Pytanie badawcze

Czy fondaparynuks, idraparynux i idrabiotaparynuks, nowe antykoagulanty (leki rozrzedzające krew) z grupy pentasacharydów, mogą stanowić bezpieczną i skuteczną alternatywę dla konwencjonalnych leków antykoagulacyjnych (przeciwkrzepliwych) stosowanych w leczeniu zakrzepicy żył głębokich?

Wprowadzenie

Zakrzepica żył głębokich jest poważną i zagrażającą życiu chorobą wywołaną przez powstawanie zakrzepów krwi w żyłach głębokich, zwykle w nogach. Konwencjonalne leczenie obejmuje podanie zastrzyków leku przeciwkrzepliwego - heparyny przez pięć do siedmiu dni, po czym stosuje się długoterminową terapię doustnymi lekami przeciwkrzepliwymi (antagonistami witaminy K, na przykład warfaryną). Niejmniej jednak duże ryzyko krwawień i potrzeba częstych badań laboratoryjnych są ważnymi ograniczeniami terapii konwencjonalnej.

Pentasacharydy takie jak fondaparynuks, idraparynuks i idrabiotaparynuks mają bardziej przewidywalny efekt i wygodniejszy schemat dawkowania w porównaniu z leczeniem konwencjonalnym. Pentasacharydy nie wymagają również kontroli laboratoryjnej i wykazują niewiele znanych interakcji z innymi lekami i pożywieniem. Ponadto leczenie pentasachyradami może być bardziej opłacalne pod wieloma względami, a działania niepożądane takie jak małopłytkowość wywołana heparyną (zwiększenie ryzyka powikłań zakrzepowo-zatorowych przez wstrzyknięcia heparyny) wydaje się występować rzadko podczas ich stosowania. Możliwymi ograniczeniami leczenia pentasacharydami jest potencjalna szkodliwość u chorych z niewydolnością nerek i konieczność podawania dożylnego lub podskórnego.

Charakterystyka badań i kluczowe wyniki

Po przeszukaniu piśmiennictwa pod kątem istotnych badań aktualnych do 22 marca 2017 roku, zakwalifikowaliśmy pięć badań obejmujących łącznie 6981 uczestników. Uwzględnione badania porównywały leczenie fondaparynuksem, idraparynuksem i idrabiotaparynuksem z terapią standardową lub pomiędzy sobą. Głównym ocenianym przez nas wskaźnikiem skuteczności leczenia było zapobieganie nawrotowi żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej (epizody zakrzepicy żył głębokich lub zatorowości płucnej), a główne oceniane działania niepożądane stanowiły poważne i klinicznie znaczące krwawienia.

Nasz przegląd wykazał że fondaparynuks (w dawkach 5,0, 7,5 i 10,0 mg) w skojarzeniu z antagonistą witaminy K może charakteryzować się podobną skutecznością i działaniami niepożądanymi jak konwencjonalne leczenie zakrzepicy żył głębokich. Idraparinuks w dawce 2,5 mg i idrabiotaparynuks w dawce 3,0 mg wywoływały stosunkowo dużą liczbę krwotoków.

Jakość danych naukowych

Oceniliśmy, że jakość danych, które dotyczyły skuteczności i działań niepożądanych fondaparynuksu i antagonisty witaminy K w porównaniu z leczeniem konwencjonalnym, była średnia. Oznacza to, że ufamy, iż wyniki uzyskane w tym zakresie mogą być poprawne, aczkolwiek dodatkowe badania mogą zmienić tę ocenę. Pozostałe dane były bardzo nieprecyzyjne i ich jakość uznaliśmy za niską lub bardzo niską, w zależności od ocenianego skutku zdrowotnego. Przyczyną obniżenia oceny jakości danych naukowych było ryzyko błędu systematycznego (wypaczenia wyników) lub mała precyzja wyników.