โปรแกรมการรับประทานอาหารเพื่อสุขภาพในโรงเรียนก่อนวัยเรียน โรงเรียนอนุบาล และสถานรับเลี้ยงเด็กประสบความสำเร็จเพียงใด

ใจความสำคัญ

• โปรแกรมการรับประทานอาหารเพื่อสุขภาพที่จัดให้มีในสถานศึกษาระดับปฐมวัยและสถานดูแลเด็กปฐมวัย (ECEC) (เช่น โรงเรียนก่อนวัยเรียน โรงเรียนอนุบาล สถานรับเลี้ยงเด็กช่วงกลางวันของครอบครัว) อาจปรับปรุงคุณภาพอาหารของเด็ก มีแนวโน้มที่จะเพิ่มการบริโภคผลไม้ อาจมีผลดีต่อการบริโภคผัก และอาจไม่มีผลกระทบต่อการบริโภคอาหารที่ดีต่อสุขภาพน้อยและเครื่องดื่มที่มีน้ำตาล อาจส่งผลดีต่อน้ำหนักของเด็กและอาจลดความเสี่ยงของการมีน้ำหนักเกินหรือเป็นโรคอ้วน

• เราไม่ทราบว่าการรับประทานอาหารเพื่อสุขภาพในระยะต้นนี้ช่วยประหยัดเงินหรือก่อให้เกิดผลกระทบที่ไม่พึงประสงค์หรือไม่ เนื่องจากมีการศึกษาน้อยมากที่ให้ข้อมูลเกี่ยวกับประเด็นเหล่านี้

• เราพบหลักฐานเพียงเล็กน้อยจากประเทศที่มีรายได้ต่ำและปานกลาง แต่โครงการรับประทานอาหารเพื่อสุขภาพในประเทศที่มีรายได้สูงอาจเป็นประโยชน์ต่อสุขภาพของเด็ก เราไม่รู้วิธีสนับสนุนนักการศึกษาและเจ้าหน้าที่ในการนำโปรแกรมเหล่านี้ไปใช้ในทางปฏิบัติ เราต้องการการวิจัยเพิ่มเติมเกี่ยวกับการนำเสนอโครงการและผลกระทบที่เกิดขึ้นในประเทศที่มีรายได้น้อย

เหตุใดการปรับปรุงอาหารของเด็กเล็กจึงเป็นเรื่องสำคัญ

การรับประทานอาหารที่ไม่ดีทำให้ผู้คนเสี่ยงต่อโรคระยะยาวมากมาย รวมถึงโรคหัวใจ เบาหวานประเภท 2 และมะเร็งบางชนิด การวิจัยประมาณการว่าผู้เสียชีวิตกว่า 11 ล้านคนทั่วโลกเกิดจากการรับประทานอาหารที่ไม่ดีต่อสุขภาพ พฤติกรรมและความชอบด้านโภชนาการเกิดขึ้นตั้งแต่อายุยังน้อยและคงอยู่จนถึงวัยผู้ใหญ่

โปรแกรมการกินเพื่อสุขภาพคืออะไร

โปรแกรมการรับประทานอาหารเพื่อสุขภาพมุ่งหวังที่จะส่งเสริมให้เด็กๆ รับประทานอาหารที่ดีต่อสุขภาพ อาจเกี่ยวข้องกับการเปลี่ยนแปลงบทเรียนและวัฒนธรรมในโรงเรียนก่อนวัยเรียน โรงเรียนอนุบาล และศูนย์รับเลี้ยงเด็ก (การศึกษาในเด็กระยะต้นและการดูแลเด็กปฐมวัย (ECEC)) และการทำงานร่วมกับครอบครัวเด็ก ครู และเจ้าหน้าที่ผู้ดูแลสุขภาพ ตัวอย่างเช่น การแนะนำผักและผลไม้ใหม่ๆ ให้กับเด็ก การเปลี่ยนเมนูเพื่อเพิ่มตัวเลือกที่ดีต่อสุขภาพ หรือการให้ข้อมูลกับครอบครัวเกี่ยวกับการรับประทานอาหารเพื่อสุขภาพสำหรับเด็ก โปรแกรมการรับประทานอาหารเพื่อสุขภาพอาจสร้างรูปแบบการรับประทานอาหารเพื่อสุขภาพตลอดชีวิต ลดน้ำหนักที่ขึ้นมากเกินไป และปรับปรุงสุขภาพโดยรวม

