Co to jest limfatyczne zapalenie jelita grubego?

Limfatyczne zapalenie okrężnicy jest typem mikroskopowego zapalenia jelita grubego, choroby objawiającej się przewlekłą wodnistą biegunką bez domieszki krwi. U chorych z limfatycznym zapaleniem okrężnicy w badaniu endoskopowym (badanie polegające na wprowadzeniu kamery do światła jelita grubego) lub w badaniu rentgenowskim wygląd jelita grubego wydaje się być prawidłowy, jednak w badaniu mikroskopowym wycinków pobranych w trakcie badania stwierdza się cechy mikroskopowego zapalenia jelita. Przyczyna schorzenia nie jest znana. Przegląd ten jest aktualizacją opublikowanego wcześniej przeglądu Cochrane.

Jakie były dotychczas próby leczenia limfocytowego zapalenie jelita grubego?

W leczeniu kolagenowego zapalenia jelita stosowano budezonid, mesalazynę z lub bez cholestyraminy, dipropionian beklometazonu i subsalicylan bizmutu (np. Pepto-Bismol®). Budezonid to lek steroidowy o działaniu immunosupresyjnym szybko metabolizowany przez wątrobę, co pozwala na zminimalizowanie efektów ubocznych związanych ze sterydoterapią. Lek ten przyjmuj się doustnie. Dipropionian beklometazonu jest również lekiem steroidowym. Leki steroidowe stosowane są w leczeniu zapalenia. Mesalazyna jest lekiem przeciwzapalnym (znana również jako 5-ASA) przyjmowanym zazwyczaj doustnie. Cholestyramina to lek stosowany do usuwania z organizmu kwasów żółciowych. Pepto-Bismol® jest środkiem chroniącym śluzówkę żołądka przed działaniem soku żołądkowego, stosowanym w celu łagodzenia dolegliwości żołądkowo-jelitowych.

Co było przedmiotem badania?

Badacze postanowili ocenić, czy różne rodzaje leczenia wpływają na poprawę objawów (np. biegunkę) lub mikroskopowych cech zapalenia okrężnicy, a także czy występują efekty uboczne takiego leczenia. Badacze dokonali przeglądu literatury opublikowanej do dnia 11 sierpnia 2016 r.

Co stwierdzili badacze?

Odnaleziono pięć badań z udziałem 149 uczesników. Badania te oceniały budezonid w porównaniu z placebo (np. pigułkami z cukrem), mesalazynę w porównaniu z mesalazyną i cholestyraminą, dipropionian beklometazonu z mesalazyną i Pepto-Bismol® z placebo. Badanie porównujące mesalazynę z mesalazyną i cholestyraminą oraz badanie porównujące dipropionian beklometazonu z mesalazyną oceniono jako niskiej jakości. Badanie porównujące subsalicylan bizmutu (Pepto-Bismol®) z placebo oceniono jako niskiej jakości z powodu małej liczby uczestników (5 osób) oraz ograniczonych danych przedstawionych w badaniu. Pozostałe trzy badania oceniono jako wysokiej jakości.

Połączona analiza danych pochodzących z dwóch badań (57 uczestników) wskazuje, że budezonid (9 mg/dziennie przez 6 do 8 tygodni) jest skuteczniejszy niż placebo w leczeniu biegunki i mikroskopowego zapalenia jelit. Poprawa w odniesieniu do biegunki została zaobserwowana u 88% osób przyjmujących budezonid w porównaniu z 38% osobami przyjmującymi placebo. Poprawa w zakresie mikroskopowego stanu zapalnego utrzymywała się u 78% badanych, którym podano budezonid w porównaniu z 33% badanych, którym podano placebo. Badanie porównujące mesalazynę (2,4 g/dzień) z mesalazyną i cholestyraminą (4 g/dzień) obejmowało 41 uczestników. Poprawa w zakresie biegunki utrzymywała się u 85% osób przyjmujących mesalazynę w porównaniu z 86% badanymi, którym podano mesalazynę i cholestyraminę. W badaniu oceniającym Pepto-Bismol® uczestniczyło pięciu pacjentów (9 tabletek po 262 mg/dobę przez 8 tygodniu versus placebo). Nie zaobserwowano różnic w zmniejszeniu nasilenia biegunki lub poprawy w zakresie mikroskopowego stanu zapalnego okrężnicy. W badaniu oceniającym dipropionian beklometazonu (5 lub 10 mg/dzień) w porównaniu z mesalazyną (2,4 g/dzień) uczestniczyło 46 pacjentów. Mimo, że u badanych otrzymujących dipropionian beklometazonu (84%) oraz mesalazynę (86%) zaobserowano poprawę w zakresie biegunki w okresie 8 tygodni, to nie utrzymała się ona po 12 miesiącach (odpowiednio 26% i 20%). Do działań ubocznych opisywanych podczas leczenia budezonidem należą m. in.: nudności, wymioty, ból szyi, ból brzucha, nadmierna potliwość i ból głowy. Do działań ubocznych opisywanych podczas terapii mesalazyną i cholestyraminą należą m.in. nudności i wysypka. Do działań ubocznych opisywanych podczas terapii dipropionianu beklometazonu należą wymioty, senność oraz zmiany nastroju. Nie zaobserwowano działań niepożądanych podczas przyjmowania Pepto-Bismol®.

Dane niskiej jakości wskazują na skuteczność terapii budezonidem w limfocytowym zapaleniu okrężnicy. Dane niskiej jakości wskazują również, że mesalazyna z lub bez dodatku cholestyraminy oraz dipropionianu beklometazonu mogą być skuteczne w leczeniu limfocytowego zapalenia okrężnicy. Nie można sformułować żadnych wniosków w odniesieniu do subsalicylanu bizmutu ze względu na bardzo małą liczbę uczestników badania. W przyszłości badacze powinni skoncentrować się na przeprowadzeniu dużych badań oceniających budezonid w porównaniu z grupą kontrolną otrzymującą placebo w celu potwierdzenia sugerowanej skuteczności i bezpieczeństwa tej terapii. Subsalicylan bizmutu, który ma mniejszy potencjał toksyczności niż budezonid, również powinien zostać oceniony w dalszych badaniach. Skuteczność i bezpieczeństwo mesalazyny z lub bez dodatku cholestyraminy oraz beklometazonu dipropionianu powinny zostać ocenione w dużych badaniach z grupą kontrolną otrzymującą placebo.