ข้ามไปยังเนื้อหาหลัก

การเก็บเส้นเลือด Azygos ให้คงสภาพไว้ระหว่างการผ่าตัดในทารกแรกเกิดที่มีภาวะหลอดอาหารตีบมีประโยชน์หรือไม่

ใจความสำคัญ

หลักฐานในปัจจุบันชี้ให้เห็นว่าการเก็บหลอดเลือดดำ azygos ไว้ระหว่างการผ่าตัดซ่อมแซมหลอดอาหารอุดตันอาจส่งผลให้ความเสี่ยงต่อการเสียชีวิต ภาวะแทรกซ้อนร้ายแรง การรั่วไหลจากบริเวณการซ่อมหลอดอาหาร (การรั่วไหลของ anastomosis) และการติดเชื้อรุนแรงหรือการติดเชื้อในทรวงอก ลดลงเมื่อใช้แนวทางการผ่าตัดหน้าอกแบบเปิด (thoracotomy)

จำเป็นต้องมีการวิจัยเพิ่มเติม เนื่องจากผลการทบทวนวรรณกรรมนี้อาจไม่สามารถนำไปใช้ได้กับทารกแรกเกิดที่มีภาวะหลอดอาหารตีบแต่กำเนิดทุกคน

โรคหลอดอาหารตีบตันคืออะไร

โรคหลอดอาหารตีบตันคือการที่หลอดอาหาร (ท่อที่เชื่อมต่อช่องปากกับกระเพาะอาหาร) ขาดความต่อเนื่องกัน เป็นหนึ่งในความผิดปกติแต่กำเนิด (ตั้งแต่เกิด) ที่เป็นอันตรายถึงชีวิตที่พบบ่อยที่สุด บ่อยครั้งยังมีการเชื่อมต่อ (fistula) ระหว่างหลอดอาหารและหลอดลมด้วย

โรคหลอดอาหารตีบตันรักษาอย่างไร

การรักษาภาวะหลอดอาหารตีบตันทำได้โดยการผ่าตัด ประกอบด้วยการเชื่อมต่อหลอดอาหารทั้งสองส่วนเข้าด้วยกัน ('end-to-end anastomosis') เพื่อสร้างความต่อเนื่องของหลอดอาหารขึ้นมาใหม่ หากมีการเชื่อมต่อ (connection) ก็จะทำการผ่าตัดเอาออกเช่นกัน ในการผ่าตัดเปิดทรวงอกแบบคลาสสิก หลอดเลือดดำ Azygos ซึ่งเป็นหลอดเลือดดำหลักที่ระบายออกจากหลอดอาหารและโครงสร้างโดยรอบ อาจต้องผ่าตัดปิดหรือคงสภาพไว้ เหตุผลในการผ่าตัดปิดเส้นเลือด azygos อย่างถาวร (การผูกเส้นเลือด) คือเพื่อให้มองเห็นได้ชัดเจนขึ้นและช่วยปกป้องโครงสร้างทางกายวิภาคอื่นๆ ในระหว่างการผ่าตัด เหตุผลในการเก็บเส้นเลือดไว้คือเพื่อให้เลือดไหลเวียนเพียงพอและข่วยการหายของแผลหลังการผ่าตัด ไม่มีข้อตกลงที่ชัดเจนว่าแนวทางใดดีกว่า

ทำไมการทบทวนวรรณกรรมนี้จึงสำคัญ

แม้ว่าภาวะหลอดอาหารตีบจะเป็นหนึ่งในความผิดปกติแต่กำเนิดที่คุกคามชีวิตที่พบได้บ่อยที่สุด แต่ภาวะนี้ก็ยังคงพบได้น้อย การเปรียบเทียบและการรวมผลลัพธ์จากการศึกษาที่มีอยู่ (meta-analysis) ถือเป็นสิ่งสำคัญในการสรุปหลักฐานที่มีอยู่ให้เพียงพอ เป็นส่วนหนึ่งของการค้นหาวิธีการรักษาที่ดีที่สุดอย่างต่อเนื่อง ในปัจจุบันยังไม่มีความเห็นพ้องต้องกันโดยทั่วไปว่าการปิดเส้นเลือด Azygos เป็นประจำจะมีประโยชน์หรือไม่ การวิเคราะห์การศึกษาในเรื่องนี้ทั้งหมดอาจช่วยเพิ่มน้ำหนักให้กับคำแนะนำในอนาคตที่การศึกษาเพียงกรณีเดียวอาจทำไม่ได้

เราต้องการค้นหาอะไร

เราอยากจะประเมินประโยชน์และอันตรายของการเก็บเส้นเลือด azygos ไว้เมื่อเทียบกับการปิดเส้นเลือดในระหว่างการผ่าตัดซ่อมแซมหลอดอาหารตีบแต่กำเนิดโดยใช้วิธีการผ่าตัดเปิดทรวงอก

