Najważniejsze informacje

Nie znaleźliśmy wystarczających danych naukowych pozwalających stwierdzić, czy blokada układu współczulnego przynosi większe złagodzenie bólu niż standardowe leczenie. Ryzyko szkód związanych z wykonywaniem blokad układu współczulnego jest niejasne.

Nie znaleźliśmy wystarczających danych, aby stwierdzić, że blokada układu współczulnego poprawia lub pogarsza jakość życia.

W przyszłych badaniach należy skupić się na różnych rodzajach blokad układu współczulnego, które nie są obecnie dobrze reprezentowane w badaniach.

Czym jest uporczywy ból spowodowany nieoperacyjnym nowotworem jamy brzusznej i/lub miednicy?

Nowotwór jamy brzusznej i/lub miednicy to nazwa nadawana każdemu rodzajowi raka, który atakuje jamę brzuszną lub miednicę u osób cierpiących na wiele różnych nowotworów. Nowotwór mógł się tam rozwinąć lub rozprzestrzenić na ten obszar z innego miejsca. Czasami może powodować ból odczuwany w okolicy jamy brzusznej lub w dolnej części miednicy. Ból ten może być czasami trudny do leczenia, szczególnie jeśli nowotworu nie można usunąć lub wyleczyć (tzn. gdy jest nieoperowalny).

Jak leczyć ból?

Leczenie bólu nowotworowego zlokalizowanego w obrębie jamy brzusznej i/lub miednicy obejmuje:

- standardową opiekę, która uwzględnia stosowanie silnych leków przeciwbólowych (zwykle morfiny) lub innych leków i zabiegów uśmierzających ból;

- leczenie przeciwnowotworowe (np. chemioterapię lub radioterapię);

- zabiegi mające na celu powstrzymanie sygnałów bólowych przed dotarciem do mózgu, gdzie „odczuwany" jest ból. Zalicza się do niech blokady układu współczulnego i inne rodzaje leczenia blokującego nerwy.

Co to jest blokada układu współczulnego?

Taką nazwę nosi szereg różnych rodzajów terapii, których celem jest trwałe zatrzymanie przekazywania sygnałów bólowych przez nerwy do mózgu. Ma to na celu złagodzenie bólu odczuwanego przez osobę poddawaną leczeniu.

Czego chcieliśmy się dowiedzieć?

Chcieliśmy się dowiedzieć, czy zastosowanie blokady układu współczulnego, jako uzupełnienia standardowej opieki lub placebo, będzie:

- pomagać większej liczbie osób osiągnąć natężenie bólu oceniane jako nie gorsze niż łagodne;

- poprawiać jakość życia;

- równie bezpieczna jak standardowa opieka oraz czy istnieje różnica pod względem ryzyka wystąpienia ciężkich szkód zdrowotnych;

- zmniejszać natężenie bólu i o ile u większości osób;

- zmniejszać dawkę silnego leku przeciwbólowego potrzebną do kontrolowania bólu;

- zwiększać zadowolenie z leczenia;

- zapewniać trwałą ulgę w bólu i na jak długo.

Chcieliśmy również sprawdzić, czy zastosowanie dwóch różnych blokad układu współczulnego, w porównaniu ze stosowaniem jednej blokady, wpłynie na powyższe wyniki.

Co zrobiliśmy?

Szukaliśmy badań, w których blokady układu współczulnego porównywano z placebo lub ze standardową opieką u osób z nieuleczalną chorobą nowotworową, u których występuje ból w obrębie jamy brzusznej lub miednicy związany z nowotworem. Poszukiwano również badań porównujących stosowanie dwóch blokad układu współczulnego ze stosowaniem pojedynczej blokady tego układu.

Porównaliśmy i podsumowaliśmy wyniki badań i oceniliśmy je stopniowo. Dokonaliśmy oceny jakości danych naukowych na podstawie zastosowanych metod.

Czego się dowiedzieliśmy?

Znaleźliśmy 17 badań z udziałem 1025 dorosłych z bólem w obrębie jamy brzusznej i/lub miednicy spowodowanym nowotworem, którego nie można było usunąć. Największe badanie obejmowało 139 osób, a najmniejsze 21. Badania przeprowadzono w wielu krajach na całym świecie, w tym: w USA, w Kanadzie, w Wielkiej Brytanii, we Włoszech, w Chinach, w Japonii i w Brazylii. Większość badań trwała 3 miesiące, choć najdłuższe z nich trwało rok, a najkrótsze miesiąc. Żadne z nich nie zostało sfinansowane przez firmy komercyjne, ani nie zawierało placebo jako komparatora.

Kiedy blokadę układu współczulnego stosuje się łącznie ze standardową opieką:

- nie jest jasne, czy więcej lub mniej osób opisuje ból jako nie gorszy niż łagodny;

- wpływ na jakość życia jest niewielki lub żaden;

- nie jest jasne, czy leczenie powoduje większe czy mniejsze poważne szkody zdrowotne;

- wpływ na natężenie bólu u większości osób może być niewielki lub żaden;

- nie jest pewne czy udaje się zmniejszyć dawkę silnych środków przeciwbólowych (np. morfiny) potrzebnych do kontrolowania bólu;

- nie znamy wpływu na zadowolenie pacjentów z leczenia, ani czasu trwania efektu przeciwbólowego.

Kiedy podaje się dwie różne blokady układu współczulnego zamiast jednej:

- nie jest jasne, czy więcej lub mniej osób opisuje ból jako nie gorszy niż łagodny;

- wpływ na jakość życia jest nieznany;

- nie jest jasne, czy leczenie powoduje większe czy mniejsze poważne szkody zdrowotne;

- wpływ na natężenie bólu u większości osób może być niewielki lub żaden;

- wpływ na wielkość dawki silnych leków przeciwbólowych potrzebnej do kontrolowania bólu może być niewielki lub żaden;

- nie znamy wpływu na zadowolenie pacjentów z leczenia, ani czasu trwania efektu przeciwbólowego.

Jesteśmy bardzo niepewni tych wyników.

Jakie są ograniczenia prezentowanych danych naukowych?

Większość badań przeprowadzono wśród małej liczby osób i obejmowały one chorych tylko na jeden rodzaj nowotworu i jedną metodę leczenia. Nasze pytanie badawcze było szersze. W badaniach dostarczających wszystkich potrzebnych nam danych zidentyfikowano problemy metodologiczne i możliwe, że wiele osób było świadomych tego, jakie leczenie otrzymuje. Nie możemy być pewni danych, które znaleźliśmy.

Jak aktualne są te dane naukowe?

Niniejsze dane naukowe są aktualne do października 2023 r.