ใจความสำคัญ
• เนื่องจากขาดหลักฐานที่ชัดเจน ประโยชน์และผลไม่พึงประสงค์ของการรับประทานอาหารและอาหารเสริมส่วนใหญ่ในการป้องกันและรักษาแผลกดทับจึงไม่ชัดเจน
• พลังงาน โปรตีน และ micronutrients; โปรตีน อาร์จินีน สังกะสี และสารต้านอนุมูลอิสระ อาร์จินีนและ micronutrients; และการเสริมคอลลาเจนอาจดีกว่าการรับประทานอาหารมาตรฐานเพียงอย่างเดียวเพื่อรักษาแผลกดทับ
• เราต้องการการศึกษาที่มากขึ้นและดีขึ้นกับกลุ่มตัวอย่างที่ใหญ่ขึ้น และมีเวลาติดตามผลนานขึ้น ซึ่งจะตรวจสอบผลลัพธ์เดียวกัน เพื่อตรวจสอบผลที่แท้จริงของวิธีการทางโภชนาการสำหรับการป้องกันและการรักษาแผลกดทับ
วิธีการทางโภชนาการคืออะไร
วิธีการทางโภชนาการ คือ อาหารพิเศษหรืออาหารเสริมที่นอกเหนือไปจากอาหารปกติของบุคคลเพื่อช่วยในเรื่องสุขภาพโดยทั่วไปหรือภาวะเฉพาะต่างๆ อาจเป็นแคลอรี่ส่วนเกิน สารอาหารหลัก (เช่น โปรตีน) หรือสารอาหารรอง (เช่น วิตามินหรือแร่ธาตุ) สามารถให้ทางปากหรือทางสายยางได้ (เรียกว่าการให้อาหารทางสายยาง) นอกจากนี้ยังสามารถให้ผ่านทางการหยดหรือการฉีด (สารอาหารทางหลอดเลือด)
ทำไมโภชนาการจึงมีความสำคัญสำหรับผู้ที่มีแผลกดทับหรือเสี่ยงต่อการเกิดแผลกดทับ
แผลกดทับเรียกอีกอย่างว่า pressure sores bedsores และ decubitus ulcer เป็นการบาดเจ็บที่ผิวหนังหรือเนื้อเยื่อข้างใต้ หรือทั้งสองอย่าง ที่เกิดจากแรงกด แรงเฉือน และการเสียดสี แรงกดบนผิวหนังลดการไหลเวียน แรงเฉือนคือเมื่อชั้นของผิวหนังและเนื้อเยื่อเลื่อนทับกัน เช่น เมื่อผู้ป่วยขยับตัวบนเตียง เป็นต้น และการเสียดสีเกิดขึ้นเมื่อผิวหนังเสียดสีกับผ้าปูที่นอนหรือเสื้อผ้า แผลกดทับมักเกิดขึ้นที่ส่วนกระดูกของร่างกาย เช่น ส้นเท้าหรือกระดูกก้นกบ ผู้ที่ถูกทำให้เคลื่อนไหวไม่ได้เนื่องจากการหกล้มหรือการผ่าตัด เป็นต้น หรือผู้ที่มีภาวะเช่นโรคเบาหวานหรือโรคหลอดเลือด มีความเสี่ยงที่จะเป็นแผลกดทับ หากพวกเขามีภาวะโภชนาการไม่ดี พวกเขาอาจมีความเสี่ยงที่จะเป็นแผลกดทับและอาจรุนแรงมากขึ้น
เราต้องการค้นหาอะไร
เราต้องการทราบว่าการให้สารอาหารช่วยป้องกันไม่ให้ผู้ป่วยเกิดแผลกดทับและส่งเสริมการรักษาแผลกดทับที่มีอยู่หรือไม่
เราสนใจผลของวิธีการทางโภชนาการต่อ:
• การเกิดขึ้นหรือการหายของแผลกดทับ
• ผลกระทบที่ไม่พึงประสงค์ที่อาจเกิดขึ้นกับแต่ละบุคคล
• คุณภาพชีวิตส่วนบุคคล
เราทำอะไร
