیل کردند، که به بررسی اثربخشی CR در بزرگسالان مبتلا به بیماری قلبی پرداخته و پیامدهای بیمار را با گروه کنترل که ورزش را انجام ندادند، ارزیابی کردند. این بررسی اجمالی یافته‌های این مطالعات مروری را خلاصه کرد.
نتایج کلیدی
شش مرور کاکرین را با کیفیت بالا پیدا کردیم که شامل 148 RCT با حضور 98,093 نفر بوده و عمدتا دچار حمله قلبی شده، تحت جراحی قلب قرار گرفته یا مبتلا به نارسایی مزمن قلبی بودند. یافته‌های این بررسی اجمالی مزایای مهم انجام CR را در مقایسه با عدم دریافت توان‌بخشی نشان داد که شامل کاهش خطر بستری شدن در بیمارستان، همچنین بهبود کیفیت زندگی مرتبط با سلامت بود.
کیفیت شواهد
کیفیت RCTها در مرورهای سیستماتیک وارد شده متغیر بود، و محدودیت‌های کیفیت روش‌شناسی آن‌ها منجر به تنزل کیفیت شواهد شد، که به‌طور گسترده‌ای بر اساس مطالعه مروری و پیامد، متفاوت بودند. توصیه‌های زیر را برای انجام مرورهای سیستماتیک CR و ارائه گزارش از آن‌ها ارائه می‌دهیم.
• دامنه مطالعات مروری CR باید منعکس‌کننده دستورالعمل‌های فعلی باشد که توصیه می‌کند CR باید بر اساس یک برنامه تمرین ورزشی تجویز شده به صورت فردی با مداخلات مشترک مناسب انجام شود.
• مرورهای آینده CR نیاز به بررسی پیچیدگی CR با استفاده از رویکردهای مناسب برای ارزیابی ارتباط بین ویژگی‌های مداخله و پیامدها در سراسر کارآزمایی دارند.
• مطالعات مروری آینده کاکرین از CR باید روش‌ها و گزارش‌های خود را استاندارد کنند.
توان‌بخشی قلبی مبتنی بر ورزش یک درمان موثر و بی‌خطر است که در مدیریت افراد پایدار از نظر بالینی پس از انفارکتوس میوکارد یا مداخله عروق کرونر از راه پوست یا افراد مبتلا به نارسایی قلبی استفاده می‌شود. RCTهای آینده باید روش‌های گزارش‌دهی خود را بهبود بخشند و عملکرد بالین واقعی را بهتر منعکس کنند، از جمله بررسی افراد پُر-خطر و در نظر گرفتن مدل‌های هم‌زمان ارائه توان‌بخشی قلبی، و شناسایی مداخلات موثر برای افزایش پایبندی به توان‌بخشی.
بررسی اجمالی (overview) یک رویکرد جدید است برای خلاصه کردن شواهد و ترکیب نتایج حاصل از مرورهای سیستماتیک مرتبط.
انجام یک بررسی اجمالی از مرورهای سیستماتیک کاکرین به منظور ارائه یک مرور هم‌زمان از شواهد مربوط به ارائه توان‌بخشی قلبی، شناسایی فرصت‌ها برای ادغام یا تقسیم مرورهای کاکرین موجود، و شناسایی شکاف‌های موجود در شواهد فعلی برای آگاهی از عناوین جدید مرور سیستماتیک پیرامون توان‌بخشی قلبی.
بانک اطلاعاتی مرورهای سیستماتیک کاکرین (2014، شماره 10) را جست‌وجو کردیم تا مرورهای سیستماتیکی را شناسایی کنیم که به اهداف این بررسی اجمالی پرداختند. کیفیت مرورهای وارد شده را با استفاده از ابزار ارزیابی Revised Assessment of Multiple Systematic Reviews (R-AMSTAR) و کیفیت شواهد مربوط به پیامدهای گزارش شده را با استفاده از چارچوب درجهبندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (GRADE) بررسی کردیم. تمرکز ارائه داده‌ها، به صورت توصیفی همراه با ارائه جدولی دقیق از سطح مطالعه مروری و ویژگی‌های سطح کارآزمایی و نتایج بود.
شش مرور سیستماتیک کاکرین را پیدا کرده و آن‌ها را با کیفیت روش‌شناسی بالا ارزیابی کردیم. تعداد 148 کارآزمایی تصادفی‌سازی و کنترل شده (randomised controlled trials; RCTs) را با 98,093 شرکت‌کننده وارد کردیم. افزودن توان‌بخشی قلبی مبتنی بر ورزش به رژیم درمانی در افراد کم-خطر پس از ابتلا به انفارکتوس میوکارد یا انجام مداخله عروق کرونر از راه پوست یا مبتلا به نارسایی قلبی، در مقایسه با مراقبت‌های معمول به‌تنهایی، تاثیری بر مورتالیتی نداشت، اما باعث کاهش موارد بستری در بیمارستان و بهبود کیفیت زندگی مرتبط با سلامت شد. به نظر می‌رسید که اعمال فقط مداخلات مبتنی بر روان‌شناختی و آموزش تاثیری اندک یا عدم تاثیر بر مورتالیتی یا موربیدیتی داشته باشد، اما کیفیت زندگی مرتبط با سلامت را بهبود می‌بخشد. برنامه‌های منزل-محور و مرکز-محور به یک اندازه در بهبود پیامدهای کیفیت زندگی با هزینه‌های مشابه در خدمات مراقبت‌های سلامت موثر بودند. مداخلات انتخابی می‌توانند جذب برنامه‌های توان‌بخشی قلبی را افزایش دهند در حالی که در حال حاضر فقط شواهد ضعیفی برای حمایت از مداخلاتی وجود دارد که تبعیت از برنامه‌های توان‌بخشی قلبی را بهبود می‌بخشند. کیفیت RCTهای اولیه در مرورهای سیستماتیک وارد شده متغیر بوده، و محدودیت‌های کیفیت روش‌شناسی RCTها منجر به تنزل کیفیت شواهد شد، که بر اساس مرور و پیامد بسیار متفاوت بودند.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.