Pytanie badawcze

W niniejszym przeglądzie zebrano badania zawierające porównywanie skuteczności różnego rodzaju farmakologicznych metod leczenia kobiet ciężarnych uzależnionych od opioidów.

Główne informacje

Metadon i buprenorfina zasadniczo mogą charakteryzować się podobną skutecznością i bezpieczeństwem w leczeniu uzależnionych od opioidów kobiet w ciąży i ich dzieci. Nie ma wystarczających dowodów naukowych, aby móc wyciągnąć wnioski dotyczące porównania metadonu i morfiny o przedłużonym uwalnianiu. Liczba dowodów naukowych jest zbyt mała, by móc wyciągnąć wiążące wnioski.

Wprowadzenie

Ciąża nie zawsze wpływa na zaprzestanie zażywania opiatów przez kobiety, mimo że heroina z łatwością jest w stanie przeniknąć przez łożysko. Kobiety uzależnione od opiatów są obciążone 6-krotnie większym ryzykiem powikłań położniczych i znacznie bardziej prawdopodobne jest, że urodzą dzieci z niską masą urodzeniową. Noworodki mogą doświadczać skutków odstawienia narkotyków (noworodkowy zespół abstynencyjny) oraz mieć problemy z prawidłowym rozwojem. Można również zaobserwować zwiększoną śmiertelność noworodków oraz 74-krotne zwiększenie ryzyka wystąpienia nagłej śmierci łóżeczkowej. Leczenie substytucyjne przy użyciu metadonu zapewnia stałe stężenie opiatów we krwi ciężarnej kobiety oraz zapobiega wystąpieniu niekorzystnych dla płodu skutków wielokrotnego odstawienia. W leczeniu stosuje się również buprenorfinę.

Okres wyszukiwania danych

Przegląd jest oparty na danych naukowych dostępnych do 18 lutego 2020 roku.

Charakterystyka badań

Tylko 4 badania z randomizacją (RCT) obejmujące 271 uczestników spełniały kryteria włączenia do tego przeglądu: dwa z nich przeprowadzono w Austrii (pacjenci ambulatoryjni), kolejne w USA (pacjenci leczeni stacjonarnie), a czwarte wieloośrodkowe, międzynarodowe badanie przeprowadzono w Austrii, Kanadzie i USA. Badania trwały od 15 do 18 tygodni. W trzech badaniach porównano metadon z buprenorfiną (223 uczestników), a w jednym metadon z morfiną o przedłużonym uwalnianiu podawaną doustnie (48 uczestników).

Źródła finansowania badań

Dwa badania zostały sfinansowane przez The National Institute on Drug Abuse (NIDA), jedno badanie otrzymało grant od burmistrza Wiednia. W czwartym badaniu firma Schering Plough zapewniła pierwszemu autorowi edukacyjny grant na zatrudnienie personelu niezbędnego do przeprowadzenia tego badania.

Najważniejsze wyniki

W przeglądzie tym stwierdzono niewielkie różnice w wynikach badań noworodków i kobiet ciężarnych uzależnionych od opiatów, które przyjmowały metadon, buprenorfinę lub doustnie morfinę o przedłużonym uwalnianiu od przyjętego wieku ciąży wynoszącego śr. 23 tygodnie do porodu.

Porównując metadon z buprenorfiną, prawdopodobnie istnieje niewielka lub żadna różnica pod względem liczby kobiet, które zdecydowały się na przerwanie leczenia. Różnica między zażywaną substancją podstawową i liczbą noworodków leczonych z powodu noworodkowego zespołu abstynencyjnego w grupach metadonu i buprenorfiny może być niewielka lub żadna. Nie ma pewności, czy noworodki, których matki otrzymują buprenorfinę, wykazują większą masę urodzeniową.

W jedynym uwzględnionym badaniu, w którym porównywano metadon z doustnym stosowaniem morfiny o przedłużonym uwalnianiu, nie odnotowano przypadków rezygnacji z leczenia. Stosowanie heroiny w trzecim trymestrze ciąży może być rzadsze niż stosowanie morfiny o przedłużonym uwalnianiu. Różnica w zakresie masy urodzeniowej noworodka lub czasu trwania noworodkowego zespołu abstynencyjnego może być niewielka lub żadna.

Liczba uczestników tych badań była niewielka i może być niewystarczająca do wyciągnięcia wiążących wniosków. Wszystkie uwzględnione badania zakończyły się natychmiast po urodzeniu dziecka. Nie odnotowano żadnych ciężkich powikłań.

Jakość danych naukowych

W porównaniu metadonu z buprenorfiną jakość danych naukowych wahała się od umiarkowanej do bardzo niskiej ze względu na niespójność wyników niektórych badań, wysoki odsetek uczestników, którzy zrezygnowali z udziału w badaniach oraz małej liczebności grup w uwzględnionych badaniach. W porównaniu metadonu z morfiną o przedłużonym uwalnianiu jakość danych naukowych była niska ze względu na małą liczebność grup badanych.