โดยเฉพาะอย่างยิ่ง เราต้องการศึกษาว่า วิธีการ (การปิดหลอดเลือดดำ azygos) มีผลในเชิงบวกหรือเชิงลบต่อการอยู่รอดโดยรวม การเกิดผลข้างเคียงที่ร้ายแรง (เป็นอันตราย) การรั่วของรอยต่อ การติดเชื้อ การตีบของหลอดอาหาร (หลอดอาหารตีบแคบ) หรือการเกิดซ้ำของการเชื่อมต่อระหว่างหลอดลมและหลอดอาหาร (การเชื่อมต่อที่ผิดปกติระหว่างหลอดลมและหลอดอาหาร)

เราทำอะไรไปบ้าง

เราค้นหาการศึกษาในเด็กแรกเกิดที่มีหลอดอาหารตีบแต่กำเนิด (โดยผู้เข้าร่วมได้รับมอบหมายให้เข้ากลุ่มการรักษาแบบสุ่ม) ซึ่งเปรียบเทียบการเก็บหลอดเลือดดำ azygosไว้กับการปิดหลอดเลือดระหว่างการผ่าตัดซ่อมแซมในขั้นต้น

เราได้เปรียบเทียบและสรุปผลการศึกษา และให้คะแนนความเชื่อมั่นของเราต่อหลักฐาน โดยพิจารณาจากขนาดของการศึกษา และวิธีการออกแบบ ดำเนินการ และรายงาน

เราพบอะไร

เราพบการศึกษา 6 ฉบับที่ตรงตามเกณฑ์การรวมของเรา โดยมีผู้เข้าร่วมทั้งหมด 390 ราย เราสามารถประเมินผลลัพธ์เบื้องต้นของเราได้ ได้แก่ การเสียชีวิตจากสาเหตุทั้งหมด ภาวะแทรกซ้อนร้ายแรง และการรั่วของช่องต่อ (การรั่วจากบริเวณผ่าตัด) รวมถึงผลลัพธ์รองของเรา ได้แก่ การติดเชื้อรุนแรงหรือการติดเชื้อในทรวงอกและการตีบของหลอดอาหาร การศึกษาทั้ง 6 ฉบับไม่ได้ประเมินการเกิดซ้ำของรูรั่วระหว่างหลอดลมและหลอดอาหาร

การศึกษาทั้งหมดดำเนินการในศูนย์เดียวในอินเดีย อิหร่าน และอียิปต์ การศึกษาทั้งหมดศึกษาเฉพาะแนวทางการผ่าตัดเปิดทรวงอกโดยเฉพาะ และผู้เข้าร่วมทุกรายมีช่องเปิดระหว่างหลอดลมและหลอดอาหารด้วย

เมื่อเรานำผลการศึกษาต่างๆ มารวมกัน พบว่าการเก็บหลอดเลือดดำ azygos ไว้อาจลดอัตราการเสียชีวิต ภาวะแทรกซ้อนร้ายแรง และการรั่วไหลของการต่อได้อย่างมาก เมื่อเปรียบเทียบกับการผูกหลอดเลือดดำ azygos ในทารกแรกเกิดที่เข้ารับการผ่าตัดซ่อมแซมหลอดอาหารตีบแต่กำเนิดในขั้นต้น การรวมผลการศึกษาสำหรับผลลัพธ์รองของเราแสดงให้เห็นว่าการเก็บหลอดเลือดดำ azygos ไว้อาจส่งผลให้การติดเชื้อรุนแรงหรือการติดเชื้อในทรวงอกลดลงอย่างมาก ในขณะที่ผลต่อการตีบของหลอดอาหารยังไม่ชัดเจน

ข้อจำกัดของหลักฐานคืออะไร

ความเชื่อมั่นของเรามีต่อหลักฐานอยู่ในระดับต่ำ (สำหรับอัตราการเสียชีวิตและการรั่วไหลของรอยต่อ) ไปจนถึงต่ำมาก (สำหรับภาวะแทรกซ้อนร้ายแรง การติดเชื้อรุนแรงหรือการติดเชื้อในทรวงอก และการตีบของหลอดอาหาร) ทั้งนี้เนื่องจากการศึกษาทั้ง 6 ฉบับ ที่รวมอยู่นั้นมีความเสี่ยงของการมีอคติ (กล่าวคือ ได้รับการออกแบบในลักษณะที่ผลการศึกษาอาจเบี่ยงเบนได้) นอกจากนี้ การศึกษาที่รวมอยู่มีผู้เข้าร่วมเพียงไม่กี่คน ซึ่งอาจนำไปสู่ผลลัพธ์ที่ไม่แม่นยำ