เราค้นหาการศึกษาที่ตรวจสอบวิธีการทางโภชนาการทุกรูปแบบเปรียบเทียบกับการรับประทานอาหารตามปกติ ยาหลอก (ยาหลอก) หรือวิธีการทางโภชนาการประเภทอื่น เราเปรียบเทียบและสรุปผลการศึกษาที่ตรวจสอบวิธีการทางโภชนาการที่คล้ายคลึงกัน และประเมินความเชื่อมั่นของเราในหลักฐานตามปัจจัยต่างๆ เช่น วิธีการศึกษาและขนาดตัวอย่าง
เราพบอะไร
เราพบการศึกษา 33 ฉบับ มีผู้เข้าร่วม 7920 คน การศึกษา 11 ฉบับศึกษาผลของวิธีการทางโภชนาการต่อการป้องกันแผลกดทับ และการศึกษา 24 ฉบับประเมินวิธีการทางโภชนาการสำหรับการรักษาแผลกดทับ ในบรรดาการศึกษาเหล่านั้น มีการศึกษา 2 ฉบับที่ศึกษาทั้งผลของการป้องกันและการรักษาแผลกดทับ
ผลลัพธ์หลัก
การป้องกันแผลกดทับในผู้ที่มีความเสี่ยงต่อการเกิดแผลกดทับ
• อาหารเสริมที่ให้พลังงาน โปรตีน และวิตามินและแร่ธาตุอาจสร้างความแตกต่างเพียงเล็กน้อยหรือไม่มีเลยต่อการเกิดแผลกดทับ (การศึกษา 3 ฉบับ ผู้เข้าร่วม 1634 คน)
• อาหารเสริมโปรตีนอาจสร้างความแตกต่างเพียงเล็กน้อยหรือไม่มีเลยในการเกิดแผลกดทับ (การศึกษา 4 ฉบับ ผู้เข้าร่วม 4264 คน) ไม่ชัดเจนว่าการเสริมโปรตีนทำให้เกิดผลข้างเคียงที่ไม่พึงประสงค์หรือไม่
• ไม่ชัดเจนว่าอาหารเสริมอื่นๆ มีผลต่อการเกิดแผลกดทับหรือไม่
การรักษาผู้ที่เป็นแผลกดทับ
• พลังงาน โปรตีน และวิตามินและแร่ธาตุอาจเพิ่มจำนวนผู้ที่แผลกดทับหายดี แต่เราไม่แน่ใจอย่างมากเกี่ยวกับผลลัพธ์นี้ (การศึกษา 3 ฉบับ ผู้เข้าร่วม 577 คน) ไม่ชัดเจนว่าอาหารเสริมที่ให้พลังงาน โปรตีน และวิตามินและแร่ธาตุก่อให้เกิดผลไม่พึงประสงค์ใดๆ หรือไม่
• เมื่อเปรียบเทียบกับอาหารมาตรฐาน เราไม่แน่ใจว่าอาหารเสริมประเภทโปรตีน อาร์จินีน สังกะสี และสารต้านอนุมูลอิสระช่วยปรับปรุงการสมานแผลกดทับได้หรือไม่ (การศึกษา 2 ฉบับ ผู้เข้าร่วม 71 คน) เราไม่ทราบว่าอาหารเสริมโปรตีน อาร์จินีน สังกะสี และสารต้านอนุมูลอิสระทำให้เกิดผลไม่พึงประสงค์หรือไม่
• อาหารเสริมอาร์จินีนและวิตามินและแร่ธาตุอาจไม่เพิ่มจำนวนแผลกดทับที่หาย แต่อาจเพิ่มการสมานแผลของแผลกดทับเล็กน้อย (การศึกษา 2 ฉบับ ผู้เข้าร่วม 231 คน) ไม่ชัดเจนว่าการแทรกแซงมีผลกระทบต่อการยอมรับและผลกระทบที่ไม่พึงประสงค์หรือไม่
• อาหารเสริมคอลลาเจนอาจเพิ่มการรักษาแผลกดทับได้ (การศึกษา 1 ฉบับ ผู้เข้าร่วม 74 คน) อาจเพิ่มผลกระทบที่ไม่พึงประสงค์ แต่เราไม่แน่ใจอย่างมากเกี่ยวกับผลลัพธ์นี้
• ไม่ชัดเจนว่าอาหารเสริมอื่นๆ มีผลต่อการรักษาแผลกดทับหรือไม่
