Czy osoby chorujące na nieswoiste zapalenie jelit (ang. inflammatory bowel disease, IBD) mogą poczuć się lepiej, gdy oprócz stosowania standardowych leków otrzymają także pomoc psychologiczną?

Najważniejsze informacje

1. Leczenie psychologiczne prawdopodobnie w niewielkim stopniu wpływa korzystnie na jakość życia oraz objawy depresji i lęku u osób dorosłych chorujących na IBD.

2. Leczenie psychologiczne może nie mieć żadnego wpływu na stan zapalny ani objawy somatyczne, ale nie mamy pewności co do tych wyników.

3. U nastolatków psychoterapia prawdopodobnie korzystnie wpływa na jakość życia. Nie mamy pewności co do wpływu leczenia na depresję, lęk ani stan zapalny.

Czym jest nieswoiste zapalenie jelit?

Nieswoiste zapalenia jelit należą do grupy chorób przewlekłych, które prowadzą do powstania stanu zapalnego w jelicie. Do ich podstawowych typów należą choroba Crohna i wrzodziejące zapalenie jelita grubego. Czasami diagnoza jest niejednoznaczna, czy chodzi o chorobę Crohna, czy o wrzodziejące zapalenie jelita grubego. W takich przypadkach nieswoiste zapalenie jelit nazywa się niesklasyfikowanym lub nieokreślonym nieswoistym zapaleniem jelit. Osoby chorujące na nieswoiste zapalenie jelit często cierpią na problemy związane z jelitami, takie jak ból, biegunka i krwawienie. Wiele pacjentów odczuwa także zmęczenie, przygnębienie lub lęk.

Czym jest terapia psychologiczna?

Zdefiniowaliśmy terapię psychologiczną w sposób ogólny, jako trzy główne rodzaje: psychoterapię, edukację i relaksację. Psychoterapia pomaga pacjentom radzić sobie z ich myślami i uczuciami. Edukacja jest stosowana w celu lepszego zrozumienia, na czym polega choroba oraz trudności, które się z nią wiążą. Relaksacja pomaga pacjentom uspokoić się. Przyjrzeliśmy się tym wszystkim rodzajom leczenia, ponieważ często się je łączy i ich zakresy nakładają się na siebie.

Czego chcieliśmy się dowiedzieć?

Chcieliśmy dowiedzieć się, jakie rodzaje leczenia psychologicznego zostały przebadane oraz czy różne rodzaje leczenia psychologicznego poprawiają samopoczucie u dorosłych i dzieci mających te choroby.

Co zrobiliśmy?

Szukaliśmy badań na temat wpływu terapii psychologicznych na dzieci i dorosłych z nieswoistym zapaleniem jelit. Interesował nas w szczególności wpływ terapii na jakość życia pacjentów. Sprawdziliśmy także, czy u pacjentów nastąpiła poprawa nastroju, czy byli mniej zaniepokojeni oraz czy stan zapalny był leczony. Zweryfikowana została jakość badań. Następnie podsumowaliśmy wyniki z wszystkich badań na temat różnych rodzajów leczenia psychologicznego.

Czego się dowiedzieliśmy?

Znaleźliśmy 68 badań, ale tylko w 48 z nich raportowano informacje potrzebne do naszych analiz. W badaniach uczestniczyło 6111 dorosłych oraz 294 dzieci i młodych osób. Wszystkie badania obejmowały grupę kontrolną, w której pacjenci nie otrzymywali leczenia psychologicznego lub żadnego innego leczenia. W wielu badaniach leczenie składało się z połączenia terapii psychologicznych, takich jak psychoterapia, edukacja i relaksacja.

Najważniejsze wyniki

W porównaniu z brakiem dodatkowego leczenia, u dorosłych z nieswoistym zapaleniem jelita:

- psychoterapia może poprawiać jakość życia oraz zmniejszać objawy depresji i lęku, jednak wielkość tych efektów była mała.

- leczenie obejmujące edukację i relaksację także może nieco poprawić jakość życia i zmniejszyć objawy depresji i lęku.

U dzieci i młodych osób z nieswoistym zapaleniem jelita:

- psychoterapia poprawiła ich jakość życia.

- nie odnaleźliśmy informacji o wpływie edukacji czy relaksacji.

Leczenie może mieć niewielki lub żaden wpływ na stan zapalny oraz objawy somatyczne.

Jakie są ograniczenia prezentowanych danych naukowych?

Skuteczność każdego leczenia była niewielka. Istnieje wiele różnych rodzajów leczenia i porównanie ich ze sobą może być trudne. Nie było możliwe ukrycie (zaślepienie) przed pacjentem rodzaju leczenia jakiemu jest poddawany, a także nie zastosowano placebo ani leczenia pozorowanego jako interwecji porównawczej. Dlatego też wyniki z tych badań nie są tak wiarygodne jak wtedy, gdy bada się lek (gdzie zaślepienie jest możliwe). Ponadto wiele z tych badań obejmowało małą próbę badawczą.

Jak aktualne są te dane naukowe?

Te dane naukowe są aktualne do maja 2023 roku.

Co dalej?

Przeprowadzimy inne analizy, aby dowiedzieć się, które elementy różnych terapii działają najlepiej i u kogo.