ข้อสุดท้าย การศึกษาได้สำรวจเพียงวิธีการผ่าตัดเปิดทรวงอกแบบคลาสสิกเท่านั้น นอกจากนี้ ยังไม่ได้รวมผู้ป่วยที่มีอาการหลอดอาหารตีบแบบอื่นๆ เช่น ผู้ที่มีความผิดปกติอื่นๆร่วมด้วย หรือเด็กที่คลอดก่อนกำหนด

หลักฐานนี้เป็นปัจจุบันแค่ไหน

หลักฐานเป็นปัจจุบันถึงเดือนพฤษภาคม 2024

บทนำ

โรคหลอดอาหารตีบตันเป็นความผิดปกติแต่กำเนิดที่คุกคามชีวิตซึ่งพบได้บ่อยที่สุด และหมายถึงการที่หลอดอาหารขาดความต่อเนื่อง โดยมีหรือไม่มีรูเปิดไปยังหลอดลมหรือหลอดลมฝอย การรักษาขั้นสุดท้ายคือ การผ่าตัดผูกรูรั่วหากมี และทำการต่อหลอดอาหารทั้งสองข้างเข้าด้วยกันแบบปลายต่อปลาย เพื่อสร้างความต่อเนื่องของหลอดอาหารขึ้นมาใหม่ ในระหว่างขั้นตอนนี้ ศัลยแพทย์อาจเลือกที่จะผูกหรือเก็บหลอดเลือดดำ azygos ไว้ ซึ่งเป็นหลอดเลือดดำหลักของหลอดอาหารและโครงสร้างโดยรอบ แต่ยังไม่มีความเห็นที่แน่ชัดเกี่ยวกับเรื่องนี้

วัตถุประสงค์

เพื่อประเมินประโชย์และอันตรายของการเก็บหลอดเลือดดำ azygos ไว้เทียบกับการผูกหลอดเลือดดำ azygos ในระหว่างการผ่าตัดซ่อมแซมเบื้องต้นของภาวะหลอดอาหารตีบแต่กำเนิด

วิธีการสืบค้น

เราได้ค้นหาการทดลองจาก Cochrane Gut Specialized Register, Cochrane Central Register of Controlled Trials (CENTRAL) ผ่านทาง Ovid Evidence-Based Medicine Reviews Database (EBMR), MEDLINE, Embase และ CINAHL (Cumulative Index to Nursing and Allied Health Literature) นอกจากนี้ เรายังดำเนินการค้นหาในเว็บไซต์ ClinicalTrials.gov, LILACS, Science Citation Index Expanded และ Conference Proceedings Citation Index – Science (Web of Science) และ International Clinical Trials Registry Platform (ICTRP) ขององค์การอนามัยโลก (WHO) อีกด้วย เราค้นหาฐานข้อมูลทั้งหมดตั้งแต่เริ่มก่อตั้งจนถึงวันที่ 22 พฤษภาคม 2024 โดยไม่มีข้อจำกัดเกี่ยวกับภาษาของการเผยแพร่

เกณฑ์การคัดเลือก

เราได้รวมการทดลองทางคลินิกแบบสุ่ม (RCT) ที่ประเมินการเก็บหลอดเลือดดำ azygos ไว้ เทียบกับการผูกหลอดเลือดดำ azygos ในระหว่างการผ่าตัดซ่อมแซมหลักของภาวะหลอดอาหารตีบแต่กำเนิดในทารกที่มีอายุน้อยกว่า 3 เดือน

การรวบรวมและวิเคราะห์ข้อมูล

ผู้ประพันธ์การทบทวนวรรณกรรมสองคนคัดกรองชื่อเรื่องและบทคัดย่ออย่างเป็นอิสระจากกัน คัดกรองรายงานฉบับเต็มที่เกี่ยวข้อง และเลือก RCTs เพื่อรวมไว้ เราบันทึกกระบวนการการเลือกไว้ในแผนภาพ PRISMA เราประเมินความเสี่ยงของการมีอคติ ของการศึกษาที่รวมอยู่ (โดยใช้ RoB 2) และ ความเชื่อมั่นของหลักฐาน (โดยใช้แนวทาง GRADE) ตาม Cochrane Handbook for Systematic Reviews of Interventions เราได้ติดต่อกับผู้ประพันธ์การศึกษาหากข้อมูลขาดหายไปหรือไม่ชัดเจน

