ใจความสำคัญ
สารควบคุมระบบประสาท เช่น gabapentin และ pregabalin เป็นยาที่สามารถช่วยควบคุมการรับรู้ของร่างกายและตอบสนองต่ออาการคันได้ ยาเหล่านี้อาจลดอาการคันหลังการเผาไหม้ได้เมื่อเทียบกับยาแก้แพ้แบบรับประทาน
การรักษาทางกายภาพแสดงให้เห็นความแปรปรวนในประสิทธิผลในการลดอาการคันหลังแผลไหม้ การนวดบำบัดและการบำบัดด้วยคลื่นกระแทกนอกร่างกายอาจลดอาการคันหลังการเผาไหม้เมื่อเปรียบเทียบกับกลุ่มควบคุมที่เกี่ยวข้อง ในขณะที่การสัมผัสเพื่อการรักษาอาจเพิ่มอาการคันหลังแผลไหม้เมื่อเทียบกับ nursing presence
การรักษาทางกายภาพแสดงให้เห็นความแปรปรวนในประสิทธิผลในการลดอาการคันหลังแผลไหม้ ครีม Enalapril อาจลดอาการคันหลังแผลไหม้เมื่อเทียบกับกลุ่มควบคุมด้วยยาหลอก ในขณะที่ Provase moisturiser อาจไม่ส่งผลต่ออาการคันหลังแผลไหม้เมื่อเทียบกับมอยเจอร์ไรเซอร์กลุ่มควบคุม
อาการคันหลังแผลไหม้คืออะไร
อาการคันหลังเผาไหม้เป็นภาวะที่พบบ่อยและเป็นที่ทราบกันดี ซึ่งโดยทั่วไปจะแสดงในกรอบเวลาและบริบททางคลินิกที่แตกต่างกัน 2 แบบ อย่างแรกแรกคืออาการคันที่สมานแผลชั่วคราว ซึ่งเกิดขึ้นในช่วงต้นของการสมานแผลเฉียบพลัน และพบได้บ่อยมากแต่อยู่ได้ไม่นาน อย่างที่สองคืออาการคันแผลเป็นจากการไหม้ซึ่งอยู่นานและค่อนข้างต้านทานต่อการรักษา
เราต้องการค้นหาอะไร
เราต้องการดูว่าวิธีการใดเมื่อเปรียบเทียบกับคู่เปรียบเทียบที่สามารถลดอาการคันที่เกิดจากแผลไหม้ได้
สำหรับวิธีการรักษาแต่ละครั้ง เราพิจารณาที่:
- การเปลี่ยนแปลงของอาการคันที่เกี่ยวข้องกับแผลไหม้
- ผลกระทบที่เป็นอันตราย (เช่นอาการง่วงนอน) หลังการรักษา
- คุณค่าสำหรับเงินที่ใช้
- ความเจ็บปวด
- การรับรู้ความพึงพอใจของผู้เข้าร่วมต่อวิธีการรักษา
- การหายของแผล;
- คุณภาพชีวิต
เราทำอะไรบ้าง
เรารวบรวมการศึกษาที่คัดเลือกผู้เข้าร่วมทุกช่วงอายุ และทุกเพศ ที่มีอาการคันบริเวณแผลไหม้ การปลูกถ่าย หรือบริเวณที่นำเนื้อเยื่อมา และได้รับการรักษาในสถานดูแลใดๆ เราค้นหาการศึกษาที่:
- ผู้เข้าร่วมมีอาการคันที่เกี่ยวข้องกับแผลไหม้ (แต่ไม่ใช่ผู้ที่มีความเสี่ยงต่ออาการคันที่เกิดจากแผลไหม้)
- ผู้เข้าร่วมได้รับการสุ่มเพื่อประเมินผลของวิธีการรักษาต่างๆ การเปรียบเทียบที่เกี่ยวข้อง
ผู้วิจัยค้นพบอะไร
เรารวมการศึกษา 25 ฉบับ ประเมินวิธีการรักษา 21 แบบ โดยมีผู้เข้าร่วมทั้งหมด 1166 คน การศึกษา 6 ฉบับ เปรียบเทียบสารปรับระบบประสาทกับคู่เปรียบเทียบที่เป็นยาแก้แพ้หรือยาหลอก การศึกษา 4 ฉบับ เปรียบเทียบเลเซอร์ประเภทต่างๆ กับคู่เปรียบเทียบที่ไม่ได้รับการรักษาหรือยาหลอก การศึกษา 2 ฉบับ เปรียบเทียบการกระตุ้นด้วยไฟฟ้ากับการดูแลแบบมาตรฐานหรือการกระตุ้นหลอก การศึกษา 6 ฉบับ เปรียบเทียบวิธีการทางกายภาพประเภทต่างๆ (เช่น การนวดบำบัด การสัมผัสเพื่อการบำบัด การบำบัดด้วยคลื่นกระแทกนอกร่างกาย การศึกษาเพิ่มเติมเกี่ยวกับแผ่นซิลิโคนเจล) กับคู่เปรียบเทียบที่เกี่ยวข้อง การศึกษา 5 ฉบับ เปรียบเทียบการรักษาเฉพาะที่ประเภทต่างๆ (เช่น เจลซิลิโคน ไฮโดรเจล ครีม enalapril มอยส์เจอร์ไรเซอร์ Provase และครีมขี้ผึ้งและน้ำมันสมุนไพร) กับคู่เปรียบเทียบที่เกี่ยวข้อง การศึกษาอีก 2 ฉบับ เปรียบเทียบการผสมผสานที่แตกต่างกันและการรักษาด้วยสมุนไพร
- แม้ว่าการศึกษาทั้งหมดรายงานการเปลี่ยนแปลงของอาการคันที่เกิดจากการไหม้ มีการศึกษาเพียง 4 ฉบับเท่านั้นที่รายงานผลที่เป็นอันตราย ความคุ้มค่า การรับรู้ความพึงพอใจของผู้เข้าร่วมต่อการรักษา และการหายของบาดแผล ไม่มีรายงานในการศึกษาใดๆ ที่รวบรวมไว้
- ในแง่ของสารควบคุมระบบประสาท ในขณะที่ gabapentin, pregabalin และ doxepin อาจมีประสิทธิภาพมากกว่าในการลดอาการคันหลังการไหม้เมื่อเปรียบเทียบกับยาแก้แพ้แบบรับประทาน เรามีความเชื่อมั่นสูงกว่าว่า ondansetron อาจลดอาการคันหลังการเผาไหม้ได้ เมื่อเทียบกับยาแก้แพ้แบบรับประทาน
- ในแง่ของการรักษาเฉพาะที่ CQ-01 (ไฮโดรเจล) อาจมีประสิทธิภาพในการลดอาการคันหลังแผลไหม้มากกว่าเมื่อเทียบกับกลุ่มควบคุมที่เกี่ยวข้อง ครีม Enalapril อาจลดอาการคันหลังการไหม้เมื่อเทียบกับกลุ่มควบคุมที่เป็นยาหลอก Silicone gel cream และ Provase moisturiser อาจมีผลเพียงเล็กน้อยหรือไม่มีผลกับอาการคันหลังแผลไหม้ ไม่สามารถบอกผลกระทบของขี้ผึ้งและครีมน้ำมันสมุนไพรต่ออาการคันหลังแผลไหม้ได้เนื่องจากไม่มีข้อมูล
- ในแง่ของการรักษาทางกายภาพ การให้ความรู้ที่เพิ่มขึ้นเกี่ยวกับแผ่นซิลิโคนเจลอาจมีประสิทธิภาพในการลดอาการคันภายหลังการไหม้มากกว่าเมื่อเทียบกับการให้ความรู้ทั่วไป การนวดบำบัด (Massage therapy) และการบำบัดด้วย extracorporeal shock wave อาจมีประสิทธิภาพมากกว่าในการลดอาการคันหลังแผลไหม้ เมื่อเปรียบเทียบกับกลุ่มควบคุมที่เกี่ยวข้อง
ข้อจำกัดของหลักฐานคืออะไร
เราไม่เชื่อมั่นในหลักฐานมากนักเนื่องจากมีการศึกษาเพียงหนึ่งหรือสองเรื่องสำหรับการเปรียบเทียบแต่ละครั้ง และการศึกษาส่วนใหญ่คัดเลือกผู้เข้าร่วมจำนวนน้อย (ผู้เข้าร่วมโดยเฉลี่ย 46 คน) การศึกษาส่วนใหญ่ใช้วิธีการที่อาจก่อให้เกิดข้อผิดพลาดในผลลัพธ์ เช่น ผู้เข้าร่วมทราบว่าตนได้รับมอบหมายให้รักษากลุ่มใด
หลักฐานนี้เป็นปัจจุบันแค่ไหน
ข้อมูลสรุปนี้เป็นข้อมูลล่าสุด ณ เดือนกันยายน 2022
Read the full abstract
อาการคันหลังแผลไหม้ (อาการคัน) เป็นอาการที่พบบ่อยและน่าวิตกที่เกิดขึ้นจากการรักษาหรือแผลไหม้หรือบาดแผลของผู้บริจาค มีการรักษาเฉพาะที่ เป็นระบบ และทางกายภาพเพื่อควบคุมอาการคันหลังการไหม้ อย่างไรก็ตาม ยังไม่มีความชัดเจนว่าสิ่งเหล่านี้มีประสิทธิผลเพียงใด
