سوال مطالعه مروری
هدف این مرور کاکرین این بود که بفهمیم کدام درمان برای مدیریت دندانهای دائمی جلویی کنده شده و دوباره کاشته شده بیشترین تاثیر را دارند.
پیشینه
صدمه دیدن دندانهای جلویی شما شایع است. یکی از شدیدترین آسیبها زمانی رخ میدهد که دندان به طور کامل از دهان خارج شوند (کنده شوند). اغلب بهترین گزینه این است که دندان، تا جایی که ممکن است، سریعا دوباره کاشته شود. این فقط برای دندانهای دائمی صادق است. پس از کاشتن مجدد دندان، اگر به درستی مدیریت شود، میتواند به یکی از دو روش التیام یابد. به طور ایدهآل لیگامنتهای در اطراف ریشه، ترمیم شده و این دندان میتواند به اندازه دندانهای دیگر عمر کند، که عنوان بهبود پریودنتال (periodontal healing) شناخته میشود. وقتی آسیب زیادی به لیگامنتها وجود دارد، ترمیم به وسیله جایگزینی استخوان رخ میدهد. در عرض چند سال، سوکت (socket) استخوانی مجاور، دندان را تغییر میدهد (جایگزینی ریشه با استخوان) و دندان را با هیچ ریشهای رها میکند. زمانی که ریشه جایگزین بخش قابل رویت دندان میشود، تاج، در نهایت تسلیم شده و از دست خواهد رفت. این وضعیت را «بهبود استخوانی (bony healing)» میگویند. بهبود استخوانی باعث مشکلات عمدهای در میانمدت برای کودکان شده و درمانها برای این موضوع، موضوع یک مرور کاکرین دیگر است. دندان جلویی از دست رفته، در نتیجه عدم کاشت مجدد دندان کنده شده، یا در نتیجه بهبود استخوانی در طول یک دوره متوسط تا درازمدت، میتواند تاثیر زیادی بر ظاهر خوب دندان و چهره داشته باشد. این موضوع میتواند اعتماد به نفس فرد و تعامل اجتماعی عمومی، همچنین نحوه تفکر دیگران و اینکه چگونه دیده میشوند را تحتتاثیر قرار دهد.
ویژگیهای مطالعه
نویسندگانی از گروه سلامت دهان کاکرین این مرور را انجام داده و شواهد تا تاریخ 8 مارچ 2018 بهروز هستند. این مرور به بررسی این مساله پرداخت که چه درمانهایی، دندان را برای ترمیم به وسیله بهبود پریودنتال تشویق میکند. در مجموع چهار مطالعه با 183 شرکتکننده با 257 دندان وارد شدند. یک مطالعه شامل کودکان و بزرگسالان جوان و سه مطالعه دیگر فقط شامل کودکان بودند. هر مطالعه یک روش درمانی متفاوت را ارزیابی کرد: اکسیژن هیپرباریک، چسب کانال ریشه (Ledermix در برابر Ultracal)، درآوردن عصب دندان (pulp extirpation) و خیساندن دندان در تیموزین آلفا 1. هر یک از این مداخلات با هدف کاهش عفونت یا تغییر پاسخ التهابی یا هر دو، بلافاصله یا مدت کوتاهی پس از کاشت مجدد دندان یا دندانها، انجام شدند.
نتایج اصلی
شواهد موجود تا به امروز، برای ایجاد نتیجهگیریهای قابل اعتماد در رابطه با برتری مداخلات مختلف در مدیریت دندانهای جلویی دائمی کنده شده و دوباره کاشته شده کافی نیستند. نیاز مبرمی به کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترل شده بیشتر با طراحی خوب وجود دارد.
کیفیت شواهد
ما کیفیت شواهد را به دلیل مشکلات مرتبط با طراحی مطالعات، بسیار پائین قضاوت کردیم.
براساس نتایج مطالعات وارد شده، شواهد کافی برای حمایت یا رد اثربخشی مداخلات مختلف برای دندانهای جلویی دائمی کنده شده و دوباره کاشته شده وجود ندارد. کیفیت کلی شواهد موجود بسیار پائین بود، و بنابراین باید هنگامی که نتایج کارآزماییهای وارد شده تعمیم داده میشوند، احتیاط زیادی اعمال شود. نیاز مبرمی به کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترل شده بیشتر با طراحی خوب وجود دارد.
آسیبهای تروماتیک دندانی رایج هستند. یکی از آسیبهای جدی این است که یک دندان دائمی به طور کامل از جای خود کنده شده و بیرون از دهان افتد (avulsed). در اغلب شرایط دندان باید هر چه سریعتر دوباره کاشته شود. مشخص نیست چه مداخلاتی، بقا و ترمیم دندان کاشته شده را به حداکثر میزان خود میرسانند. این بهروزرسانی یک مرور کاکرین است که برای اولین بار در سال 2010 منتشر شد.