ข้อจำกัดของหลักฐานคืออะไร
เรามีความมั่นใจเพียงเล็กน้อยหรือน้อยมากในการค้นพบของเรา เนื่องจากการศึกษาจำนวนมากมีขนาดเล็ก มีคุณภาพต่ำ และไม่ได้ให้ข้อมูลเกี่ยวกับทุกสิ่งที่เราสนใจ การศึกษาประมาณครึ่งหนึ่งได้รับทุนหรือสนับสนุนจากบริษัทยา ซึ่งอาจส่งผลต่อผลลัพธ์ เราไม่สามารถใช้ข้อมูลจากการศึกษาเกี่ยวกับสิ่งแทรกแซงทางโภชนาการบางประเภทได้ เนื่องจากอาหารหรืออาหารเสริมได้รับการตรวจสอบในการศึกษาเดียวเท่านั้น
การทบทวนวรรณกรรมนี้เป็นปัจจุบันแค่ไหน
การตรวจสอบนี้เป็นข้อมูลล่าสุดจนถึงเดือนพฤษภาคม 2022
Read the full abstract
แผลกดทับเป็นอาการบาดเจ็บเฉพาะที่ที่ผิวหนังหรือเนื้อเยื่อใต้ผิวหนัง หรือทั้งสองอย่าง พบได้บ่อยในผู้สูงอายุและผู้ที่ไม่สามารถเคลื่อนไหวได้ ผู้ป่วยโรคเบาหวาน โรคหลอดเลือด หรือภาวะทุพโภชนาการ รวมถึงผู้ที่ต้องการการดูแลแบบเข้มข้นหรือแบบประคับประคอง ผู้ที่มีแผลกดทับมักมีอาการปวดอย่างรุนแรงและมีพฤติกรรมหลีกเลี่ยงการเข้าสังคม การป้องกันและรักษาแผลกดทับเกี่ยวข้องกับกลยุทธ์ในการเพิ่มความชุ่มชื้น การไหลเวียนโลหิต และโภชนาการ การบริโภคสารอาหารที่เพียงพอสามารถลดความเสี่ยงต่อภาวะทุพโภชนาการและส่งเสริมการสมานแผลในแผลกดทับที่มีอยู่ อย่างไรก็ตาม ยังไม่มีความชัดเจนว่าสารอาหารชนิดใดที่ช่วยป้องกันและรักษาแผลกดทับได้ นี่คือการปรับปรุงของการทบทวนวรรณกรรมก่อนหน้านี้
วัตถุประสงค์
เพื่อประเมินประโยชน์และอันตรายของวิธีการทางโภชนาการ (อาหารพิเศษ อาหารเสริม) ในการป้องกันและรักษาแผลกดทับในผู้ที่มีหรือไม่มีแผลกดทับอยู่ เปรียบเทียบกับการรับประทานอาหารมาตรฐานหรือวิธีการทางโภชนาการอื่นๆ
วิธีการสืบค้น
เราใช้วิธีการค้นหาของ Cochrane อย่างครอบคลุม ดำเนินการสืบค้นล่าสุดในเดือนพฤษภาคม 2022
เกณฑ์การคัดเลือก
เรารวมการทดลองแบบสุ่มที่มีกลุ่มเปรียบเทียบ (RCTs) ในผู้ที่มีหรือไม่มีแผลกดทับ ซึ่งเปรียบเทียบวิธีการทางโภชนาการที่มุ่งป้องกันหรือรักษาแผลกดทับเทียบกับการรับประทานอาหารมาตรฐานหรือวิธีการทางโภชนาการประเภทอื่นๆ
การรวบรวมและวิเคราะห์ข้อมูล
เราใช้วิธีตามมาตรฐานของ Cochrane ผลลัพธ์หลักของเราสำหรับการศึกษาการป้องกันคือสัดส่วนของผู้เข้าร่วมที่มีแผลกดทับเกิดขึ้นใหม่ (อุบัติการณ์) สำหรับการศึกษาการรักษา ผลลัพธ์หลักของเราคือเวลาในการรักษาแผลกดทับให้เสร็จสิ้น จำนวนผู้ที่แผลกดทับหาย ขนาดและความลึกของแผลกดทับ และอัตราการหายของแผลกดทับ ผลลัพธ์รอง ได้แก่ ผลข้างเคียง ต้นทุน คุณภาพชีวิตที่เกี่ยวข้องกับสุขภาพ และการยอมรับ เราใช้ GRADE เพื่อประเมินความเชื่อมั่นของหลักฐานสำหรับแต่ละผลลัพธ์