เราต้องการค้นหาอะไร

เราต้องการทราบว่าการกินเพื่อสุขภาพส่งผลต่ออาหารและสุขภาพของเด็กอย่างไร เราสนใจในการเปลี่ยนแปลงด้านอาหาร น้ำหนัก ภาษาและประสิทธิภาพการรับรู้ สังคม อารมณ์ และคุณภาพชีวิตในเด็กอายุ 6 เดือนถึง 6 ปีที่เข้าเรียนในโรงเรียนก่อนวัยเรียน สถานรับเลี้ยงเด็กช่วงกลางวัน สถานรับเลี้ยงเด็ก โรงเรียนอนุบาล และบริการดูแลช่วงกลางวันของครอบครัว เรายังต้องการทราบต้นทุนของการแทรกแซงและผลกระทบที่ไม่พึงประสงค์ที่อาจเกิดขึ้น

เราทำอะไรไปแล้วบ้าง

เราค้นหาการศึกษาที่เปรียบเทียบโปรแกรมการรับประทานอาหารเพื่อสุขภาพกับการไม่ดำเนินการใดๆ การให้โปรแกรมล่าช้า หรือโปรแกรมที่ไม่ได้มุ่งเป้าที่จะเปลี่ยนอาหารของเด็ก

เราเปรียบเทียบและสรุปผลการศึกษา และประเมินความเชื่อมั่นของเราต่อหลักฐาน โดยพิจารณาจากปัจจัยต่างๆ เช่น วิธีการศึกษาและขนาดของการศึกษา

ผู้วิจัยค้นพบอะไรบ้าง

เราพบการศึกษา 52 ฉบับ ที่ศึกษาผลของโปรแกรมการรับประทานอาหารเพื่อสุขภาพ 58 โปรแกรมใน ECEC สำหรับเด็กอายุ 6 เดือนถึง 6 ปี การศึกษาทั้งหมดได้รับการตีพิมพ์ในประเทศที่มีรายได้สูงและมีรายได้ปานกลางค่อนสูง โปรแกรมมีความแตกต่างกันมาก สิ่งเหล่านึั:

• กินเวลาตั้งแต่ 4 สัปดาห์ถึง 3 ปี;

• การให้ทำโดยบุคคลหลากหลาย ได้แก่ผู้ให้บริการด้านสุขภาพ เจ้าหน้าที่ ECEC และนักวิจัย

• ใช้วิธีการให้ที่แตกต่างกัน (โทรศัพท์, การพบหน้ากัน, ออนไลน์, สื่อสิ่งพิมพ์); และ

• วัดผลลัพธ์หลากหลายวิธี (เช่น การสำรวจผู้ปกครองหรือเจ้าหน้าที่ การสังเกตการกินของเด็ก และการชั่งน้ำหนักอาหารก่อนและหลังมื้ออาหาร)

โดยรวมแล้ว โปรแกรมต่างๆ มีเป้าหมายเพื่อ:

• เปลี่ยนสภาพแวดล้อมของ ECEC (เช่น เจ้าหย้าที่สาธิตการรับประทานอาหารเพื่อสุขภาพแก่เด็กๆ และจัดหาอาหารที่ดีต่อสุขภาพ)

• เปลี่ยนหลักสูตร (เช่น ให้บทเรียนเกี่ยวกับอาหารและการกินเพื่อสุขภาพ) และ

• สร้างความร่วมมือ (เช่น พวกเขาจัดหาทรัพยากรทางการศึกษาให้กับครอบครัว) และ

• เพิ่มการออกกำลังกายของเด็ก (เช่น โดยบทเรียนการออกกำลังกายที่มีโครงสร้างและส่งเสริมให้ใช้เวลาหน้าจอน้อยลง)