วัตถุประสงค์
เพื่อประเมินผลของวิธีการที่ใช้ในการรักษาอาการคันหลังแผลไหม้ในสถานดูแลใดๆ
วิธีการสืบค้น
ในเดือนกันยายน ปี 2022 เราค้นหา Cochrane Wounds Specialized Register, Cochrane Central Register of Controlled Trials (CENTRAL), Ovid MEDLINE (รวมถึง In-Process & Other Non-Indexed Citations), Ovid Embase และ EBSCO CINAHL Plus นอกจากนี้เรายังค้นหาทะเบียนการทดลองทางคลินิกและค้นเอกสารอ้างอิงของสิ่งพิมพ์ที่เกี่ยวข้องเพื่อค้นหาการทดลองที่เข้าเกณฑ์ ไม่มีข้อจำกัดเกี่ยวกับภาษา วันที่ตีพิมพ์ หรือสภาพแวดล้อมในการวิจัย
เกณฑ์การคัดเลือก
การทดลองแบบสุ่มที่มีกลุ่มเปรียบเทียบ (Randomised controlled trials; RCTs) ที่ลงทะเบียนผู้ที่มีอาการคันหลังแผลไหม้เพื่อเปรียบเทียบการรักษาอาการคันหลังแผลไหม้กับการรักษาอื่น ๆ ยาหลอกหรือการรักษาหลอก หรือไม่ให้การรักษาใดเลย
การรวบรวมและวิเคราะห์ข้อมูล
เราใช้ระเบียบวิธีการมาตรฐานที่ Cochrane กำหนดไว้ เราใช้ GRADE เพื่อประเมินความเชื่อมั่นของหลักฐาน
ผลการวิจัย
เรารวม RCTs 25 ฉบับ ที่ประเมินวิธีการรักษา 21 รายการ โดยมีผู้เข้าร่วมแบบสุ่ม 1166 คน วิธีการรักษา 21 แบบนี้สามารถแบ่งได้เป็น 6 ประเภท: สารปรับระบบประสาท (เช่น doxepin, gabapentin, pregabalin, ondansetron), การรักษาเฉพาะที่ (เช่น CQ-01 hydrogel, silicone gel, enalapril ointment, Provase moisturiser, beeswax และ herbal oil cream) การบำบัดทางกายภาพ (เช่น การนวดบำบัด การสัมผัสเพื่อการบำบัด การบำบัดด้วยคลื่นกระแทกนอกร่างกาย การศึกษาเพิ่มเติมเกี่ยวกับการแผ่นซิลิโคนเจล) การแก้ไขรอยแผลเป็นด้วยเลเซอร์ (pulsed dye laser, pulsed high-intensity laser, fractional CO2 laser) การกระตุ้นด้วยไฟฟ้า (การกระตุ้นเส้นประสาทด้วยไฟฟ้าผ่านผิวหนัง การกระตุ้นด้วยกระแสตรงผ่านกะโหลกศีรษะ) และการรักษาอื่นๆ (cetirizine/cimetidine combination, lemon balm tea) RCT ส่วนใหญ่ดำเนินการในโรงพยาบาลมหาวิทยาลัย และมีความเสี่ยงของการมีอคติสูงด้านการปฏิบัติต่อผู้เข้าร่วมโครงการ (performance bias) ด้านการขาดหายไปของกลุ่มตัวอย่าง (attrition bias) และด้านการประเมินผล (detection bias) แม้ว่าการศึกษา 24 จาก 25 ฉบับจะรายงานการเปลี่ยนแปลงของอาการคันที่เกี่ยวข้องกับแผลไหม้ แต่ผลลัพธ์รอง เช่น ความคุ้มทุน ความเจ็บปวด การรับรู้ของผู้ป่วย การหายของบาดแผล และคุณภาพชีวิตที่เกี่ยวข้องกับสุขภาพของผู้เข้าร่วมไม่ได้รับการรายงานหรือรายงานอย่างไม่สมบูรณ์
สารควบคุมระบบประสาทกับยาแก้แพ้หรือยาหลอก