ผลการวิจัย
เรารวบรวม RCTs 33 ฉบับ มีผู้เข้าร่วม 7920 คน ข้อมูลสำหรับการวิเคราะห์เมตต้ามาจากผู้เข้าร่วม 6993 คน
การป้องกันแผลกดทับ
การศึกษา 11 ฉบับ (มี 12 กลุ่ม) เปรียบเทียบการแทรกแซงทางโภชนาการ 6 ประเภทสำหรับการป้องกันแผลกดทับ
เมื่อเปรียบเทียบกับอาหารมาตรฐาน พลังงาน โปรตีน และวิตามินและแร่ธาตุส่งผลให้สัดส่วนของผู้เข้าร่วมที่เป็นแผลกดทับมีความแตกต่างน้อยหรือไม่แตกต่างเลย (อาหารเสริมพลังงาน โปรตีน และสารอาหารรอง 248 ต่อ 1000, อาหารมาตรฐาน 269 ต่อ 1000; RR 0.92, 95% CI 0.71 ถึง 1.19; การศึกษา 3 ฉบับ ผู้เข้าร่วม 1634 คน; หลักฐานความเชื่อมั่นต่ำ)
เมื่อเปรียบเทียบกับอาหารมาตรฐาน อาหารเสริมประเภทโปรตีนอาจส่งผลต่อความแตกต่างของอุบัติการณ์ของแผลกดทับเพียงเล็กน้อยหรือไม่มีเลย (โปรตีน 21 ต่อ 1000, อาหารมาตรฐาน 28 ต่อ 1000; RR 0.75, 95% CI 0.49 ถึง 1.14; การศึกษา 4 ฉบับ ผู้เข้าร่วม 4264 คน; หลักฐานความเชื่อมั่นถือต่ำ) หลักฐานมีความไม่แน่นอนอย่างมากเกี่ยวกับผลข้างเคียงของระบบทางเดินอาหารของผลิตภัณฑ์เสริมอาหารเหล่านี้ (โปรตีน 109 ต่อ 1000 อาหารมาตรฐาน 155 ต่อ 1000; RR 0.70, 95% CI 0.06 ถึง 7.96; การศึกษา 2 ฉบับ ผู้เข้าร่วม 140 คน; หลักฐานความเชื่อมั่นต่ำมาก)
หลักฐานมีความไม่แน่นอนอย่างมากเกี่ยวกับผลของโปรตีน อาร์จินีน สังกะสี และสารต้านอนุมูลอิสระ; แอล-คาร์นิทีน แอล-ลิวซีน แคลเซียม แมกนีเซียม และวิตามินดี; EPA, GLA และสารต้านอนุมูลอิสระ; อาหารเสริมเฉพาะโรคเกี่ยวกับอุบัติการณ์แผลกดทับเมื่อเปรียบเทียบกับอาหารมาตรฐาน (การศึกษา 1 ฉบับในแต่ละการทดลอง หลักฐานความเชื่อมั่นต่ำมากสำหรับการเปรียบเทียบทั้งหมด)
การรักษาแผลกดทับ
การศึกษา 24 ฉบับ (มี 27 กลุ่ม) เปรียบเทียบการให้อาหารเสริมหรืออาหารเสริม 10 ประเภทสำหรับการรักษาแผลกดทับ
เมื่อเปรียบเทียบกับอาหารมาตรฐาน พลังงาน โปรตีน และ micronutrient supplements เพิ่มจำนวนแผลกดทับที่หายเล็กน้อย (พลังงาน โปรตีน และ micronutrients 366 ต่อ 1000 อาหารมาตรฐาน 253 ต่อ 1000; RR 1.45, 95% CI 1.14 ถึง 1.85; การศึกษา 3 ฉบับ ผู้เข้าร่วม 577 คน หลักฐานความเชื่อมั่นต่ำ) หลักฐานมีความไม่แน่นอนอย่างมากเกี่ยวกับผลของอาหารเสริมเหล่านี้ต่อผลข้างเคียงของระบบทางเดินอาหาร