โปรแกรมการรับประทานอาหารเพื่อสุขภาพอาจนำไปสู่การปรับปรุงคุณภาพอาหารของเด็กเล็กน้อย เพิ่มการบริโภคผลไม้ 0.11 หน่วยบริโภค มีแนวโน้มปรับปรุงการบริโภคผักเพิ่มขึ้น 0.12 หน่วยบริโภค และอาจไม่ส่งผลกระทบต่อการบริโภคอาหารที่ดีต่อสุขภาพน้อยและเครื่องดื่มหวานที่มีน้ำตาล นอกจากนี้ เราพบว่าน้ำหนักเด็กอาจลดลง 230 กรัม และสำหรับเด็กทุกๆ 100 คน เด็ก 19 คนจะมีสถานะน้ำหนักที่ดีขึ้น อย่างไรก็ตาม เราไม่พบหลักฐานที่มีผลกระทบต่อดัชนีมวลกาย โปรแกรมอาจมีความคุ้มค่าและมีแนวโน้มว่าไม่มีผลกระทบที่ไม่พึงประสงค์ แม้ว่าจะมีงานวิจัยเพียงไม่กี่ฉบับที่รายงานประเด็นเหล่านี้ มีงานวิจัยเพียงไม่กี่ฉบับที่รายงานเกี่ยวกับผลลัพธ์ด้านการเรียนรู้ สังคม และพัฒนาการอื่นๆ

ข้อจำกัดของหลักฐานคืออะไร

ความเชื่อมั่นของเราต่อหลักฐานต่ำเนื่องจากมีการดำเนินการ การให้โปรแกรม และประเมินโปรแกรมการรับประทานอาหารเพื่อสุขภาพด้วยวิธีที่แตกต่างกัน นอกจากนี้ ผู้คนจำนวนมากที่ได้รับโปรแกรมการรับประทานอาหารเพื่อสุขภาพยังทราบดีว่าพวกเขากำลังได้รับการประเมิน และบางครั้งสิ่งนี้อาจส่งผลต่อวิธีการรายงานผลกระทบ ตัวอย่างเช่น ผู้ปกครองที่รายงานว่าลูกรับประทานอาหารอาจมีแนวโน้มที่จะให้คำตอบเชิงบวกมากกว่า เพราะพวกเขารู้สึกว่าพวกเขากำลังทำสิ่งที่สังคมคาดหวัง หรือเพราะพวกเขารู้สึกขอบคุณสำหรับการสนับสนุนและต้องการทำให้นักวิจัยพอใจ นอกจากนี้ ไม่ใช่ทุกการศึกษาที่ให้ข้อมูลเกี่ยวกับทุกสิ่งที่เราสนใจ และมักมีข้อมูลที่ขาดหายไปเมื่อมีการติดตามผลเด็กหลังการศึกษา

หลักฐานเป็นปัจจุบันแค่ไหน

หลักฐานเป็นปัจจุบันถึงเดือนกุมภาพันธ์ 2022

อ่านบทคัดย่อฉบับเต็ม

บทนำ

การบริโภคอาหารในช่วงปฐมวัยอาจมีผลกระทบต่อสุขภาพและพัฒนาการของเด็ก บริการในสถานศึกษาและการดูแลเด็กปฐมวัย (ECEC) ได้รับการแนะนำให้เป็นสถานที่ให้การแทรกแซงการรับประทานอาหารเพื่อสุขภาพ เนื่องจากทำให้เข้าถึงเด็กจำนวนมากได้ในช่วงเวลาสำคัญนี้ การรับประทานอาหารเพื่อสุขภาพใน ECEC อาจรวมถึงกลยุทธ์ที่กำหนดเป้าหมายไปที่หลักสูตร (เช่น การให้ความรู้ด้านโภชนาการ) ลักษณะพื้นฐานของสังคมและสิ่งแวดล้อม (เช่น การปรับเปลี่ยนเมนูอาหาร) และความร่วมมือ (เช่น การประชุมเชิงปฏิบัติการสำหรับครอบครัว) แม้จะมีแนวปฏิบัติที่สนับสนุนการรับประทานอาหารเพื่อสุขภาพในสภาพแวดล้อมนี้ แต่ยังไม่ค่อยมีใครทราบเกี่ยวกับผลกระทบต่อสุขภาพของเด็ก

