Czego dotyczy to zagadnienie?

Zapalenie naczyń związane z IgA, dawniej znane jako plamica Henocha i Schönleina, powoduje zapalenie małych naczyń krwionośnych u dzieci i rzadziej u dorosłych. Oznaki i objawy obejmują wysypkę skórną złożoną z małych czerwonych plamek i większych siniaków, szczególnie na pośladkach i nogach, ból brzucha, ból i obrzęk stawów, a niekiedy krwawienie z jelit. U około ⅓ dzieci następuje zajęcie nerek z obecnością krwi i białka w moczu. U większości dzieci zajęcie nerek jest łagodne (tylko niewielka ilość krwi i białka w moczu) i ustępuje całkowicie, ale u nielicznych dzieci występuje przetrwała choroba nerek, która może prowadzić do ich niewydolności.

Co zrobiliśmy?

Przejrzeliśmy informacje z 20 badań z randomizacją (RCT), do których włączono 1963 uczestników. 11 badań obejmowało dzieci z zapaleniem naczyń związanym z IgA, z łagodnym zajęciem nerek lub bez niego. W 5 badaniach leczenie prednizonem podawanym w postaci tabletek przez okres od 14 do 28 dni porównywano z placebo lub niestosowaniem leczenia, w kolejnych 5 badaniach porównywano leki zmniejszające krzepliwość krwi, w 1 badaniu porównywano montelukast (lek zwykle stosowany u dzieci chorych na astmę) z placebo. 9 badań obejmowało dzieci z umiarkowanym lub ciężkim zajęciem nerek. W 5 badaniach porównywano stosowanie leków hamujących układ odpornościowy (cyklofosfamid, mykofenolan mofetyl, takrolimus, cyklosporyna, leflunomid, azatiopryna). W 1 badaniu porównywano stosowanie plazmaferezy (usunięcie osocza pacjenta i zastąpienie go osoczem dawcy) w połączeniu z cyklofosfamidem i metylprednizolonem z terapią cyklofosfamidem i metylprednizolonem. W ostatnim badaniu porównywano stosowanie fozynoprylu, który zmniejsza ilość białka w moczu z niestosowaniem leczenia.

Co udało się nam ustalić?

Chcieliśmy sprawdzić czy oceniane terapie zapobiegają lub leczą przetrwałą chorobę nerek w ciągu 6 do 12 miesięcy po wystąpieniu zapalenia naczyń związanego z IgA. Nie stwierdzono zdecydowanych korzyści ze stosowania prednizonu lub innych terapii w zapobieganiu poważnemu zajęciu nerek u dzieci, u których w momencie przystąpienia do badania nie występowały objawy zajęcia nerek lub też miały one charakter łagodny. Nie znaleziono żadnych badań, w których oceniano stosowanie prednizonu u dzieci z zapaleniem naczyń zależnym od IgA i z ciężkim zajęciem nerek, mimo iż w takich przypadkach, zgodnie z wytycznymi, zaleca się jego stosowanie. U dzieci z ciężkim zajęciem nerek w przebiegu zapalenia naczyń związanego z IgA nie stwierdzono korzyści z wymiany osocza (plazmaferezy) lub ze stosowania jakiegokolwiek leku hamującego układ odpornościowy. Podobnie jak w innych chorobach nerek, stwierdzono że stosowanie fozynoprylu (inhibitora konwertazy angiotensyny, ACEI) zmniejsza liczbę dzieci z białkomoczem.

Wnioski

Istnieje niewiele danych z RCT oceniających interwencje mające na celu zapobieganie lub leczenie choroby nerek u osób z zapaleniem naczyń zależnym od IgA. Nie znaleziono dowodów na to, że podanie prednizonu na początku zapalenia zmniejsza ryzyko wystąpienia w późniejszym czasie poważnej choroby nerek. Nie znaleziono dowodów na to, ze niektóre środki są skuteczniejsze od innych w leczeniu zajęcia nerek, gdy ono wystąpi. Jednak liczby badanych osób były zbyt małe, aby wykluczyć korzyści z leczenia, dlatego konieczne są dalsze badania. Nie zaobserwowano żadnych poważnych działań niepożądanych.