مقایسه اثرات طیف وسیعی از مداخلات برای مدیریت دندانهای جلویی دائمی آسیبدیده با آسیبهایی که موجب کنده شدن دندان میشوند.
متخصص اطلاعات گروه سلامت دهان در کاکرین بانکهای اطلاعاتی زیر را جستوجو کرد: پایگاه ثبت کارآزماییهای گروه سلامت دهان در کاکرین (تا 8 مارچ 2018)، پایگاه ثبت مرکزی کارآزماییهای کنترل شده کاکرین (CENTRAL، شماره 2، 2018) در کتابخانه کاکرین (جستوجو شده در 8 مارچ 2018)؛ MEDLINE Ovid (1946 تا 8 مارچ 2018) و Embase Ovid (1980 تا 8 مارچ 2018). پایگاه ثبت کارآزماییهای بالینی در حال انجام مؤسسات ملی سلامت ایالات متحده (ClinicalTrials.gov) و پلتفرم بینالمللی ثبت کارآزماییهای بالینی سازمان جهانی بهداشت برای کارآزماییهای در حال انجام جستوجو شدند. هنگام جستوجو در بانکهای اطلاعاتی الکترونیکی هیچ محدودیتی از نظر زبان یا تاریخ انتشار مطالعه اعمال نشد.
ما کارآزماییهای تصادفیسازی و شبه-تصادفیسازی و کنترل شدهای را در نظر گرفتیم که شامل حداقل 12 ماه دوره پیگیری، برای مداخلات اعمال شده در مدیریت دندانهای جلویی دائمی کنده شده و دوباره کاشته شده بودند.
دو نویسنده مرور بهطور مستقل از هم مطالعات را انتخاب کرده، دادهها را استخراج کرده و خطر سوگیری (bias) را ارزیابی کردند. زمانی که اطلاعات بیشتری در مورد مطالعه آنها مورد نیاز بود، با نویسندگان تماس گرفته شد.
چهار مطالعه شامل مجموعا 183 شرکتکننده و 257 دندان شناسایی شدند. هر یک از این مداخلات با هدف کاهش عفونت یا توقف پاسخ التهابی یا هر دو، بلافاصله یا مدت کوتاهی پس از کاشت دوباره دندان یا دندانها انجام شدند. هر مطالعه یک مداخله متفاوت را ارزیابی کرده و در نتیجه سنتز دادهها به صورت عددی، مناسب یا ممکن نبود. همه شواهد، به علت مشکلات ناشی از خطر سوگیری و عدم دقت نتایج، کیفیت بسیار پائینی داشتند. این به این معنی است که ما در مورد تمام نتایج ارایه شده در این مرور بسیار نامطمئن هستیم.
یک مطالعه در معرض خطر بالای سوگیری با 69 شرکتکننده (138 دندان) به مقایسه آغشته شدن 20 دقیقهای با جنتامایسین سولفات برای هر دو گروه پیش از کاشت دندان، با گروه آزمایشی که روزانه اکسیژن هیپرباریک را به مدت 80 دقیقه در 10 روز اول دریافت کردند، پرداختند. شواهدی از مزیت برای گروه اکسیژن هیپرباریک در رابطه با بهبود پریودنتال، بقای دندان و درمان پالپال (pulpal) وجود داشت.
یک مطالعه در معرض خطر نامشخص سوگیری با 22 شرکتکننده (27 دندان) به مقایسه استفاده از دو درمان کانال ریشه، Ledermix و Ultracal، پرداختند. شواهد کافی برای تفاوت در بهبود پریودنتال یا بقای دندان وجود نداشت. این تنها مطالعهای بود که بهطور رسمی گزارش کرد عوارض جانبی با هیچ یک از آنها وجود نداشت. نویسندگان مطالعه گزارش دادند که Ledermix منجر به سطح بالاتری از نارضایتی بیمار با رنگ دندانهای کنده شده و دوباره کاشته شده میشود.
مطالعه سوم با خطر بالای سوگیری همراه با 19 شرکتکننده، به مقایسه اندودونتیکس خارج و داخل دهانی برای دندانهای کنده شده پرداختند که به مدت بیش از 60 دقیقه قبل از کاشت مجدد، خشک نگاه داشته شده بودند. شواهد کافی دال بر تفاوت در بهبود پریودنتال وجود نداشت.
مطالعه چهارم در معرض خطر بالای سوگیری با 73 شرکتکننده، به مقایسه خیسانده شدن 10 دقیقهای در هر یک از مواد تیموزین آلفا 1 یا سالین پیش از کاشت مجدد و به دنبال آن، تزریقهای روزانه ژینژیوال با همان داروهای مشابه برای 7 روز اول پرداخت. شواهدی از مزیت برای تیموزین آلفا 1 با توجه به بهبود پریودنتال و بقای دندان وجود داشت.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.