Najważniejsze informacje

– W porównaniu z niewykonywaniem ćwiczeń, wyniki badań nie wykazały różnicy w liczbie zgonów z jakiejkolwiek przyczyny u pacjentów z niewydolnością serca. Podjęcie rehabilitacji kardiologicznej opartej na ćwiczeniach prawdopodobnie zmniejsza ryzyko hospitalizacji związanej z niewydolnością serca, a także z jakiejkolwiek innej przyczyny. Ponadto potencjalnie skutkuje istotną poprawą jakości życia związanej ze zdrowiem, ocenianej według kwestionariusza Minnesota Living with Heart Failure.

– Co ważne, ten zaktualizowany przegląd przedstawia dodatkowe dane naukowe, które dowodzą skuteczności korzystania z alternatywnych sposobów prowadzenia rehabilitacji kardiologicznej opartej na ćwiczeniach fizycznych, w tym programów odbywających się w warunkach domowych oraz wspieranych technologiami cyfrowymi.

– W przyszłości do badań należy włączyć osoby, które zwykle nie są w nich reprezentowane, jak np. osoby starsze i kobiety z niewydolnością serca oraz osoby z niewydolnością serca z zachowaną frakcją wyrzutową.

Czym jest niewydolność serca?

Niewydolność serca polega na tym, że serce nie jest w stanie pompować krwi tak jak powinno, aby rozprowadzić ją po całym organizmie. U chorych z niewydolnością serca występuje uczucie zmęczenia i duszność. Utrudnia to wykonywanie codziennych czynności i może wpływać na jakość życia. Pacjenci z niewydolnością serca są obciążeni większym ryzykiem hospitalizacji i zgonu.

Czym jest rehabilitacja kardiologiczna?

Rehabilitacja kardiologiczna ma na celu pomoc w powrocie do zdrowia osobom chorującym na serce, w tym cierpiącym na niewydolność serca. Programy rehabilitacji kardiologicznej mogą obejmować ćwiczenia fizyczne, ale również edukację w zakresie stylu życia i kontrolowania czynników ryzyka oraz poradnictwo i wsparcie psychologiczne.

Czego chcieliśmy się dowiedzieć?

Chcieliśmy ustalić czy rehabilitacja oparta na ćwiczeniach fizycznych jest lepsza niż niewykonywanie ćwiczeń pod względem:

– liczby zgonów

– częstości przyjęć do szpitala

– jakości życia związanej ze zdrowiem

Co zrobiliśmy?

Zebraliśmy badania, w których oceniano efekty rehabilitacji kardiologicznej opartej na ćwiczeniach u chorych z niewydolnością serca. Porównaliśmy i podsumowaliśmy wyniki badań oraz oceniliśmy rzetelność danych naukowych, opierając się na czynnikach takich jak metody badawcze czy wielkość próby.

Czego się dowiedzieliśmy?

Odnaleźliśmy 60 badań obejmujących łącznie 8728 chorych z niewydolnością serca. Badania przeprowadzono w różnych krajach na całym świecie. Około 40% osób wywodziło się z 2 dużych badań. Wszystkie badania trwały około 6 miesięcy lub dłużej.

Podjęcie rehabilitacji kardiologicznej opartej na ćwiczeniach:

• prawdopodobnie zmniejsza ryzyko hospitalizacji z jakiejkolwiek przyczyny i z powodu niewydolności serca do 12 miesięcy od rozpoczęcia badania;
• może mieć niewielki lub żaden wpływ na ryzyko zgonu z jakiejkolwiek przyczyny;
• prawdopodobnie poprawia jakość życia związaną ze zdrowiem, ocenianą według kwestionariusza Minnesota Living with Heart Failure.

Efekty rehabilitacji kardiologicznej opartej na ćwiczeniach wydają się spójne:

• bez względu na to czy rehabilitacja odbywa się w szpitalu, centrum medycznym lub w domu;
• niezależnie od liczby ćwiczeń lub innych elementów, które może obejmować taki program (takich jak edukacja lub poradnictwo);
• bez względu na rodzaj treningu (sam aerobik lub połączenie treningu aerobowego z siłowym).

Jakie są ograniczenia prezentowanych danych naukowych?

Wiarygodność danych naukowych jest ograniczona, ponieważ nie we wszystkich badaniach korzystano z rzetelnych metod. Kolejne badania są konieczne, aby ocenić wpływ alternatywnych modeli rehabilitacji opartej na ćwiczeniach, zwłaszcza programów odbywających się w warunkach domowych oraz wspieranych technologiami cyfrowymi, w stosunku do tradycyjnych programów prowadzonych w specjalistycznych ośrodkach. W przyszłych badaniach należy rozważyć możliwość uogólnienia populacji badanej (kobiety, osoby starsze i chorzy z niewydolnością serca z zachowaną frakcją wyrzutową są nadal niedostatecznie reprezentowani w badaniach), zastosowanie interwencji w celu poprawy długoterminowego utrzymania efektów wykonywania ćwiczeń fizycznych, a także koszty.

Jak aktualne są te dane naukowe?

Niniejszy przegląd stanowi aktualizację poprzedniego przeglądu z 2018 roku. Dane są aktualne do grudnia 2021 r.