มีหลักฐานความเชื่อมั่นต่ำที่ครีม doxepin อาจลดอาการคันที่เกี่ยวข้องกับแผลไหม้เมื่อเปรียบเทียบกับยาแก้แพ้แบบรับประทาน (mean Difference (MD) -2.60 บน 0 ถึง 10 Visual Analogue Scale (VAS), 95% ช่วงความเชื่อมั่น (CI) -3.79 ถึง - 1.42; การศึกษา 2 ฉบับ ผู้เข้าร่วม 49 คน) การเปลี่ยนแปลง 2 จุดแสดงถึงความแตกต่างที่สำคัญทางคลินิกขั้นต่ำ (minimal clinically important difference; MCID) เนื่องจากมีหลักฐานความเชื่อมั่นต่ำมาก จึงไม่เชื่อมั่นว่าครีม doxepin ส่งผลต่ออุบัติการณ์ของอาการง่วงซึมเป็นเหตุการณ์ไม่พึงประสงค์หรือไม่เมื่อเปรียบเทียบกับยาแก้แพ้แบบรับประทาน (risk ratio (RR) 0.64, 95% CI 0.32 ถึง 1.25; การศึกษา 1 ฉบับ ผู้เข้าร่วม 24 คน) ไม่มีรายงานข้อมูลเกี่ยวกับความเจ็บปวดในการศึกษาที่นำเข้ามา
มีหลักฐานความเชื่อมั่นต่ำว่า gabapentin อาจลดอาการคันที่เกี่ยวข้องกับแผลไหม้เมื่อเทียบกับ cetirizine (MD -2.40 VAS, 95% CI -4.14 ถึง -0.66; การศึกษา 1 ฉบับ ผู้เข้าร่วม 40 คน) การเปลี่ยนแปลง 2 จุดแสดงถึงความแตกต่างที่สำคัญทางคลินิกขั้นต่ำ มีหลักฐานความเชื่อมั่นต่ำว่า gabapentin ลดอุบัติการณ์ของอาการง่วงนอนเมื่อเทียบกับ cetirizine (RR 0.02, 95% CI 0.00 ถึง 0.38; การศึกษา 1 ฉบับ ผู้เข้าร่วม 40 คน) ไม่มีรายงานข้อมูลเกี่ยวกับความเจ็บปวดในการศึกษาที่นำเข้ามา
มีหลักฐานความเชื่อมั่นต่ำที่แสดงว่า pregabalin อาจส่งผลให้ความรุนแรงของอาการคันที่เกี่ยวข้องกับแผลไหม้ลดลงเมื่อเปรียบเทียบกับ cetirizine ร่วมกับ pheniramine maleate (MD -0.80 VAS, 95% CI -1.24 ถึง -0.36; การศึกษา 1 ฉบับ ผู้เข้าร่วม 40 คน) การเปลี่ยนแปลง 2 จุดแสดงถึงความแตกต่างที่สำคัญทางคลินิกขั้นต่ำ มีหลักฐานความเชื่อมั่นต่ำที่แสดงว่า pregabalin ลดอุบัติการณ์ของอาการง่วงนอนเมื่อเทียบกับ cetirizine (RR 0.04, 95% CI 0.00 ถึง 0.69; การศึกษา 1 ฉบับ ผู้เข้าร่วม 40 คน) ไม่มีรายงานข้อมูลเกี่ยวกับความเจ็บปวดในการศึกษาที่นำเข้ามา
มีหลักฐานความเชื่อมั่นปานกลางว่า ondansetron อาจส่งผลให้ความรุนแรงของอาการคันที่เกี่ยวข้องกับแผลไหม้ลดลง เมื่อเทียบกับ diphenhydramine (MD -0.76 ในระดับอะนาล็อกตัวเลข 0 ถึง 10 (NAS), 95% CI -1.50 ถึง -0.02; การศึกษา 1 ฉบับ ผู้เข้าร่วม 38 คน) การเปลี่ยนแปลง 2 จุดแสดงถึงความแตกต่างที่สำคัญทางคลินิกขั้นต่ำ ไม่มีรายงานข้อมูลเกี่ยวกับความเจ็บปวดและเหตุการณ์ไม่พึงประสงค์ในการศึกษาที่นำเข้า
การรักษาเฉพาะที่กับตัวเปรียบเทียบที่เกี่ยวข้อง
มีหลักฐานความเชื่อมั่นปานกลางว่า enalapril ointment อาจลดค่าเฉลี่ยอาการคันที่เกี่ยวข้องกับแผลไหม้ เมื่อเทียบกับกลุ่มควบคุมด้วยยาหลอก (MD -0.70 บนตารางคะแนน 0 ถึง 4 สำหรับอาการคัน, 95% CI -1.04 ถึง -0.36; การศึกษา 1 ฉบับ ผู้เข้าร่วม 60 คน) ไม่มีรายงานข้อมูลเกี่ยวกับความเจ็บปวดและเหตุการณ์ไม่พึงประสงค์ในการศึกษาที่นำเข้า
