سوال مطالعه مروری
درمان ارتودنسی (بریس دندانی) ممکن است به دنبال کارگذاری بریس و تنظیم‌های بعدی آن به مدت یک هفته یا بیشتر دردناک باشد. کارآیی روش‌های تسکین درد را بعد از درمان ارتودنسی بدون استفاده از داروهای مسکّن بررسی کردیم.
پیشینه
درد بعد از درمان ارتودنسی شایع است و ممکن است بعضی بیماران به دلیل درد اولیه، درمان را کنار بگذارند، که به این معنی است مزایای مورد انتظار حاصل نمی‌شود. برای کاهش درد ارتودنسی پیشنهاد می‌شود که از داروهای مسکّن استفاده شود، اما یک راه‌حل غیر-دارویی می‌تواند عوارض جانبی را کاهش دهد و به بیماران برای ادامه درمان کمک کند.
تاریخ جست‌وجو
مطالعاتی را وارد کردیم که پیش از 6 اکتبر 2016 منتشر شده‌اند.
ویژگی‌های مطالعه
14 مطالعه را با مجموع 931 شرکت‌کننده نوجوان و بزرگسال وارد مرور کردیم. این مطالعات تاثیرات موارد زیر را برای کنترل درد ارتودنسی بررسی کردند: پرتودهی لیزری توسط ارتودنتیست، دستگاه‌های لرزشی، تغییر الگوی جویدن (جویدن آدامس یا لاستیک)، درمان با موسیقی امواج مغزی، درمان شناختی رفتاری، و پیام متنی. پیامد اصلی اندازه‌گیری شده، شدت درد در کوتاه-مدت بود که خود بیماران آن را گزارش کردند.
نتایج کلیدی
شواهد کافی برای بررسی اثربخشی این مداخلات پیدا نکردیم، اما شواهد با کیفیت پائین موجود نشان می‌دهد که پرتودهی لیزری ممکن است به کنترل درد ارتودنسی در کوتاه-مدت کمک کند. هیچ یک از مطالعات، عوارض جانبی درمان‌ها را در نظر نگرفتند. مطالعات نسبتا کمی پیدا کردیم که برخی از آنها از روش‌های ناقص استفاده کرده بودند یا به خوبی گزارش نشده بودند. پژوهش بیشتر در مورد بررسی کارآیی روش‌های غیر-دارویی کنترل درد کمک کننده خواهد بود. مطالعات آتی باید درد را در طولانی‌مدت ارزیابی کرده و عوارض جانبی و هزینه را نیز در نظر بگیرند.
کیفیت شواهد
کیفیت شواهد در مورد اثربخشی روش‌های غیر-دارویی برای کاهش درد ارتودنسی، پائین تا بسیار پائین بود، از این رو نمی‌توانیم به این یافته‌ها اتکا کنیم.
به طور کلی، نتایج قطعی نیست. گرچه شواهد موجود نشان می‌دهد که پرتودهی لیزری ممکن است در تسکین درد در درمان ارتودنسی در کوتاه-مدت کمک کننده باشد، این شواهد کیفیت پائینی دارند و بنابراین نمی‌توانیم بر این یافته‌ها متکی باشیم. شواهد برای مداخلات غیر-فارماکولوژیک دیگر یا کیفیت بسیار پائینی دارند یا اصلا وجود ندارند. به پژوهش‌های آینده‌نگر بیشتری برای رفع فقدان شواهد معتبر در مورد اثربخشی مداخلات غیر-فارماکولوژیک برای مدیریت درد ارتودنسی نیاز است. مطالعات آتی باید پیگیری طولانی‌مدتی داشته باشند و نیز باید هزینه‌ها و ضررهای احتمالی را بررسی کنند.
درد در زمان ارتودنسی به ویژه در مراحل اولیه درمان شایع است. برای اطمینان از راحتی و پذیرش بیمار حین درمان، مدیریت یا پیشگیری از درد اهمیت ویژه‌ای دارد. در حالی که روش‌های فارماکولوژیک اولین خط درمان تسکین درد ارتودنسی هستند، رویکردهای غیر-فارماکولوژیک نیز وجود دارند که اخیرا به عنوان جایگزین‌های مناسبی ارائه شده‌اند.
