Pytanie badawcze: Przeanalizowaliśmy wyniki badań dotyczących efektów stosowania leków złożonych w zapobieganiu zawałom serca i udarom mózgu. Znaleźliśmy 13 badań, w których uczestniczyło 9059 osób.

Wprowadzenie: Chcieliśmy sprawdzić, czy stosowanie leków złożonych będzie lepsze, czy gorsze w porównaniu z innymi metodami, takimi jak: standardowa opieka, placebo lub podawanie pojedynczych leków oddzielnie w zapobieganiu zawałom serca i udarom mózgu. Ten raport stanowi aktualizację poprzedniego przeglądu, opublikowanego w 2014 roku.

Charakterystyka badań: Dane naukowe są aktualne do września 2016 roku. Cztery badania obejmowały uczestników z wcześniejszym zawałem serca lub udarem mózgu lub osoby obciążone dużym ryzykiem wystąpienia zawału serca. W pięciu badaniach okres obserwacji był długi (12 miesięcy lub dłużej). Główne ryzyko wystąpienia błędu systematycznego było związane z brakiem zaślepienia uczestników i personelu prowadzącego badanie (obie strony badania wiedziały, jakie leczenie otrzymuje pacjent; przyp. tłum.). Większość uczestników badania stanowili mężczyźni w średnim wieku, u których wartości ciśnienia tętniczego oraz stężenie cholesterolu były umiarkowanie zwiększone. W dwóch badaniach połowę uczestników stanowili przedstawiciele mniejszości etnicznych - Aborygeni i Maorysi. Zastosowane kombinacje lekowe zawierały od dwóch do pięciu leków. We wszystkich badaniach stosowano przynajmniej jeden lek obniżający ciśnienie krwi i jeden obniżający stężenie cholesterolu.

Główne wyniki: Efekty stosowania leków złożonych na ryzyko zgonu z jakiejkolwiek przyczyny, zawału serca zakończonego i niezakończonego zgonem, a także udaru mózgu są niepewne, głównie z powodu małej liczby uczestników, u których wystąpiły te zdarzenia w czasie trwania badań (mniej niż 5% w obu grupach) oraz z powodu porównań ze zwykłą opieką medyczną (niska jakość danych naukowych). Stosowanie leków złożonych prowadzi do częstszego występowania działań niepożądanych w porównaniu z grupą kontrolną (32% w porównaniu z 27%), włącznie z placebo (umiarkowana jakość danych). Wiadomość ta nie jest zaskoczeniem, ponieważ wiadomo, że stosowanie aspiryny, leków obniżających ciśnienie tętnicze oraz leków obniżających stężenie cholesterolu wiąże się ze zwiększeniem ryzyka skutków ubocznych w porównaniu z placebo. Terapia lekami złożonymi może w niewielkim stopniu obniżać ciśnienie krwi (~6 mmHg) i stężenie cholesterolu (-0,6 mmol/L cholesterolu LDL), ale wielkość tych zaobserwowanych efektów nie była spójna między badaniami (dane umiarkowanej jakości dla ciśnienia tętniczego i cholesterolu LDL, ale niskiej jakości dla cholesterolu całkowitego). Stosowanie leków złożonych w zapobieganiu chorobom sercowo-naczyniowym o podłożu miażdżycowym wydaje się poprawiać przestrzeganie przez pacjentów zaleceń dotyczących zażywania leków (dane naukowe umiarkowanej jakości).

Jakość danych naukowych: Jakość danych naukowych wahała się od umiarkowanej do niskiej. Trwające obecnie badania dotyczące stosowania leków złożonych prawdopodobnie dostarczą informacji o klinicznych punktach końcowych, które ułatwią podejmowanie decyzji terapeutycznych.