การรักษาทางกายภาพกับตัวเปรียบเทียบที่เกี่ยวข้อง
เมื่อเปรียบเทียบกับการดูแลมาตรฐาน มีหลักฐานความเชื่อมั่นต่ำว่าการนวดอาจลดอาการคันที่เกี่ยวข้องกับแผลไหม้ (Standardised Mean Difference (SMD) -0.86, 95% CI -1.45 ถึง -0.27; การศึกษา 2 ฉบับ ผู้เข้าร่วม 166 คน) และความเจ็บปวด (SMD -1.32 , 95% CI -1.66 ถึง -0.98) SMD เหล่านี้เท่ากับการลดอาการคัน 4.60 จุด และความปวดลดลง 3.74 จุดจาก VAS 10 จุดตาม 10-point VAS การเปลี่ยนแปลงของ VAS 2 จุดในอาการคันแสดงถึงความแตกต่างที่สำคัญทางคลินิกขั้นต่ำ ไม่มีรายงานข้อมูลเกี่ยวกับเหตุการณ์ไม่พึงประสงค์ในการศึกษาที่นำเข้า
มีหลักฐานความเชื่อมั่นต่ำที่การบำบัดด้วยคลื่นกระแทกนอกร่างกาย (ESWT) อาจลดอาการคันที่เกี่ยวข้องกับแผลไหม้ เมื่อเทียบกับการกระตุ้นหลอก (SMD -1.20, 95% CI -1.65 ถึง -0.75; การศึกษา 2 ฉบับ ผู้เข้าร่วม 91 คน) ซึ่งเท่ากับการลดลง 5.93 จุดในระดับความรุนแรงของอาการคัน 22 จุด ตาม 12-item Pruritus Severity Scale มีหลักฐานความเชื่อมั่นต่ำว่า ESWT อาจลดความเจ็บปวดเมื่อเปรียบเทียบกับการกระตุ้นหลอก (MD 2.96 บนเกณฑ์ความเจ็บปวด (pressure pain threshold; PPT) 0 ถึง 25, 95% CI 1.76 ถึง 4.16; การศึกษา 1 ฉบับ ผู้เข้าร่วม 45 คน) ไม่มีรายงานข้อมูลเกี่ยวกับเหตุการณ์ไม่พึงประสงค์ในการศึกษาที่นำเข้า
การแก้ไขรอยแผลเป็นด้วยเลเซอร์เทียบกับกลุ่มควบคุมที่ไม่ได้รับการรักษาหรือรักษาด้วยยาหลอก
มีหลักฐานความเชื่อมั่นปานกลางว่า pulsed high-intensity laser อาจส่งผลให้ความเข้มของอาการคันที่เกี่ยวข้องกับแผลไหม้ลดลงเมื่อเปรียบเทียบกับเลเซอร์หลอก (MD -0.51 ในระดับความรุนแรงของอาการคัน 0 ถึง 1 (ISS), 95% CI -0.64 ถึง - 0.38; การศึกษา 1 ฉบับ ผู้เข้าร่วม 49 คน) มีหลักฐานความเชื่อมั่นปานกลางว่า pulsed high-intensity laser อาจลดความเจ็บปวดได้เมื่อเทียบกับยาหลอก (MD -3.23 VAS, 95% CI -5.41 ถึง -1.05; การศึกษา 1 ฉบับ ผู้เข้าร่วม 49 คน) ไม่มีรายงานข้อมูลเกี่ยวกับเหตุการณ์ไม่พึงประสงค์ในการศึกษาที่นำเข้า
ข้อสรุปของผู้วิจัย
มีหลักฐานความเชื่อมั่นปานกลางถึงต่ำเกี่ยวกับผลของวิธีการรักษา 21 แบบ การศึกษาส่วนใหญ่มีขนาดเล็กและมีความเสี่ยงสูงต่อการเกิดอคติที่เกี่ยวข้องกับการปกปิดข้อมูลและผลลัพธ์ที่ไม่สมบูรณ์ ในกรณีที่มีหลักฐานที่มีความเชื่อมั่นปานกลาง ผู้ประกอบวิชาชีพควรพิจารณาถึงการประยุกต์ใช้หลักฐานกับผู้ป่วยของตน
แปลโดย ศ.นพ.ภิเศก ลุมพิกานนท์ ภาควิชาสูติศาสตร์และนรีเวชวิทยา คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น 15 มิถุนายน 2024