بررسی تاثیرات مداخلات غیر-فارماکولوژیک برای تسکین درد درمان ارتودنسی
متخصص اطلاعات گروه سلامت دهان در کاکرین، بانک‌های اطلاعاتی زیر را جست‌وجو کرد: پایگاه ثبت کارآزمایی‌های گروه سلامت دهان در کاکرین (تا 6 اکتبر 2016)؛ پایگاه ثبت مرکزی کارآزمایی‌های کنترل شده کاکرین (CENTRAL) (کتابخانه کاکرین؛ شماره 9؛ 2016)؛ MEDLINE Ovid (از 1946 تا 6 اکتبر 2016)؛ Embase Ovid (از 1980 تا 6 اکتبر 2016) و EThOS (تا 6 اکتبر 2016). برای یافتن کارآزمایی‌های در حال انجام، ClinicalTrials.gov و پلت‌فرم بین‌المللی پایگاه ثبت کارآزمایی‌های بالینی سازمان جهانی بهداشت (World Health Organization International Clinical Trials Registry Platform) را جست‌وجو کردیم. زمانی که بانک‌های اطلاعاتی الکترونیکی را جست‌وجو می‌کردیم، هیچ محدودیت زبانی یا تاریخی در انتشارات اعمال نکردیم.
کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده (randomised controlled trials; RCTs) که مداخلات غیر-فارماکولوژیک تسکین درد ارتودنسی را با دارونما (placebo)، عدم مداخله یا با دیگر مداخلات غیر-فارماکولوژیک تسکین درد مقایسه کرده‌اند، واجد شرایط ورود به این مرور بودند. هر نوع درمان ارتودنسی را وارد کردیم، اما کارآزمایی‌هایی را که در آنها به دنبال جراحی ارتوگناتیک (orthognathic) (فک) یا کشیدن دندان به همراه درمان ارتودنسی از آنالژزی پیشگیرانه یا تسکینی استفاده شده بود، کنار گذاشتیم. کارآزمایی‌های split-mouth (که در دهان شرکت‌کننده بیش از دو یا چند درمان در قسمت‌های مختلف دهان صورت می‌گیرد) و کارآزمایی‌های متقاطع را نیز رد کردیم.
حداقل دو نویسنده مرور به‌طور مستقل از هم خطر سوگیری (bias) را بررسی و داده‌ها را استخراج کردند. از مدل اثرات-تصادفی (random-effects model) استفاده کرده و نتایج را به صورت تفاوت میانگین (MD) با 95% فواصل اطمینان (CI) بیان کردیم. با اشاره به عوامل روش‌شناسی و بالینی، ناهمگونی را بررسی نمودیم.
14 مورد RCT را با 931 شرکت‌کننده تصادفی‌سازی شده وارد مرور کردیم. مداخلات بررسی شده به صورت زیر بود: درمان لیزری سطح پائین (low-level laser therapy; LLLT)؛ (4 مطالعه)؛ دستگاه‌های لرزشی (5 مطالعه)؛ مکمل‌های جویدنی (3 مطالعه)؛ درمان با موسیقی امواج مغزی (brain wave music) یا درمان شناختی رفتاری (1 مطالعه) و ارتباط برقرار کردن بعد از درمان به صورت یک پیام متنی (1 مطالعه). دوازده مطالعه شامل بررسی‌هایی بود که خود بیماران دردشان را در یک مقیاس پیوسته گزارش کرده بودند و دو مطالعه از پرسش‌نامه‌هایی برای بررسی موقعیت، شدت و ماهیت درد استفاده کردند.
داده‌های حاصل از دو مطالعه شامل 118 شرکت‌کننده را ترکیب کردیم و شواهد با کیفیت پائینی به دست آمد و نشان داد که LLLT درد را در 24 ساعت به میزان 20.27 میلی‌متر کاهش می‌دهد (95% CI؛ 24.50- تا 16.04-؛ 0.001 > P؛ I² 0%). هم‌چنین، LLLT به نظر می‌آید که درد را در شش ساعت، سه روز و هفت روز کاهش دهد.
نتایج حاصل از مقایسه‌های بررسی شده دیگر به دلیل کیفیت بسیار پائین شواهد، قطعی نیست. دستگاه‌های لرزشی در پنج مطالعه بررسی شد (با 272 شرکت‌کننده)، که چهار مورد از این مطالعات خطر سوگیری بالایی داشتند و یک مطالعه خطر سوگیری نامشخص داشت. مکمل‌های جویدنی (آدامس یا لاستیک جویدنی (bite wafer)) در سه مطالعه (با 181 شرکت‌کننده) بررسی شدند؛ در دو مطالعه خطر سوگیری بالا و در یک مطالعه نامشخص بود. درمان با موسیقی امواج مغزی و درمان شناختی رفتاری در یک کارآزمایی (36 شرکت‌کننده) ارزیابی شد و خطر سوگیری آن نامشخص بود. پیام متنی بعد از درمان (39 شرکت‌کننده) در یک مطالعه بررسی و خطر سوگیری آن بالا ارزیابی شد.
در هیچ مطالعه‌ای، عوارض جانبی بررسی نشده بود.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.