วัตถุประสงค์

เพื่อประเมินประสิทธิผลของการรับประทานอาหารเพื่อสุขภาพใน ECEC เพื่อปรับปรุงการบริโภคอาหารในเด็กอายุ 6 เดือนถึง 6 ปี เทียบกับการดูแลตามปกติ ไม่มีการแทรกแซงหรือการแทรกแซงทางเลือกที่ไม่เกี่ยวกับอาหาร วัตถุประสงค์รองคือเพื่อประเมินผลกระทบของการกินเพื่อสุขภาพใน ECEC ต่อผลลัพธ์ทางกายภาพ (เช่น ดัชนีมวลกายเด็ก (BMI) น้ำหนัก เส้นรอบเอว) ผลลัพธ์ด้านภาษาและการรับรู้ ผลลัพธ์ทางสังคม/อารมณ์ และคุณภาพชีวิต นอกจากนี้เรายังรายงานต้นทุนและผลเสียของการรับประทานอาหารเพื่อสุขภาพใน ECEC

วิธีการสืบค้น

เราค้นหาฐานข้อมูลอิเล็กทรอนิกส์ 8 ฐานข้อมูล ได้แก่ CENTRAL, MEDLINE, Embase, CINAHL, PsycINFO, ERIC, Scopus และ SportDiscus เมื่อวันที่ 24 กุมภาพันธ์ 2022 เราค้นหารายการอ้างอิงของการศึกษาที่รวบรวมไว้ รายการอ้างอิงของการทบทวนวรรณกรรมอย่างเป็นระบบที่เกี่ยวข้อง, World Health Organisation International Clinical Trials Registry Platform, ClinicalTrials.gov และ Google Scholar และติดต่อผู้เขียนเอกสารที่เกี่ยวข้อง

เกณฑ์การคัดเลือก

เรารวมการทดลองแบบสุ่มที่มีกลุ่มควบคุม (RCTs) รวมถึง Cluster-RCTs, Stepped-wedge RCTs, Factorial RCTs, Multiple Baseline RCTs และ Randomized Cross-over Trials ของการรับประทานอาหารเพื่อสุขภาพที่มีเป้าหมายเป็นเด็กอายุ 6 เดือนถึง 6 ปีที่ดำเนินการใน ECEC ECEC ได้แก่ โรงเรียนก่อนอนุบาล สถานรับเลี้ยงเด็ก โรงเรียนอนุบาล สถานรับเลี้ยงเด็กระยะยาว และศูนย์ดูแลเด็กช่วงกลางวัน การศึกษาที่จะรวบรวมไว้คือ การศึกษาจะต้องมีองค์ประกอบการแทรกแซงอย่างน้อย 1 องค์ประกอบที่กำหนดเป้าหมายที่อาหารเด็กภายใน ECEC และวัดผลการบริโภคอาหารหรือกายภาพของเด็ก หรือทั้ง 2 อย่าง

การรวบรวมและวิเคราะห์ข้อมูล

ผู้ประพันธ์การทบทวน 2 คนคัดกรองชื่อเรื่องและบทคัดย่อและดึงข้อมูลการศึกษาโดยอิสระต่อกัน เราประเมินความเสี่ยงของการมีอคติในการศึกษาทั้งหมดโดยเทียบกับเกณฑ์ 12 ข้อภายใน RoB 1 ซึ่งช่วยให้พิจารณาว่าการคัดเลือก ประสิทธิภาพ การออกจากการศึกษา การตีพิมพ์ และอคติชองการรายงานที่ส่งผลต่อผลลัพธ์ ความเห็นที่ไม่ตรงกันจะถูกแก้ไขโดยการทำฉันทามติหรือโดยการปรึกษาผู้ประพันธ์การทบทวนคนที่ 3 ในกรณีที่เราพบการศึกษาที่มีข้อมูลที่เหมาะสมและสอดคล้องกัน เราทำการวิเคราะห์เมตต้าโดยใช้แบบจำลอง random‐effects model มิฉะนั้น เราจะอธิบายการสิ่งที่พบโดยใช้วิธีการนับคะแนนและ harvest plots สำหรับการวัดผลที่มีมาตรวัดคล้ายกัน เราคำนวณผลต่างค่าเฉลี่ย (MDs) สำหรับผลลัพธ์ที่เป็นข้อมูลต่อเนื่อง และอัตราส่วนความเสี่ยง (RRs) สำหรับผลลัพธ์แบบ 2 ตัวเลือก เราคำนวณผลต่างค่าเฉลี่ยมาตรฐาน (SMD) สำหรับผลลัพธ์หลักและผลลัพธ์รองในการศึกษาใช้มาตรวัดที่แตกต่างกัน เราใช้ GRADE เพื่อประเมินความเชื่อมั่นของหลักฐานด้านอาหาร ต้นทุน และผลลัพธ์ที่ไม่พึงประสงค์