เมื่อเปรียบเทียบกับอาหารมาตรฐาน หลักฐานมีความไม่แน่นอนอย่างมากเกี่ยวกับผลของอาหารเสริมโปรตีน อาร์จินีน สังกะสี และสารต้านอนุมูลอิสระต่อการรักษาแผลกดทับ (บริเวณแผลกดทับ: ความแตกต่างเฉลี่ย (MD) แผลเล็กลง 2 ตร.ซม., 95% CI เล็กลง 4.54 ถึง ใหญ่ขึ้น 0.53; การศึกษา 2 ฉบับ ผู้เข้าร่วม 71 คน หลักฐานความเชื่อมั่นต่ำมาก) หลักฐานเกี่ยวกับผลข้างเคียงของผลิตภัณฑ์เสริมอาหารเหล่านี้มีความไม่แน่นอนอย่างมาก
เมื่อเปรียบเทียบกับอาหารมาตรฐาน อาหารเสริมที่มีอาร์จินีนและวิตามินและแร่ธาตุอาจไม่เพิ่มจำนวนแผลกดทับที่หาย แต่หลักฐานบ่งชี้ว่าบริเวณแผลกดทับลดลงเล็กน้อย (MD ลดลง 15.8%, 95% CI ลดลง 25.11 ถึง ลดลง 6.48; การศึกษา 2 ฉบับ,ผู้เข้าร่วม 231 คน หลักฐานความเชื่อมั่นต่ำ) หลักฐานมีความไม่แน่นอนอย่างมากเกี่ยวกับการเปลี่ยนแปลงของคะแนนแผลกดทับ การยอมรับ และผลข้างเคียงของผลิตภัณฑ์เสริมอาหารเหล่านี้
เมื่อเปรียบเทียบกับยาหลอก อาหารเสริมคอลลาเจนอาจปรับปรุงการเปลี่ยนแปลงเฉลี่ยในบริเวณแผลกดทับ (MD เล็กลง 1.81 ซม.², 95% CI เล็กลง 3.36 ถึง เล็กลง 0.26; การศึกษา 1 ฉบับ, ผู้เข้าร่วม 74 คน, หลักฐานความเชื่อมั่นปานกลาง) หลักฐานมีความไม่แน่นอนอย่างมากเกี่ยวกับผลของอาหารเสริมเหล่านี้ต่อผลข้างเคียง
หลักฐานมีความไม่แน่นอนอย่างมากเกี่ยวกับผลของวิตามินซี ปริมาณอาร์จินีนที่แตกต่างกัน; EPA, GLA (กรดไขมันชนิดพิเศษ) และสารต้านอนุมูลอิสระ; โปรตีน; ส่วนผสมของกรดอะมิโนเฉพาะ ออร์นิทีน อัลฟา-คีโตกลูตาเรตและอาหารเสริมสังกะสีในการรักษาแผลกดทับ (การศึกษา 1 หรือ 2 ฉบับในแต่ละการทดลอง หลักฐานความเชื่อมั่นต่ำมาก)
ข้อสรุปของผู้วิจัย
ประโยชน์ของการให้สารอาหารที่มีองค์ประกอบหลากหลายในการป้องกันและรักษาแผลกดทับยังไม่ชัดเจน อาจมีความแตกต่างเพียงเล็กน้อยหรือไม่มีเลยเมื่อเทียบกับโภชนาการมาตรฐานหรือยาหลอก ผลิตภัณฑ์เสริมอาหารอาจไม่เพิ่มผลข้างเคียงต่อระบบทางเดินอาหาร แต่หลักฐานยังไม่แน่นอนอย่างมาก การศึกษาขนาดใหญ่ที่มีองค์ประกอบของสารอาหารคล้ายคลึงกันจะช่วยลดความไม่แน่นอนเหล่านี้ได้ ไม่มีการศึกษาใดที่ตรวจสอบผลของอาหารพิเศษ (เช่น อาหารที่มีโปรตีนสูง อาหารมังสวิรัติ) ต่ออุบัติการณ์และการหายของแผลกดทับ
แปลโดย พญ.วิลาสินี หน่อแก้ว โรงพยาบาลมะเร็งอุบลราชธานี Edit โดย พ.ญ. ผกากรอง ลุมพิกานนท์ 13 สิงหาคม 2024
