Pytanie badawcze

Jak skuteczne są różne rodzaje zabiegów operacyjnych w leczeniu zwężenia kanału kręgowego w odcinku lędźwiowym?

Wprowadzenie

Zwężenie kanału kręgowego polega na jego zmniejszeniu jego światła w dolnej części kręgosłupa, które wywołane jest przez zagęszczenie się tkanek miękkich i kości w sąsiedztwie. Jest to powszechny stan, w którym zabieg operacyjny wykonuje się najczęściej wtedy, gdy leczenie niechirurgiczne (np. fizjoterapia) nie przyniosło pacjentowi wystarczającej ulgi w dolegliwościach. Zwężenie kanału kręgowego jest częstą przyczyną bólu pleców promieniującego do nóg i występuje znacznie częściej u osób starszych. Operacyjne leczenie polega zazwyczaj na zlikwidowaniu ucisku na rdzeń kręgowy lub nerwy rdzeniowe (tzw. dekompresja rdzenia lub nerwów rdzeniowych) poprzez usunięcie części kości lub części tkanek miękkich z okolicy kanału kręgowego. Inne częste postępowanie polega na połączeniu dwóch lub większej liczby kręgów kręgosłupa w jedną całość i jest ono wykonywane po dekompresji, u pacjenta u którego kręgosłup wydaje się niestabilny. Przydatność różnych technik operacji w leczeniu tego schorzenia jest jednakowoż poddawana pod wątpliwość. Dane w poprzednich badań wskazują, że pacjenci u których przeprowadzono połączenie (fuzję) kręgów są bardziej podatni na wystąpienie ciężkich powikłań i ich leczenie kosztuje więcej, w porównaniu z pacjentami którzy są poddawani wyłącznie dekompresji. W ostatnim czasie, opracowano implanty dordzeniowe, które są w stanie w sposób niebezpośredni zmniejszyć ucisk w kanale kręgowym, jednocześnie przyczyniając się do stabilizacji kości kręgosłupa. Jednakże, zastosowanie tych implantów wiązało się z gorszymi wynikami (np. większy odsetek reoperacji), w porównaniu z wykonaniem standardowej dekompresji.

Okres wyszukiwania badań

Niniejszy przegląd obejmuje badania opublikowane do czerwca 2016 r.

Charakterystyka badań

Do przeglądu włączyliśmy wszystkie badania, w których porównano jakąkolwiek metodę leczenia operacyjnego i niestosowanie leczenia operacyjnego lub symulowany zabieg operacyjny (placebo - przyp. tłum.), jak również badania, w których porównano różne metody leczenia operacyjnego między sobą, włączając fuzję i zastosowanie implantów. U wszystkich pacjentów w tych badaniach rozpoznano zwężenie kanału kręgowego i cierpieli oni na dolegliwości ze strony nóg lub uda, które pogarszały się podczas chodzenia lub stania i które ustępowały po zmianie pozycji ciała, np. po pochyleniu do przodu lub przy siadaniu. Główną metodą służącą do porównywania skuteczności różnych metod leczenia operacyjnego był pomiar stopnia w jakim zmniejszył się ból odczuwany przez pacjenta podczas wykonywania codziennych czynności. Zwróciliśmy również uwagę na to, czy ból w obrębie nogi zmniejszył się po operacji, jak duża była utrata krwi podczas operacji, jaki był czas trwania operacji, czas pobytu w szpitalu, jak duży odsetek chorych wymagał ponownego zabiegu operacyjnego oraz jakie były koszty leczenia.

Główne wyniki i jakość danych naukowych

Do przeglądu włączono 24 badania z randomizacją, które obejmowały łącznie 2352 osoby. Nie odnaleźliśmy żadnych badań, w których porównywano zabieg operacyjny i niestosowanie leczenia lub symulowany zabieg operacyjny (placebo - przyp. tłum.), w wyniku czego we wszystkich włączonych badaniach porównywano różne metody leczenia operacyjnego. Jakość danych naukowych w tych badaniach była bardzo niska do wysokiej. To duże zróżnicowanie było spowodowane głównie różnymi protokołami badań, różnymi metodami leczenia operacyjnego i jakością prezentowania wyników w odniesieniu do oceny ryzyka błędu systematycznego. Okazało się, że u pacjentów którzy przeszli zabieg dekompresji kanału kręgowego w połączeniu z zabiegiem fuzji nie uzyskano lepszych wyników niż u pacjentów poddanych wyłącznie zabiegowi dekompresji. W rzeczywistości, łączne wykonanie zabiegów dekompresji i fuzji wiązało się z większą utratą krwi niż ma to miejsce podczas przeprowadzenia samej dekompresji. Pomimo tego, że zastosowanie implantów było nieco lepsze niż wykonanie dekompresji łącznie z fuzją, w odniesieniu do poprawy w zakresie wykonywania codziennych czynności, to nie wykazano żadnych różnic przy porównaniu tej metody i dekompresji. Nie odnaleźliśmy również różnic między różnymi technikami wykonywania zabiegu dekompresji.