ผลการวิจัย

เรารวมการศึกษา 52 ฉบับที่ศึกษาสิ่งแทรกแซง 58 รายการ (อธิบายไว้ในบทความ 96 บทความ) การศึกษาทั้งหมดเป็นการศึกษาแบบ Cluster-RCT การศึกษา 29 ฉบับมีขนาดใหญ่ (ผู้เข้าร่วม ≥ 400 คน) และการศึกษาขนาดเล็ก 23 ฉบับ (ผู้เข้าร่วม < 400 คน) จากการแทรกแซง 58 รายการ โดยมุ่งที่หลักสูตรเป้าหมาย 43 รายการ ลักษณะพื้นฐานของสังคมและสิ่งแวดล้อม 56 รายการ และมุ่งที่ความร่วมมือ 50 รายการ การแทรกแซง 38 รายการ รวมองค์ประกอบทั้ง 3 ไว้ด้วยกัน สำหรับผลลัพธ์หลัก (ผลลัพธ์ด้านอาหาร) เราประเมินการศึกษา 19 ฉบับว่ามีความเสี่ยงของการมีอคติโดยรวมสูง โดยอคติในการปฏิบัติต่อผู้เข้าร่วมโครงการและอคติในการประเมินผลมักถูกตัดสินว่ามีความเสี่ยงสูง

การรับประทานอาหารเพื่อสุขภาพใน ECEC เทียบกับการปฏิบัติตามปกติหรือไม่มีการแทรกแซงใด ๆ อาจส่งผลดีต่อคุณภาพอาหารของเด็ก (SMD 0.34, 95% ช่วงความเชื่อมั่น (CI) 0.04 ถึง 0.65; P = 0.03, I ² = 91%; การศึกษา 6 ฉบับ, เด็ก 1973 คน) แต่หลักฐานมีความไม่แน่นอนอย่างมาก มีหลักฐานความเชื่อมั่นปานกลางว่าการกินเพื่อสุขภาพใน ECEC มีแนวโน้มที่จะเพิ่มการบริโภคผลไม้ของเด็ก (SMD 0.11, 95% CI 0.04 ถึง 0.18; P < 0.01, I ² = 0%; การศึกษา 11 ฉบับ, เด็ก 2901 คน) หลักฐานมีความไม่แน่นอนอย่างมากเกี่ยวกับผลของการกินอาหารเพื่อสุขภาพใน ECEC ต่อการบริโภคผักของเด็ก (SMD 0.12, 95% CI −0.01 ถึง 0.25; P =0.08, I ² = 70%; การศึกษา 13 ฉบับ, เด็ก 3335 คน) มีหลักฐานความเชื่อมั่นปานกลางว่าการรับประทานอาหารเพื่อสุขภาพโดยใน ECEC อาจส่งผลให้เกิดความแตกต่างเพียงเล็กน้อยหรือไม่มีความแตกต่างเลยในการบริโภคอาหารที่ไม่ใช่อาหารหลัก (เช่น ดีต่อสุขภาพน้อย/ไม่ต้องใช้ดุลยพินิจ) ของเด็ก (SMD −0.05, 95% CI −0.17 ถึง 0.08; P = 0.48, I ² = 16%; การศึกษา 7 ฉบับ, เด็ก 1369 คน) หรือการบริโภคเครื่องดื่มที่มีน้ำตาล (SMD −0.10, 95% CI −0.34 ถึง 0.14; P = 0.41, I ² = 45%; การศึกษา 3 ฉบับ, เด็ก 522 คน)

