Pytanie badawcze
Czy rozcieńczone mleko modyfikowane (np. o połowie porcji przy podwójnej objętości) jest lepiej tolerowane niż mleko modyfikowane o pełnej porcji podczas początkowego karmienia wcześniaków, dla których mleko matki nie jest dostępne? 

Wprowadzenie
Dzieci urodzone przedwcześnie (poniżej 37. tygodnia ciąży) lub noworodki z małą masą urodzeniową (poniżej 2500 gramów) wymagają specjalnego sposobu karmienia. Preferowane jest odciągnięte mleko matki, jednak nie zawsze jest ono dostępne i wówczas dzieci często karmi się mlekiem modyfikowanym. Podawanie sztucznych mieszanek może znacząco różnić się i istnieją obawy, że zbyt wczesne wprowadzenie pełnowartościowych preparatów może prowadzić u nich do zalegania pokarmu w żołądku, nietolerancji pokarmowej, a także do ciężkiego zaburzenia pracy jelit (martwiczego zapalenia jelit).

Charakterystyka badań
Dane naukowe zebrane na potrzeby niniejszego przeglądu są aktualne do dnia 1 października 2018 r. Uwzględniliśmy 3 badania kliniczne, w których porównywano stosowanie rozcieńczonego mleka modyfikowanego (połowa porcji, podwójna objętość) z pełnowartościowym. Badaniami objęto 102 wcześniaki lub noworodki z małą masą urodzeniową; 2 z nich przeprowadzono w USA, a 1 w Indiach. Badania były małe (odpowiednio 14, 38 i 50 dzieci) i przeprowadzono je od 25 do 30 lat temu. Jakość dwóch badań oceniono jako niską ze względu na niewystarczające informacje zawarte w publikacjach, natomiast jakość trzeciego badania (z udziałem 38 niemowląt) oceniono jako umiarkowaną. W żadnym z badań nie oceniano martwiczego zapalenia jelit jako punktu końcowego.

Najważniejsze wyniki
Niemowlęta otrzymujące rozcieńczoną mieszankę (połowa porcji rozpuszczona w podwójnej objętości wody) doświadczały mniej epizodów nietolerancji pokarmowej i osiągały wartość całkowitego zapotrzebowania na energię wcześniej niż niemowlęta otrzymujące mieszankę pełnowartościową (~ 68 do 70 kcal/100 ml).

Nietolerancja pokarmowa
We wszystkich badaniach klinicznych odnotowano dwa sposoby oceny nietolerancji pokarmowej (wzdęcie brzucha i epizody zalegania treści żołądkowej). W 2 badaniach (obejmujących 88 noworodków) oceniano wystąpienie wzdęcia brzucha i zaleganie treści żołądkowej. Noworodki karmione rozcieńczonym preparatem doświadczały o 19% (CI 16% do 23%) mniej epizodów wzdęcia brzucha (>2 cm), co odpowiadało 0,67 epizodom na niemowlę w grupie otrzymującej preparat rozcieńczony, w porównaniu z 0,83 epizodami w grupie otrzymującej preparat pełnowartościowy. Nie było możliwe połączenie danych dotyczących zalegającej treści żołądkowej, ale w obu badaniach w grupie otrzymującej rozcieńczony preparat odnotowano mniej epizodów zalegania pokarmu w żołądku. W trzecim badaniu (14 niemowląt) wykazano jedynie, że nie było różnicy między grupami w odniesieniu do tych dwóch punktów końcowych.

Czas do wprowadzenia pełnego żywienia dojelitowego
W 2 badaniach (88 niemowląt) noworodki otrzymujące rozcieńczone mleko modyfikowane doświadczyły zmniejszenia o 22% (CI 16% do 28%) liczby dni potrzebnych do osiągnięcia odpowiedniego spożycia energii (420 j/kilogram), co odpowiadało 8 dniom w grupie otrzymującej mleko rozcieńczone, w porównaniu z 10,3 dniami w grupie otrzymującej mleko o pełnej wartości odżywczej.

Pewność danych naukowych
W przypadku wcześniaków lub noworodków o małej masie urodzeniowej karmionych wyłącznie mieszankami, dane naukowe o niskiej jakości wskazują, że stosowanie rozcieńczonej mieszanki może prowadzić do znacznego skrócenia czasu potrzebnego do osiągnięcia odpowiedniego zapotrzebowania na płyny i energię, bez wpływu na wskaźniki nietolerancji pokarmowej. Znaczenie kliniczne zmniejszenia liczby epizodów nietolerancji pokarmowej jest niejasne. Ustalenia te opierają się na wynikach 3 małych badań przeprowadzonych dawno temu, dlatego mogą one mieć mniejsze znaczenie dla praktyki klinicznej. Przydatność znalezionych badań jest ograniczona także ze względu na brak danych na temat innych ważnych punktów końcowych, takich jak częstość występowania martwiczego zapalenia jelit czy przyrost masy ciała.