سوال مطالعه مروری
شواهد مربوط به تاثیرات شیر غنی شده با فلوراید را در مقابل شیر غنی نشده با فلوراید در پیشگیری از پوسیدگی دندان مقایسه کردیم.
پیشینه
پوسیدگی دندان همچنان یکی از مشکلات عمده سلامت عمومی در اکثر کشورهای صنعتی است، که 60% تا 90% دانش‌آموزان و اکثریت بزرگسالان را تحت تاثیر قرار می‌دهد. این وضعیت علت اصلی درد دهان و از دست دادن دندان است. شیوع پوسیدگی دندان هم بین کشورهای مختلف و هم داخل کشورهای مختلف متفاوت است، اما به‌طور کلی، افراد در گروه‌های اجتماعی‌اقتصادی پائین (که بر اساس درآمد، تحصیلات و شغل اندازه‌گیری می‌شوند) بیشتر تحت تاثیر قرار می‌گیرند.
فلوراید یک ماده معدنی است که از پوسیدگی دندان پیشگیری کرده و می‌تواند به عنوان یک اقدام در جهت ارتقای سلامت عمومی و بهبود سلامت دهان و دندان، به آب آشامیدنی، نمک یا شیر افزوده شود. شیر غنی شده با فلوراید اغلب در کنار شیر بدون فلوراید از طریق طرح‌های توزیع شیر در مدارس یا برنامه‌های تغذیه ملی در دسترس کودکان قرار می‌گیرد. استفاده از چنین سیستم‌های توزیعی می‌تواند وسیله‌ای مناسب و مقرون‌به‌صرفه برای استفاده هدفمند از مکمل فلوراید برای کودکانی باشد که والدین آنها مایل به شرکت در برنامه هستند.
ویژگی‌های مطالعه
نویسندگان گروه سلامت دهان در کاکرین، مطالعات موجود را برای یافتن تمام شواهد تا نوامبر 2014 بررسی کردند. بانک‌های اطلاعاتی علمی را برای یافتن انواعی از کارآزمایی‌های بالینی جست‌وجو کردیم که اثرات مصرف شیر غنی شده با فلوراید را در مقایسه با شیر غنی نشده با فلوراید آزمایش کردند. درمان می‌بایست حداقل به مدت دو سال مورد استفاده و نظارت قرار می‌گرفت.
نتایج کلیدی
یک مطالعه منتشر نشده را شامل 180 کودک سه ساله یافتیم که در مهدکودک‌ها در منطقه‌ای با شیوع بالای پوسیدگی دندان و سطح پائین فلوراید در آب آشامیدنی انجام شد، و به کودکان شیر حاوی فلوراید یا بدون فلوراید دادند. پس از سه سال، 92% از کودکان برای تجزیهوتحلیل در دسترس بودند. شواهد حاکی از آن است که شیر حاوی فلوراید ممکن است برای دانش‌آموزان مفید بوده و پوسیدگی دندان را به‌طور قابل‌توجهی در دندان‌های شیری کاهش دهد. هیچ اطلاعاتی در مورد عوارض جانبی احتمالی در دسترس نبود.
کیفیت شواهد
به دلیل فقدان مطالعات مرتبط، وجود خطر سوگیری در مطالعه شناسایی شده و نگرانی در مورد کاربرد نتایج در محیط‌ها و جمعیت‌های مختلف، شواهد با کیفیت پائین در نظر گرفته شد. پیش از آنکه بتوانیم نتیجه‌گیری قطعی در مورد فواید غنی کردن شیر با فلوراید بگیریم، انجام مطالعات بیشتری با کیفیت بالا مورد نیاز است.
شواهدی با کیفیت پائین وجود دارد که نشان می‌دهد شیر حاوی فلوراید ممکن است برای دانش‌آموزان مفید باشد، و به کاهش قابل توجه پوسیدگی دندان در دندان‌های شیری کمک کند. وجود شواهدی با کیفیت پائین به این معناست که احتمال زیادی وجود دارد که پژوهش‌های آتی، تاثیر مهمی بر اطمینان ما نسبت به تخمین تاثیر داشته و محتمل است که برآوردها را تغییر دهند. فقط یک مطالعه نسبتا کوچک وجود داشت، که برای بررسی اثربخشی مداخله در کاهش پوسیدگی دندان با محدودیت‌های روش‌شناسی (methodology) مهمی روی داده‌ها روبه‌رو بود. علاوه بر این، هیچ اطلاعاتی در مورد آسیب‌های احتمالی مداخله وجود نداشت. پیش از آنکه بتوانیم نتیجه‌گیری قطعی در مورد مزایای غنی‌سازی شیر با فلوراید بگیریم، انجام RCTهای بیشتر و با کیفیت بالا مورد نیاز است.