การศึกษา 36 ฉบับ วัดค่า BMI, BMI z-score น้ำหนัก น้ำหนักเกินและโรคอ้วน หรือรอบเอว หรือบางส่วนหรือทั้งหมดรวมกัน การรับประทานอาหารเพื่อสุขภาพใน ECEC อาจส่งผลให้ BMI ของเด็กมีความแตกต่างเพียงเล็กน้อยหรือไม่มีความแตกต่างเลย (MD −0.08, 95% CI −0.23 ถึง 0.07; P = 0.30, I ² = 65%; การศึกษา 15 ฉบับ, เด็ก 3932 คน) หรือใน BMI z -score ของเด็ก (MD −0.03, 95% CI −0.09 ถึง 0.03; P = 0.36, I ² = 0%; การศึกษา 17 ฉบับ; เด็ก 4766 คน) การรับประทานอาหารเพื่อสุขภาพใน ECEC อาจลดน้ำหนักเด็กลง (MD −0.23, 95% CI −0.49 ถึง 0.03; P = 0.09, I ² = 0%; การศึกษา 9 ฉบับ, เด็ก 2,071 คน) และความเสี่ยงของการมีน้ำหนักเกินและโรคอ้วน (RR 0.81, 95 % CI 0.65 ถึง 1.01; P = 0.07, I ² = 0%; การศึกษา 5 ฉบับ, เด็ก 1070 คน)

การรับประทานอาหารเพื่อสุขภาพโดยใช้ ECEC อาจคุ้มค่า แต่หลักฐานไม่แน่นอนอย่างมาก (การศึกษา 6 ฉบับ) การรับประทานอาหารเพื่อสุขภาพใน ECEC อาจมีผลกระทบเพียงเล็กน้อยหรือไม่มีเลยต่อผลข้างเคียง แต่หลักฐานมีความไม่แน่นอนอย่างมาก (การศึกษา 3 ฉบับ)

มีการศึกษาเพียงไม่กี่ฉบับที่วัดทักษะทางภาษาและการรับรู้ (n = 2) ผลลัพธ์ทางสังคม/อารมณ์ (n = 2) และคุณภาพชีวิต (n = 3)

ข้อสรุปของผู้วิจัย

การรับประทานอาหารเพื่อสุขภาพใน ECEC อาจปรับปรุงคุณภาพอาหารของเด็กเล็กน้อย แต่หลักฐานไม่แน่นอนอย่างมากและมีแนวโน้มที่จะเพิ่มการบริโภคผลไม้ของเด็กเล็กน้อย มีความไม่แน่นอนเกี่ยวกับผลของการกินเพื่อสุขภาพใน ECEC ต่อการบริโภคผัก การรับประทานอาหารเพื่อสุขภาพใน ECEC อาจส่งผลให้มีความแตกต่างในการที่เด็กบริโภคอาหารที่ไม่ใช่อาหารหลักและเครื่องดื่มผสมน้ำตาลเพียงเล็กน้อยหรือไม่มีเลย การรับประทานอาหารเพื่อสุขภาพอาจส่งผลดีต่อน้ำหนักเด็กและความเสี่ยงของการมีน้ำหนักเกินและโรคอ้วน แม้ว่าคะแนน BMI และ BMI z-scores จะมีความแตกต่างเพียงเล็กน้อยหรือไม่มีเลยก็ตาม การศึกษาในอนาคตที่สำรวจผลกระทบขององค์ประกอบการแทรกแซงเฉพาะ และการอธิบายความคุ้มทุนและผลลัพธ์ที่ไม่พึงประสงค์ เป็นสิ่งจำเป็นเพื่อให้เข้าใจได้ดีขึ้นว่าจะเพิ่มผลกระทบของการกินเพื่อสุขภาพใน ECEC ได้อย่างไร

บันทึกการแปล

แปลโดย พญ.วิลาสินี หน่อแก้ว โรงพยาบาลมะเร็งอุบลราชธานี Edit โดย แพทย์หญิง ผกากรอง ลุมพิกานนท์ 31 มกราคม 2024

การอ้างอิง

Yoong SL, Lum M, Wolfenden L, Jackson J, Barnes C, Hall AE, McCrabb S, Pearson N, Lane C, Jones JZ, Nolan E, Dinour L, McDonnell T, Booth D, Grady A. Healthy eating interventions delivered in early childhood education and care settings for improving the diet of children aged six months to six years. Cochrane Database of Systematic Reviews 2023, Issue 8. Art. No.: CD013862. DOI: 10.1002/14651858.CD013862.pub3.

มีในภาษาอื่นด้วย