ผลการวิจัย

การทดลอง 6 ฉบับตรงตามเกณฑ์การรวม ซึ่งรวมผู้เข้าร่วมทั้งหมด 390 ราย เราสามารถประเมินผลลัพธ์หลักทั้งหมดของเรา: การเสียชีวิตจากทุกสาเหตุ เหตุการณ์ไม่พึงประสงค์ที่ร้ายแรง และการรั่วของหลอดอาหารที่ต่อ ตลอดจนผลลัพธ์รองสองในสามของเรา: ภาวะติดเชื้อในกระแสเลือดหรือเยื่อบุช่องกลางทรวงอกอักเสบ และหลอดอาหารตีบ อย่างไรก็ตาม การทดลองทั้ง 6 ฉบับไม่ได้ประเมินการเกิดซ้ำของฟิสทูล่าของหลอดลมและหลอดอาหาร การทดลองทั้งหมดมีข้อกังวลบางประการหรือ ความเสี่ยงของการมีอคติสูง และ ความเชื่อมั่นของหลักฐานสำหรับผลลัพธ์ทั้งหมดอยู่ในระดับต่ำหรือต่ำมาก

Meta-analyses แสดงให้เห็นว่าการเก็บหลอดเลือดดำ azygos ไว้อาจส่งผลให้มีการลดอัตราการเสียชีวิตได้มาก (risk ratio (RR) 0.44, ช่วงความเชื่อมั่น 95% (CI) 0.26 ถึง 0.73; หลักฐานความเชื่อมั่นต่ำ) เหตุการณ์ไม่พึงประสงค์ที่ร้ายแรง (RR 0.33, ช่วงความเชื่อมั่น 95% (CI) 0.21 ถึง 0.50; หลักฐานความเชื่อมั่นต่ำมาก) และการรั่วของการต่อ (RR 0.44, ช่วงความเชื่อมั่น 95% 0.26 ถึง 0.76; หลักฐานความเชื่อมั่นต่ำ) เมื่อเปรียบเทียบกับการผูกหลอดเลือดดำ azygos ในทารกแรกเกิดที่เข้ารับการผ่าตัดซ่อมแซมหลอดอาหารตีบแต่กำเนิดในขั้นต้น Meta-analysis ของผลลัพธ์รองของเราแสดงให้เห็นว่าการเก็บหลอดเลือดดำ azygos ไว้อาจส่งผลให้ภาวะ mediastinitis หรือภาวะติดเชื้อในกระแสเลือดลดลงอย่างมาก (RR 0.34, 95% CI 0.21 ถึง 0.53; หลักฐานความเชื่อมั่นต่ำมาก) มีรายงานการตีบแคบของหลอดอาหารในการศึกษาเพียง 2 ฉบับ มีผู้เข้าร่วม 114 รายเท่านั้น ผลต่อการตีบแคบของหลอดอาหารยังไม่ชัดเจน (RR 0.75, 96% CI 0.35 ถึง 1.63; หลักฐานความเชื่อมั่นต่ำมาก) แต่หลักฐานยังคงไม่เชื่อมั่นมาก

ข้อสรุปของผู้วิจัย

หลักฐานในปัจจุบันชี้ให้เห็นว่าการเก็บหลอดเลือดดำ Azygos ไว้ระหว่างการผ่าตัดซ่อมแซมหลักสำหรับภาวะหลอดอาหารตีบอาจส่งผลให้มีการลดอัตราการเสียชีวิตโดยรวม อาการไม่พึงประสงค์ที่ร้ายแรง การรั่วของรอยต่อ และภาวะติดเชื้อในกระแสเลือดหรือภาวะช่องกลางทรวงอกอักเสบได้อย่างมาก ไม่มีข้อมูลใดๆ ที่แลดงว่าการผูกเส้นเลือด Azygos เป็นประจำนั้นมีประโยชน์ อย่างไรก็ตาม หลักฐานทั้งหมดมีความเชื่อมั่นต่ำถึงต่ำมาก

จำเป็นต้องมีการวิจัยเพิ่มเติม เนื่องจากผลการทบทวนวรรณกรรมนี้อาจไม่สามารถนำไปใช้ได้กับทารกแรกเกิดที่มีภาวะหลอดอาหารตีบแต่กำเนิดทุกคน

บันทึกการแปล

แปลโดย ศ.นพ.ภิเศก ลุมพิกานนท์ ภาควิชาสูติศาสตร์และนรีเวชวิทยา คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น 3 กุมภาพันธ์ 2025 Edit โดย พ.ญ. ผกากรอง ลุมพิกานนท์ 8 เมษายน 2025

Citation
Korang SK, Hildorf S, Ladefoged MR, Oehlenschlæger J, Smithers CJ, Poulsen S, Jakobsen JC, Lausten-Thomsen U. Preservation of the azygos vein versus ligation of the azygos vein during primary surgical repair of congenital esophageal atresia. Cochrane Database of Systematic Reviews 2025, Issue 1. Art. No.: CD014889. DOI: 10.1002/14651858.CD014889.pub2.