Pytanie przeglądu

Autorzy przeglądu poszukiwali danych dotyczących skuteczności rehabilitacji poznawczej w zaburzeniach pamięci u osób po udarze mózgu.

Wprowadzenie

Osoby po udarze mózgu często borykają się z zaburzeniami pamięci, które mogą utrudniać codzienne funkcjonowanie. Stopień i rodzaj problemów z pamięcią, wahania nastroju oraz trudności w wykonywaniu czynności codziennych mogą znacznie się różnić u poszczególnych osób - zależy to od wielu czynników takich, jak lokalizacja i rozległość ogniska udarowego w mózgu, wiek i poprzedni stan zdrowia osoby, u której wystąpił udar.

Rehabilitacja pamięci, będąca częścią rehabilitacji czynności poznawczych, jest aktywnością terapeutyczną, która może odgrywać rolę w odzyskaniu zdolności pamięciowych lub w umożliwieniu zaadaptowania się do sytuacji. Rehabilitacja pamięciowa jest standardowo ujmowana w wielu programach rehabilitacyjnych. Nie jest jednakże jasne, czy łagodzi ona problemy z pamięcią, czy ma wpływ na nastrój, wykonywanie codziennych czynności lub jakość życia.

Charakterystyka badania

Dane są aktualne do maja 2016 roku. W przeglądzie uwzględniono 13 badań obejmujących 514 uczestników. Siedem badań przeprowadzono z udziałem członków społeczności, cztery z udziałem pacjentów hospitalizowanych a dwa w populacji mieszanej. Uczestnicy badań brali udział w różnych typach ćwiczeń pamięci, także w ćwiczeniach z wykorzystaniem programów komputerowych oraz pomocy takich, jak dzienniki i kalendarze. W trzech badaniach terapia była prowadzona w grupie, a w 10 - indywidualnie. Rehabilitacja trwała od 2 do 10 tygodni. Uczestnicy poddani terapii byli porównywani z grupą kontrolną. Grupa kontrolna składała się z osób, które nie były poddane rehabilitacji poznawczej lub otrzymały inną formę leczenia. Grupy kontrolne różniły się między sobą. Niektóre badania miały grupę kontrolną, w której osoby były poddane zwykłej opiece, a w innych były one wpisywane na listę oczekujących na rehabilitację poznawczą.

Najważniejsze wyniki

Osoby poddane rehabilitacji poznawczej zgłaszały mniej problemów z pamięcią w codziennym życiu zaraz po terapii w porównaniu z grupami kontrolnymi, co wskazuje na mały do umiarkowanego efekt interwencji. Nie ma jednak danych o długotrwałym utrzymywaniu się tych korzyści. Nie znaleziono danych wskazujących, że rehabilitacja poznawcza poprawiła niezależność w wykonywaniu czynności codziennych, nastrój czy jakość życia. Nie było informacji na temat jakichkolwiek działań niekorzystnych u osób uczestniczących w rehabilitacji poznawczej.

Jakość danych naukowych

Jakość danych wahała się od bardzo niskiej (wyniki odnoszące się do codziennych czynności) do umiarkowanej (samodzielnie zgłaszane problemy z pamięcią, testy pamięci i ocena nastroju). W badaniach było wiele niedociągnięć, jak na przykład zbyt mała liczba uczestników, co mogło wpłynąć na wyniki przeglądu.