Jaki jest cel tego przeglądu?

Celem tego przeglądu Cochrane było ustalenie czy leki stymulujące i niestymulujące są skuteczne i bezpieczne w leczeniu chorych z zespołem nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi (ADHD) i padaczką. Autorzy przeglądu Cochrane zebrali i przeanalizowali wszystkie istotne badania w celu odpowiedzi na to pytanie.

Wprowadzenie

Padaczka jest chorobą, w której mózg jest predysponowany do generowania napadów drgawkowych. ADHD jest stanem, w którym codzienne funkcjonowanie jest zaburzone przez nieuwagę, nadpobudliwość i impulsywność. Często zdarza się, że chory na padaczkę cierpi również na ADHD. Obie te choroby razem mogą negatywnie wpływać na edukację, życie zawodowe oraz relacje rodzinne i społeczne.

ADHD można kontrolować za pomocą farmakoterapii. Stosuje się leki stymulujące takie jak metylofenidat oraz leki niestymulujące jak np. atomoksetyna. Leki te oddziaływują na różne neuroprzekaźniki w mózgu w celu poprawy koncentracji i kontroli impulsów. Sugeruje się, że leki stymulujące, szczególnie metylofenidat, mogą nasilać padaczkę lub wywoływać napady drgawkowe. Zarówno leki stymulujące jak i niestymulujące, są nadal przepisywane z ostrzeżeniem, że mogą pogorszyć napady drgawkowe.

Nie wiemy, czy leki stymulujące i niestymulujące są skuteczne i bezpieczne w leczeniu chorych z ADHD i padaczką. Nie wiemy również, czy leki te wywołują istotne działania niepożądane, które powstrzymują ludzi od ich codziennego przyjmowania.

Jakie są główne wyniki tego przeglądu?

Znaleźliśmy 2 istotne badania, do których włączono dzieci z ADHD i padaczką; w 1 badaniu przeprowadzonym w USA ufundowanym przez rządowy grant oceniano stosowany doustnie metylofenidat o powolnym uwalnianiu (OROS-MPH), a w kolejnym – przeprowadzonym w Iranie i ufundowanym przez grant uniwersytecki – oceniano stosowanie kwasów omega-3.

W pierwszym badaniu, dzieci z przychodni w USA otrzymywały OROS-MPH w coraz większych dawkach albo placebo. Wyniki badania sugerują, że dzieci otrzymujące OROS-MPH:

– mogą być obciążone większym ryzykiem napadów padaczkowych przy stosowaniu większych dawek OROS-MPH, jednak nie jesteśmy co do tego pewni.

– prawdopodobnie są bardziej skłonne przerwać stosowanie OROS-MPH ze względu na działania niepożądane (np. zwiększenie labilności emocjonalnej i napady drgawek) chociaż, jesteśmy umiarkowanie pewni co do tego wyniku.

– mogą odczuwać zmniejszenie objawów ADHD, jednak nie mamy co do tego pewności.

W drugim badaniu, dzieci w przychodni w Iranie otrzymywały kwasy omega-3, lek przeciwpsychotyczny rysperydon i tradycyjny lek przeciwpadaczkowy albo rysperydon i tradycyjny lek przeciwpadaczkowy. Wyniki badania sugerują, że dzieci otrzymujące kwasy omega-3:

– mogą mieć mniej napadów drgawkowych (dzieci, które otrzymywały kwasy omega-3 miały 6–7 mniej ataków w miesiącu w porównaniu z dziećmi, które nie otrzymywały kwasów omega-3), chociaż nie jesteśmy co do tego pewni.

– są mniej skłonne do przerwania przyjmowania kwasów omega-3 z powodu działań niepożądanych (senności, biegunki, nudności i wymiotów), choć nie mamy co do tego pewności. Jednak efekty stosowania kwasów omega-3 są różne i możliwe jest, że różnica między grupami jest niewielka lub żadna.

Autorzy przeglądu nie znaleźli żadnych badań, w których oceniano wpływ stosowania kwasów omega-3 na objawy ADHD.

Autorzy przeglądu nie znaleźli żadnych badań dotyczących osób dorosłych z ADHD i padaczką oraz innych rodzajów leków stymulujących i niestymulujących.

Kluczowe wnioski

Stosowanie leku stymulującego OROS-MPH może zmniejszać nasilenie objawów ADHD, ale również zwiększać ryzyko działań niepożądanych, takich jak napady drgawkowe oraz labilność emocjonalna. Lek niestymulujący zawierający kwasy omega-3 można bezpiecznie stosować u dzieci z ADHD i padaczką, jednak nie wiemy czy jest on skuteczny w leczeniu objawów ADHD. Wnioski te należy interpretować z ostrożnością ze względu występowanie błędu systematycznego (wypaczającego wyniki badań – przyp. tłum.), pośrednie pomiary wyników, małą liczbę zdarzeń oraz szerokie przedziały ufności. Nadal potrzebujemy więcej badań wysokiej jakości obejmujących dorosłych z ADHD i padaczką oraz analizujących więcej rodzajów leków stymulujących i niestymulujących.

Na ile aktualny jest ten przegląd?

Autorzy przeglądu poszukiwali badań, które zostały opublikowane do października 2020 roku.