پوسیدگی‌های دندان همچنان یک مشکل عمده سلامت عمومی در اکثر کشورهای صنعتی است، که 60% تا 90% دانش‌آموزان و اکثریت بزرگسالان را تحت تاثیر قرار می‌دهند. شیر ممکن است وسیله‌ای نسبتا مقرون‌به‌صرفه برای ارائه فلوراید در پیشگیری از پوسیدگی دندان باشد. این یک به‌روزرسانی از مرور کاکرین است که نخستین بار در سال 2005 منتشر شد.
ارزیابی تاثیرات غنی کردن شیر با فلوراید در پیشگیری از پوسیدگی دندان در سطح جامعه.
پایگاه ثبت کارآزمایی‌های گروه سلامت دهان در کاکرین (از ابتدا تا نوامبر 2014)، پایگاه مرکزی ثبت کارآزمایی‌های کنترل شده کاکرین (CENTRAL) (کتابخانه کاکرین، 2014، شماره 10)؛ MEDLINE از طریق Ovid (1946 تا نوامبر 2014) و EMBASE از طریق Ovid (1980 تا نوامبر 2014) را جست‌وجو کردیم. هم‌چنین به جست‌وجو در پایگاه ثبت کارآزمایی‌های موسسات ملی سلامت ایالات متحده (https://clinicaltrials.gov) و پلتفرم بین‌المللی پایگاه ثبت کارآزمایی‌های بالینی سازمان جهانی بهداشت (http://apps.who.int/trialsearch) برای یافتن کارآزمایی‌های در حال انجام پرداختیم. هنگام جست‌وجو در بانک‌های اطلاعاتی الکترونیکی، هیچ محدودیتی را برای زبان یا تاریخ انتشار مقاله قائل نشدیم.
کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده (randomised controlled trials; RCTs)، با دوره مداخله و پیگیری حداقل دو سال، که مصرف شیر غنی شده با فلوراید را با مصرف شیر غنی نشده با فلوراید مقایسه کردند.
دو نویسنده به‌طور مستقل از هم، خطر سوگیری (bias) کارآزمایی را ارزیابی و داده‌ها را استخراج کردند. از روش‌های استاندارد روش‌شناسی (methodology) مورد نظر کاکرین استفاده کردیم.
یک RCT منتشر نشده را وارد کردیم که 180 کودک سه ساله را در زمان شروع مطالعه تصادفی‌سازی کردند. محیط انجام مطالعه، مهدکودک‌ها در منطقه‌ای با شیوع بالای پوسیدگی دندان و سطح پائین فلوراید در آب آشامیدنی بود. داده‌های 166 شرکت‌کننده برای آنالیز موجود بودند. این کارآزمایی با خطر بالای سوگیری همراه بود. پس از سه سال، کاهش پوسیدگی در دندان‌های دائمی (تفاوت میانگین (MD): 0.13-؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.24- تا 0.02-) و در دندان‌های شیری (MD: 1.14-؛ 95% CI؛ 1.86- تا 0.42-) دیده شد که با شاخص دندان‌های پوسیده، از دست رفته و پر شده (decayed, missing and filled teeth index; DMFT برای دندان‌های دائمی و dmft برای دندان‌های شیری) اندازه‌گیری شد. برای دندان‌های شیری، این میزان کاهش قابل‌توجه است، یعنی معادل کسر پیشگیری شده 31%. برای دندان‌های دائمی، سطح بیماری در مطالعه بسیار پائین بود، که منجر به اندازه تاثیرگذاری مطلق کوچکی شد. مطالعه وارد شده هیچ پیامد دیگری را برای این مرور گزارش نکرد (عوارض جانبی، درد دندان، استفاده از آنتی‌بیوتیک یا نیاز به بیهوشی عمومی به دلیل انجام پروسیجرهای دندان‌پزشکی).
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.